Мағжан Жұмабаев (1893-1938)
ЖҰМАБАЕВ Мағжан (Əбілмағжан) Бекенұлы (25.6.1893, қазіргі Солтүстiк Қазақстан облысы Булаев ауданында Сасықкөл басында - 19.3.1938, Алма¬ты) - қазақтың көрнекті ақыны. Сол кездегі дəстүр бойынша əуелі ауыл молдасынан сабақ алады. Бұдан соң əулетті əкесі Бекен Мағжанды Қызылжардағы Бегішов медресесіне оқуға береді. Мұсылмандық орташа дəрежелі білім беретін бұл медреседе бес жылдай оқып, бітірген соң Жұмабаев 1910- 13 ж. Уфа қаласындағы "Ғалия" медресесінде окыды. Осында жүріп "Садақ" журналын шығарысады, оған өзінің өлеңдерін жариялайды. Абайдың өлеңдер жинағымен танысады, татар жазушыларымен достасады, араб, пар¬сы, түрік тілдерін оқып үйренуін жалғастырады. Орыс тілінен сабақ алады. Абай үлгісімен Шығыс һəм Батыс поэзиясынан бірдей нәр ала¬ды. 1913 - 17 ж. Омбыдағы мұғалімдер даярлайтын семинарияда оқып, оны медальмен үздік бітіреді. Омбыда оқып жүрген кезінде сондағы жастармен тізе қосып "Бірлік" әдеби үйірмесін құрып, оның "Балапан" атты қолжазба әдеби журналын редакциялайды. 1917 жылы желтоқсанда Алаш қозғалысының II съезіне қатысты. Съезд шешімі бойынша халыққа білім беру комиссиясының мүшелігіне сайланады. 1917 - 23 жылы "Бостандық туы", "Ақ жол" газеттерінде және "Шолпан" журналында істеп жүріп халық ағарту жұмысына белсене араласады. Бұл кезде Ə. Бөкейханов, А.Байтұрсынав, М.Дулатов секілді көрнекті қазақ зиялыларымен бірге қазақ елінің төуелсіздігін көксейтін "Алаш" қозғалысына белсене ара¬ласады. 1923 - 26 ж. Мөскеудегі көркем-өдебиет институтында оқиды.
Мағжан Жұмабаев (1893-1938)
ЖҰМАБАЕВ Мағжан (Əбілмағжан) Бекенұлы (25.6.1893, қазіргі Солтүстiк
Қазақстан облысы Булаев ауданында Сасықкөл басында - 19.3.1938, Алматы) -
қазақтың көрнекті ақыны. Сол кездегі дəстүр бойынша əуелі ауыл молдасынан
сабақ алады. Бұдан соң əулетті əкесі Бекен Мағжанды Қызылжардағы Бегішов
медресесіне оқуға береді. Мұсылмандық орташа дəрежелі білім беретін бұл
медреседе бес жылдай оқып, бітірген соң Жұмабаев 1910- 13 ж. Уфа
қаласындағы "Ғалия" медресесінде окыды. Осында жүріп "Садақ" журналын
шығарысады, оған өзінің өлеңдерін жариялайды. Абайдың өлеңдер жинағымен
танысады, татар жазушыларымен достасады, араб, парсы, түрік тілдерін оқып
үйренуін жалғастырады. Орыс тілінен сабақ алады. Абай үлгісімен Шығыс һəм
Батыс поэзиясынан бірдей нәр алады. 1913 - 17 ж. Омбыдағы мұғалімдер
даярлайтын семинарияда оқып, оны медальмен үздік бітіреді. Омбыда оқып
жүрген кезінде сондағы жастармен тізе қосып "Бірлік" әдеби үйірмесін құрып,
оның "Балапан" атты қолжазба әдеби журналын редакциялайды. 1917 жылы
желтоқсанда Алаш қозғалысының II съезіне қатысты. Съезд шешімі бойынша
халыққа білім беру комиссиясының мүшелігіне сайланады. 1917 - 23 жылы
"Бостандық туы", "Ақ жол" газеттерінде және "Шолпан" журналында істеп жүріп
халық ағарту жұмысына белсене араласады. Бұл кезде Ə. Бөкейханов,
А.Байтұрсынав, М.Дулатов секілді көрнекті қазақ зиялыларымен бірге қазақ
елінің төуелсіздігін көксейтін "Алаш" қозғалысына белсене араласады. 1923 -
26 ж. Мөскеудегі көркем-өдебиет институтында оқиды.
1927 - 29 ж. Бурабай, одан соң Петропавлда мұғалімдік, оқытушылық
қызметтер атқарады. 1924 ж. Мəскеуде, 1922 ж. Қазанда, 1923 ж. Ташкентте
жарық көрген өлеңдер жинағы үшін оған ұлтшыл, түрікшіл деген айып тағылып,
шығармаларының бұдан былай баспа бетін көрмеуі талап етілді. 1929 ж. ақын
Бутырка түрмесіне қамалды, 10 жыл айдауға кесілді. 1936 ж. М. Горькийдің
көмегімен босатылып, кейіннен қайтадан қамалды. 1938 ж. 19 наурызда Сталин
жендеттерінің қолынан қаза тапты. Жұмабаев ақындық өнермен Қызылжар
медресесінде оқып жүргенде айналыса бастайды. 1912 ж. Қазан шаһарында
Жұмабаевтың "Шолпан" атты өлеңдер жинағы жарық көрді. Осы жинағымен ол
қазақ поэзиясының көгінде Шолпандай таң жұлдыз болып жарқырады. Жас ақын
тұңғыш өлеңінен бастап əлеумметтiк тақырыпқа ден қойып, ағартушылық,
ұлтазаттық, демократияшыл көзқарас аясында толғанды. Абай поэзиясының өшпес
маңызын бірден таныды, оны "хакім" деп атап, ұлы ақынның "мың жыл жұтса
дəмі кетпес" сөзін жаңа жағдайда ілгері дамытты, Батыс жəне Шығыс рухани
қазынасын тоғыстыру, сабақтастыру негізінде қазақ поэзиясын тақырып, түр
мен мазмұн жағынан байытты. Жұмабаев ел жайына, әлеуметтiк мөселелерге ой
жіберді ("Шын сорлы") халқын өнер білімге шақырды ("Ләззат қайда", "Жазғы
таң", "Өнер-білім қайтсе табылар", "Балалық шақ", "Қазағым", "Қарағым",
"Осы күнгі күй", "Мен сорлы"). Бірқатар өлеңдерін әйел тендігі тақырыбына
арнады ("Жас келін", "Зарлы сұлу", "Сүйгеніме", "Алданған сұлу"). Өз
поэзиясының алғашқы қадамдары-нан ақтық демі біткенге дейін Ж. ұлт-азаттық,
ұлттық тақырыпта үзбей толғанды, оны өз поэзиясының өзегі етті. Бүкіл
халықты тап, топқа жіктемей баршасын түгел әлемдік мәдени жетістіктерге қол
артуға үндеу табиғи түрде бұл тілекке кім қарсы, қоғам дамуына қандай күш
кедергі деген сауалға ұласты, басты кедергі - отаршылдық деген шешімге
келді. Бастапқы кезде бұл тақырып туған жердің табиғатын тамашалаудан барып
қайран жердің ендігі күні не болады деген уа-йым-қдйғыға ұласады, ақыры
келіп кіндік қаны тамған нулы, сулы өл-кені жаулап жатқан қара шекпенді
отаршылдыққа қарсы наразылық оты болып тұтанады ("Туған жерім - Сасықкөл").
Ақын халқымен бірге күйзелді, мазаланды, ашуызаға булықты, сөйтіп
романтикалық ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
ЖҰМАБАЕВ Мағжан (Əбілмағжан) Бекенұлы (25.6.1893, қазіргі Солтүстiк
Қазақстан облысы Булаев ауданында Сасықкөл басында - 19.3.1938, Алматы) -
қазақтың көрнекті ақыны. Сол кездегі дəстүр бойынша əуелі ауыл молдасынан
сабақ алады. Бұдан соң əулетті əкесі Бекен Мағжанды Қызылжардағы Бегішов
медресесіне оқуға береді. Мұсылмандық орташа дəрежелі білім беретін бұл
медреседе бес жылдай оқып, бітірген соң Жұмабаев 1910- 13 ж. Уфа
қаласындағы "Ғалия" медресесінде окыды. Осында жүріп "Садақ" журналын
шығарысады, оған өзінің өлеңдерін жариялайды. Абайдың өлеңдер жинағымен
танысады, татар жазушыларымен достасады, араб, парсы, түрік тілдерін оқып
үйренуін жалғастырады. Орыс тілінен сабақ алады. Абай үлгісімен Шығыс һəм
Батыс поэзиясынан бірдей нәр алады. 1913 - 17 ж. Омбыдағы мұғалімдер
даярлайтын семинарияда оқып, оны медальмен үздік бітіреді. Омбыда оқып
жүрген кезінде сондағы жастармен тізе қосып "Бірлік" әдеби үйірмесін құрып,
оның "Балапан" атты қолжазба әдеби журналын редакциялайды. 1917 жылы
желтоқсанда Алаш қозғалысының II съезіне қатысты. Съезд шешімі бойынша
халыққа білім беру комиссиясының мүшелігіне сайланады. 1917 - 23 жылы
"Бостандық туы", "Ақ жол" газеттерінде және "Шолпан" журналында істеп жүріп
халық ағарту жұмысына белсене араласады. Бұл кезде Ə. Бөкейханов,
А.Байтұрсынав, М.Дулатов секілді көрнекті қазақ зиялыларымен бірге қазақ
елінің төуелсіздігін көксейтін "Алаш" қозғалысына белсене араласады. 1923 -
26 ж. Мөскеудегі көркем-өдебиет институтында оқиды.
1927 - 29 ж. Бурабай, одан соң Петропавлда мұғалімдік, оқытушылық
қызметтер атқарады. 1924 ж. Мəскеуде, 1922 ж. Қазанда, 1923 ж. Ташкентте
жарық көрген өлеңдер жинағы үшін оған ұлтшыл, түрікшіл деген айып тағылып,
шығармаларының бұдан былай баспа бетін көрмеуі талап етілді. 1929 ж. ақын
Бутырка түрмесіне қамалды, 10 жыл айдауға кесілді. 1936 ж. М. Горькийдің
көмегімен босатылып, кейіннен қайтадан қамалды. 1938 ж. 19 наурызда Сталин
жендеттерінің қолынан қаза тапты. Жұмабаев ақындық өнермен Қызылжар
медресесінде оқып жүргенде айналыса бастайды. 1912 ж. Қазан шаһарында
Жұмабаевтың "Шолпан" атты өлеңдер жинағы жарық көрді. Осы жинағымен ол
қазақ поэзиясының көгінде Шолпандай таң жұлдыз болып жарқырады. Жас ақын
тұңғыш өлеңінен бастап əлеумметтiк тақырыпқа ден қойып, ағартушылық,
ұлтазаттық, демократияшыл көзқарас аясында толғанды. Абай поэзиясының өшпес
маңызын бірден таныды, оны "хакім" деп атап, ұлы ақынның "мың жыл жұтса
дəмі кетпес" сөзін жаңа жағдайда ілгері дамытты, Батыс жəне Шығыс рухани
қазынасын тоғыстыру, сабақтастыру негізінде қазақ поэзиясын тақырып, түр
мен мазмұн жағынан байытты. Жұмабаев ел жайына, әлеуметтiк мөселелерге ой
жіберді ("Шын сорлы") халқын өнер білімге шақырды ("Ләззат қайда", "Жазғы
таң", "Өнер-білім қайтсе табылар", "Балалық шақ", "Қазағым", "Қарағым",
"Осы күнгі күй", "Мен сорлы"). Бірқатар өлеңдерін әйел тендігі тақырыбына
арнады ("Жас келін", "Зарлы сұлу", "Сүйгеніме", "Алданған сұлу"). Өз
поэзиясының алғашқы қадамдары-нан ақтық демі біткенге дейін Ж. ұлт-азаттық,
ұлттық тақырыпта үзбей толғанды, оны өз поэзиясының өзегі етті. Бүкіл
халықты тап, топқа жіктемей баршасын түгел әлемдік мәдени жетістіктерге қол
артуға үндеу табиғи түрде бұл тілекке кім қарсы, қоғам дамуына қандай күш
кедергі деген сауалға ұласты, басты кедергі - отаршылдық деген шешімге
келді. Бастапқы кезде бұл тақырып туған жердің табиғатын тамашалаудан барып
қайран жердің ендігі күні не болады деген уа-йым-қдйғыға ұласады, ақыры
келіп кіндік қаны тамған нулы, сулы өл-кені жаулап жатқан қара шекпенді
отаршылдыққа қарсы наразылық оты болып тұтанады ("Туған жерім - Сасықкөл").
Ақын халқымен бірге күйзелді, мазаланды, ашуызаға булықты, сөйтіп
романтикалық ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz