Д. Рикардоның экономикалық ілімдері. Рикардоның «Саяси экономия және салық салудың бастамасы» еңбегі



Давид Рикардо (1772-1823) – ағылшынның классикалық саяси экономиясының ең ірі өкілдерінің бірі. Ол ірі биржа кәсіпкерінің отбасында дүниеге келген. Өзінің үйінен жас кезінен кетіп, биржа ойынымен айналысуы оны миллионерлік деңгейге көтерді. Сондықтан да оның алғашқы еңбегі ақша айналымына арналуы тегін емес. Оның жаратылыстану ғылымдары – физика, математика, химия, геология және т.б. айналысуы саяси экономияны зерттеуші ірі ғалым болып қалыптасуына мағызды рөл атқарды. Классикалық буржуазиялық саяси экономияның даму шыңын білдіретін «Саяси экономия және салық салу бастамасы» деп аталатын еңбегі 1817 жылы жарық көрді.
Рикардо буржуазияның мүддесін қорғады. Бірақ ол қоғамның өндіргіш күштерінің прогрессивті даму мүддесін қорғауды өзінің міндетіне көбірек алды. К.Маркс «Рикардоның бірбеткейлігі оның ғылыми адалдығында емес, өз позициясы үшін ғылыми міндеттілігінде»,- деп жазды. Ол буржуазия мүддесін қоғамның өндіргіш күштерінің мүддесімен сәйкес тұстарында ғана қорғай білді. Ал олардың арасында қарама – қайшылық туындаған жағдайда ол буржуазияға қарсы шешуші түрде қарсы шықты. Оның бұл позициясына К.Маркс баса назар аударды. Оның бұл әлеуметтік позициясы оның еңбегінің обьективті құндылығын білдіреді.
Методологиясы мен зерттеу пәні. Рикардо позициясының ерекшелігіне және оның саяси экономияны зерттеу пәніне бөліну сапасын зерттеуі жатады. Саяси экономияның пәнін Рикардо қоғамдағы негізгі үш таптың, жер иелігі, капитал мен ақша иелері және жұмысшы таптарының арсындағы ұлттық табыстың бөлінуі деп есептеді.
Өзінің «Саяси экономия бастаулары және салық салу» еңбегінде қоғамдық өнімнің бөлінуі туралы «осы бөлінуді басқарудың заңдылықтарын анықтау – саяси экономияның басты мәселесі»,- деп жазды. Дегенмен Рикардо талдау обьектісі ретінде өндіріс саласын да назардан тыс қалдырмайды.

Пән: Экономика
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:   
Д. Рикардоның экономикалық ілімдері.
Рикардоның Саяси экономия және салық салудың бастамасы еңбегі

Давид Рикардо (1772-1823) – ағылшынның классикалық саяси
экономиясының ең ірі өкілдерінің бірі. Ол ірі биржа кәсіпкерінің отбасында
дүниеге келген. Өзінің үйінен жас кезінен кетіп, биржа ойынымен айналысуы
оны миллионерлік деңгейге көтерді. Сондықтан да оның алғашқы еңбегі ақша
айналымына арналуы тегін емес. Оның жаратылыстану ғылымдары – физика,
математика, химия, геология және т.б. айналысуы саяси экономияны зерттеуші
ірі ғалым болып қалыптасуына мағызды рөл атқарды. Классикалық буржуазиялық
саяси экономияның даму шыңын білдіретін Саяси экономия және салық салу
бастамасы деп аталатын еңбегі 1817 жылы жарық көрді.
Рикардо буржуазияның мүддесін қорғады. Бірақ ол қоғамның өндіргіш
күштерінің прогрессивті даму мүддесін қорғауды өзінің міндетіне көбірек
алды. К.Маркс Рикардоның бірбеткейлігі оның ғылыми адалдығында емес, өз
позициясы үшін ғылыми міндеттілігінде,- деп жазды. Ол буржуазия мүддесін
қоғамның өндіргіш күштерінің мүддесімен сәйкес тұстарында ғана қорғай
білді. Ал олардың арасында қарама – қайшылық туындаған жағдайда ол
буржуазияға қарсы шешуші түрде қарсы шықты. Оның бұл позициясына К.Маркс
баса назар аударды. Оның бұл әлеуметтік позициясы оның еңбегінің обьективті
құндылығын білдіреді.
Методологиясы мен зерттеу пәні. Рикардо позициясының ерекшелігіне
және оның саяси экономияны зерттеу пәніне бөліну сапасын зерттеуі жатады.
Саяси экономияның пәнін Рикардо қоғамдағы негізгі үш таптың, жер иелігі,
капитал мен ақша иелері және жұмысшы таптарының арсындағы ұлттық табыстың
бөлінуі деп есептеді.
Өзінің Саяси экономия бастаулары және салық салу еңбегінде
қоғамдық өнімнің бөлінуі туралы осы бөлінуді басқарудың заңдылықтарын
анықтау – саяси экономияның басты мәселесі,- деп жазды. Дегенмен Рикардо
талдау обьектісі ретінде өндіріс саласын да назардан тыс қалдырмайды.

Рикардоның капитализмді талдауда алғашқылардың бірі болып саналы
түрде құн теориясына сүйенуі жағдайды түбірімен өзгертті. Капиталистік
экономиканың жекелеген, бөлек жақтарын емес, ішкі байланысты негіздерін
жиынтық түрде ғылыми талдауға мүмкіндік туды. Маркс айтқандай Рикардоның
ғылым үшін ұлы тарихи маңыздылығы да осында.
Рикардо да Смит секілді экономикалық либерализмді жақтады.
Мемлекеттің экономикаға араласуын қаламады. Қоғам байлығының басты
шарттарына еркін бәсекелестікті, еркін сауда мен еркін кәсіпкерлікті
жатқызды. Рыноктық механизм ол үшін мәңгі әрә жалғыз, оңтайлы экономикалық
жүйе болып есептелді. Өндіріс, оның пікірінше тауарларға деген
төлемқабілетті сұранысты өздігінен тудырып, тауарлардың өткізілімін
қамтамасыз етеді.
Құн теориясы. Смит секілді Рикардо тауардың айырбас және тұтыну
құнын ажырата білді. Ол Смиттің құнның еңбектік теориясын қолдай отырып
кез – келген құнның негізі еңбек екендігі туралы тұжырым жасады. Ол
капиталистік пайданың қанаушылық табиғатын түсінді, пайданың жұмысшы
еңбегінің нәтижесі оны капиталистің қайтарымсыз түрде иеленетінін, қосымша
құн теориясын ашпаса да білді. Бірақ Смиттен айырмашылығы, ол тауардың
тұтыну құнына, оның пайдалылығына назар аударды.
Рикардо өндіріс құнының – құнның өзгерген түрі екенін түсінбеді.
Сондықтан ол құнның анықтамасын жұмыс уақытымен орташа пайда заңымен
байланыстырады.
Еңбекақы туралы ілімі. Рикардо жалақыны – еңбектің табиғи бағасы деп
есептеді. Оның пікірінше, бұл жалдамалы жұмысшының күн көрісіне қажетті
табысы. Рикардо жұмысшыны өз еңбегін сатушы, ал жалақыны оның еңбегі үшін
төленетін төлем ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
А.Смит еңбектеріндегі классикалық саяси экономияның онан арғы дамуы
Д. Рикардоның өмірінен мағлұмат
Д.Риккардоның экономикалық ойлары
Қазақстандағы экономикалық ілімдердің негізгі бағыттарының даму тарихы
Экономикалық теория негіздері
Экономика ілімдерінің тарихы
Экономикалық теорияның даму тарихы
Меркантелизм кезеңдерінің ерекшеліктері туралы ақпарат
Экономикалық теория пәнін әртүрлі мектеп экономистерінің талдауы
Классикалық политэкономистердің құн теориясы
Пәндер