Гармондар – тіршілік стимуляторлары

Кіріспе
1. Негізгі бөлім
2. Гормондар . тіршілік стимуляторлары
3. Қалқанша безінің гормондары
Пайдаланылған әдебиеттер.

Жоғары сатыдағы жануарлар организмінің миллиардтаған клеткалардан тұратыны белгілі және олар бәрі 6ip-6ipiмeн тығыз байланысқан. Осыншама көп клеткалар өзара үйлесімді әрекет жасайды, сондықтан да ол тipi организм денесі біртұтас болып табылады. Клеткалардың үйлесімді әрекетін нерв жүйесінде және эндокрин бездерінде жасалатын заттар реттеп отырады. Нерв жүйесі нейрондардан, нерв клеткаларынан турады, оларда нейромедиатор заты түзіледі, нерв жүйесінде қоздыру, хабар беру осылар арқылы іске асады. Нерв жүйесі арқылы хабар беру өте тез — миллисекунд ішінде беріледі. Нерв клеткалары бірімен-6ipi өзара тікелей байланысқан.
Гормондар – тіршілік стимуляторлары
Эндокрин (гректің endo krin — ішке шығарамын деген cөзiнен шыққан) бездерінде немесе iшкi секреция бездерінде гормондар түзіледі, ол гормондар қанға қосылады да, қан арқылы синтезделген жерден қашықта орналасқан нысана — клеткаға жетеді. Эндокрин бездерінің гормон арқылы берілетін хабары тез емес, баяу жетеді, бірак, оның әcepi ұзақ болады.
Гормондардың түзілуін нерв жүйесі, әcipece ми қабығы рет¬теп отырады. Адамның және жануарлардың бүкіл өмір бойы тіршілік әрекетін, организмдегі зат алмасуын орталық нерв жүйесі басқарып отырады.
Гормон дегеніміз — биохимиялық процестерді реттейтін және адам мен жануарлардың аса маңызды тіршілік қызметіне қоздырушы әсер ететің химиялык зат.
«Гормон» деген термин гректің қоздырамын деген сөзінен шыққан (hormao — қоздырамын, қозғалтамын), оны ғылыми ұғым peтінде 1904 жылы У. Бэйлисс пен Э. Стерлинг енгізген.
Гормондар тек нысана — клетка деп аталатындарға ғана әсер етеді, ол клеткалардың ерекше маманданған рецепторлары (receptor — қабылдаушы деген латын сөзінен шыққан) болады, ондай рецепторлар плазмалық мембранаға немесе клетка iшiнe орналасқан және олармен байланысқан. Гормондар тиістi рецепторлармен өзара әрекеттесу нәтижесінде ғана биохимиялық процестерге әсер етеді, биохимиялық процестерді тездетеді, ал кейде тежейді. Гормонның жарты өмірі ұзақ емес, әдетте ол 6ip сағаттан кем.

1. Бұзыбайева Сазымбала Әкұмаділқызы «Спорттық биохимия негіздері». 1999 ж.
2. З.Сейітов «Биологиялық химия» 1992 ж.