Ұлттық құндылық -тәрбие негізі



Қазіргі кезеңде тәуелсіз еліміздің ертеңі - жастардың білімінің тереңдігімен өлшенеді. Білімді, жан-жақты қабілетті ұрпақ- ұлтымыздың баға жетпес қазынасы. Бүгінгі таңда педагогика ғылымының өзекті мәселелерінің бірі –оқушыны жан-жақты дамытуда, білім беруде, ғылымның соңғы жетістіктерін қолданып, шығармашылық жұмыстарды жасауға қабілетті, дүниетанымдық көзқарасы кең, рухани бай, ұлттық құндылық қасиеттері жете түсінетін ұрпақ дайындау.
Олай болса, ұрпағымызды тәртіпсіздік сияқты жаман қасиеттерден сақтандыру үшін, мектеп оқушыларының бос уақытын дұрыс пайдалана біліп, сабақтан тыс іс-шаралар арқылы ұлттық құндылық қасиеттерді бойына дарытуымыз қажет. Өйткені, оқушылар бойындағы зерігушіліктің, әдепсіздікке соқтыратындығын, теріс жолға бастайтындығын, мектеп өмірінен жиі байқаймыз. Ондай жолға жібермеудегі тосқауылдан туған жол халқының әдет-ғұрпындағы салт-дәстүріндегі әдептіліктік таным-тағылымы. Сондықтан да жастарымыздың санасына ұлттық ұлағатты қасиеттерді сіңіре білудің мәні зор. Ақынжанды, ақжарқын шешен өнерпаз, өнегелі халқымыздың ғасырлар бойы қалыптасқан тәлім-тәрбиелік әдеттері мен ғұрыптары, рәсімдері және салт-сапалық дәстүрлері жас ұрпақтың жан жүйесіне әсер етіп, анасына сіңсе, ұлтық мәдениетті игерген, иман жүзді, инабатты ұрпақ жалпы адамзаттық асыл қасиеттердегі игіліктермен тоғысуына мүмкіндік алады. Халқымыздың асыл қазыналарын білуге, игеруге қызықтыру, ұлттық тәрбиені меңгеру басты міндеттеріміздің бірі.
Оқушылардың ұлттық құндылық қасиеттерін арттырудың сипаттары мен ұлттық ерекшеліктерінің көрсету барысында бүкіл адамзаттық құндылықтарынжалпы және ұлттық тұрғыдан педагогикалық санаттарын төмендегідей жіктедік.
Жалпы тұрғыда:
• бойға дарыту
• ойға қондыру
• машықтандыру жолдары
• жаттығу әдістері
Ұлттық тұрғыда:
• Халыққа тән болмыстың сипатын ашу
• Ұлттық тәрбиенің басты ерекшеліктері
• Әдет-ғұрып, салт-дәстүрге қызығушылығы
Әр халықтың тәлім-тәрбиелік мұрасы - ұлттық құндылықтарының маңызды белгісі болып табылады. Осы арқылы ол ұлттың ұлттық тәрбиесінің ерекшеліктерін білеміз. Қазақ халқының этностық ерекшеліктерін байыптасақ, бұл халық ұрпақ сабақтастығын сақтап, алысты жақындатып, аразды татуластырып, ізетті келіннен таныған, татулықты абысыннан тапқан, дархандықты даласынан, даналықты бабасынан, пәктікті баласынан алған халық.
1. Қожахметова К.Ж. Халық педагогикасын зерттеудің кейбір ғылыми және теориялық мәселелері. Алматы., 1993
2. Қалиев С.Қ. XV-XІX ғ.ғ. ақын-жыраулар поэзиясындағы педагогикалық ойлар. Алматы., 1990
3. Жарықбаев Қ.Б., Қалиев С.Қ. Қазақтың халық педагогикасының тарихынан Алматы., 1992
4. Қазақтың тәлімдік ой-пікірлер антологиясы, 2 том (құрастырған Қ.Б. Жарықбаев, С.Қ. Қалиев )Алматы., 1994

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:   
Ұлттық құндылық -тәрбие негізі

Абай атындағы Қазақ Мелекеттік
педагогикалық университетінің
ізденушісі Н.К. Бижанова

Қазіргі кезеңде тәуелсіз еліміздің ертеңі - жастардың білімінің
тереңдігімен өлшенеді. Білімді, жан-жақты қабілетті ұрпақ- ұлтымыздың баға
жетпес қазынасы. Бүгінгі таңда педагогика ғылымының өзекті мәселелерінің
бірі –оқушыны жан-жақты дамытуда, білім беруде, ғылымның соңғы
жетістіктерін қолданып, шығармашылық жұмыстарды жасауға қабілетті,
дүниетанымдық көзқарасы кең, рухани бай, ұлттық құндылық қасиеттері жете
түсінетін ұрпақ дайындау.
Олай болса, ұрпағымызды тәртіпсіздік сияқты жаман қасиеттерден сақтандыру
үшін, мектеп оқушыларының бос уақытын дұрыс пайдалана біліп, сабақтан тыс
іс-шаралар арқылы ұлттық құндылық қасиеттерді бойына дарытуымыз қажет.
Өйткені, оқушылар бойындағы зерігушіліктің, әдепсіздікке соқтыратындығын,
теріс жолға бастайтындығын, мектеп өмірінен жиі байқаймыз. Ондай жолға
жібермеудегі тосқауылдан туған жол халқының әдет-ғұрпындағы салт-
дәстүріндегі әдептіліктік таным-тағылымы. Сондықтан да жастарымыздың
санасына ұлттық ұлағатты қасиеттерді сіңіре білудің мәні зор. Ақынжанды,
ақжарқын шешен өнерпаз, өнегелі халқымыздың ғасырлар бойы қалыптасқан тәлім-
тәрбиелік әдеттері мен ғұрыптары, рәсімдері және салт-сапалық дәстүрлері
жас ұрпақтың жан жүйесіне әсер етіп, анасына сіңсе, ұлтық мәдениетті
игерген, иман жүзді, инабатты ұрпақ жалпы адамзаттық асыл қасиеттердегі
игіліктермен тоғысуына мүмкіндік алады. Халқымыздың асыл қазыналарын
білуге, игеруге қызықтыру, ұлттық тәрбиені меңгеру басты міндеттеріміздің
бірі.
Оқушылардың ұлттық құндылық қасиеттерін арттырудың сипаттары мен ұлттық
ерекшеліктерінің көрсету барысында бүкіл адамзаттық құндылықтарынжалпы және
ұлттық тұрғыдан педагогикалық санаттарын төмендегідей жіктедік.
Жалпы тұрғыда:
• бойға дарыту
• ойға қондыру
• машықтандыру жолдары
• жаттығу әдістері
Ұлттық тұрғыда:
• Халыққа тән болмыстың сипатын ашу
• Ұлттық тәрбиенің басты ерекшеліктері
• Әдет-ғұрып, салт-дәстүрге қызығушылығы
Әр халықтың тәлім-тәрбиелік мұрасы - ұлттық құндылықтарының маңызды
белгісі болып табылады. Осы арқылы ол ұлттың ұлттық тәрбиесінің
ерекшеліктерін білеміз. Қазақ халқының этностық ерекшеліктерін байыптасақ,
бұл халық ұрпақ сабақтастығын сақтап, алысты жақындатып, аразды
татуластырып, ізетті келіннен таныған, татулықты абысыннан тапқан,
дархандықты даласынан, даналықты бабасынан, пәктікті баласынан алған халық.
Қазақ адамгершіліктің басы - әділдікті ту етіп, әділдіктің басы болған
адалдықты анасынан алған. Аналар ұрпақты ұлағаттыққа баулап, дауға - дәру,
жауға -қару, араздыққа - араша, татулыққа - тамыр, тазалыққа - нәр,
пәктікке - пәрмен, дәстүрге - дәрмен, өнерге - тұлпар, көкте -сұңқар етіп
тәрбиелеген .
Қазақтар “Балаңды өз тәрбиеңмен тәрбиелеме, өз ұлтыңның тәрбиесімен
тәрбиеле”- дегендей, халқымыздың бойына сіңген атадан балаға жалғасып келе
жатқан ұлттық тәрбиесі өзге ұлттардан ерекшеленіп, өздеріне тән қасиеттерді
көрсетіп тұратындығын жоққа шығара алмаймыз. Ұлттық тәрбиеміздің халықтың
сан ғасырлар тарихымен тығыз байланыста болып, осы уақытқа дейін дәстүрлі
тәрбие құндылықтарын жоғалтпай жалғастырып келеді. Халқымыздың ұлттық
тәрбиесі негізінен жүйелі болған. Өйткені, тәрбие әке-шеше, отбасынан
бастап, ағайын-туыс, көрші-қолаңның бәрі араласып, бәрі де халықтың
баласына ортақ қамқорлық жасаған. “Балаңа басқұр қалдырғанша, тозбас дәстүр
қалдыр”деген қазақ халқы озық жұрттардың санатында болашақ қамын қатты
ойластырған. Сол себебті ұлтымыз: ”Балаң өзіңе тартса - жұбан, қоғамға
тартса - қуан” - деп бекер айтпаған. Біздің тәрбиеміздің бір ерекшелігі -
қыз балаға қамқорлықпен қарау. Себебі халқымыз қыз тәрбиесіне баса назар
аударған. “Ел болам десең- бесігіңді түзе” дегендей, тәрбие бесіктен
басталатынын бәрімізге белгілі. Ал, бесік иесі- ана. Ал қазіргі заманда қыз
баланы, яғни болашақ бесік иесін тәрбиелеуге ерекше көңіл бөлуіміз керек,
өйткені қыз бала ертеңгі бойжеткен, ана, халқымыздың болашағы. Сондықтан да
отбасының берекесі болмай, Отанның мықты болуы мүмкін емес. Яғни,
Қазақстанның әлем мойындайтын мемлекет болуы әрбір отбасына, оның мүшесіне
әсіресе әйел затына көбірек байланысты. Себебі қашанда отбасының ұйытқысы -
“Әйел” деген даналық сөз бабалардан болашаққа жалғасып келеді. Баяғының
білімпазы Ризаудин Ибн Фахруддин: “Әйелдері тәрбиелі болған халық
-тәрбиелі, әйелдері тәрбиесіз болған халық-тәрбиесіз”. Әйелдері
үнемшіл,пысық, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Бастауыш сынып оқушыларының ұлттық құндылық бағдарын қалыптастыру моделі
Бастауыш сыныптарда қолданылатын тәрбие технологиялары
Құндылықтар туралы түсінік
Мектепке дейінгі білім беру сапасын басқарудың әдіснамалық тұғырлары
Оқушылардың білімге құндылық бағдарын қалыптастырудың теориялық негіздері
Бастауыш сынып оқушыларының ұлттық құндылық бағдарын қалыптастырудың моделі
Жастардың бойында рухани әлеуметтік құндылықтар қалыптастыру деңгейін диагностикалау
Адамгершілік-рухани білім беру және тәрбиелеу жөнінде халықаралық тәжірибе
Жетім балалардың бойына ұлттық құндылықтарды қалыптастыру
МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРДЫҢ ҚАЗАҚТЫҢ САЛТ-ДӘСТҮРЛЕРІ НЕГІЗІНДЕ АДАМГЕРШІЛІК ҚҰНДЫЛЫҚТАРЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ
Пәндер