Дербес компьютер туралы



І. Кіріспе

ІІ. Негізгі бөлім

1. Компьютердің құрылысы.
2. Дербес компьютерді іске қосу және өшіру.

ІІІ. Қорытынды
ХХ ғасырдың соңы адамзаттың индустриялық эрадан инфомациялық эраға өтумен ерекшеленеді. Осыған байланысты инфомацияны ала білу, оны өндеу және күнделікті істе пайдалану өркениетті дамудың қажетті шарты болып табылады. Бұдан оншақты жыл бұрын мектеп курсына “Иформатика және есептеу техникасының негіздері” пәні енгізілген болатын.
Біз бәріміз бала кезімізден инфармация алмасу процесіне қатысамыз. Кітап , газет және журнал оқығанда, радио тыңдап, теле-дидар көргенде, мұғаліммен, ата-аналармен, достарымызбен әңгімелескенде әртүрлі инфармация аламыз. Адамдардың үйде, мектепте, жұмыста және көшеде бір-бірімен сөйлесуі де инфармация түрлерінің:сөздердің, ойлардың, хабарлардың, мәліметтердің алмасуына мысал бола алады. Адамдардың араласуы мен бірге жүруі – жұмыс істеу, оқу және ойнау – инфармация алмасуынсыз жүзеге аса алмайды. Берілген инфармациялар өзімізге, заттарымызға қатысты айтылып, айнала ортамызда болып жатқан оқиғалармен тығыз байланыста болады.
Инфармацияны жазу мүмкінднгі пайда болғаннан бастап, инфармация алмасу тек ауызба ауыз айтумен немесе әртүрлі қимылдармен ғана емес, оқу- жазу арқылы да беріле бастады. Оқи білу және ойын жазып жеткізе біле адамзаттың сауаттылығының белгісі бола алады. Ойды жазып қалдыру тек мағлұмат пен хабар алмасу ғана емес, адамзаттың ізгі қазыныларын ұрпақтан ұрпаққа жеткізу мүмкіндігін берді.
ХV ғасырда мәліметті қазаға, басып шығару станогоның пайда болуы кітап шығару ісін жолға қойып, адамзаттың алтын ойларын тікелей көпшілікке жеткізу мүмкіндік жасады. Кітаптарды, оқулықтарды көптеп басып шығару, көпшілік кітапханаларының ашылуыадамзатты жалпы сауаттылыққа жетелеп, мәдениеттің жаңа даму кезеңін бастады деуге болады.
“Иформация” термині латынның түсіндіру, баяндау, білу деген ұғыидарды білдіретін information cөзінен шыққан. Иформацияны біз ауызша немесе жазбаша түрде, қимыл не қозғалыс түрде бере аламыз. Кез келген керекті иформацияның мағынасын түсініп, оны басқаларға жеткізіп, соның негізінде белгілі бір ой түйеміз. Иформация кез келген түрде бізге белгілі бір мағлұматтар береді. Ол біздің айналамызда не болып жатқаны немесе не болғаны туралы деректер бере алады. Қандай түрде берілсе де информация өзімізді қоршаған ортаның нақты немесе қиялдағы көрінісі болады.
Жалпы тұрғыдан алғанда, иформация – таңбалар мен сигналдар түрінде берілген әлемнің, заттың бейнесі болып саналады. Информация алу дегеніміз – біздің қоршаған құдылыстар мен нысандардың өзара байланыстары, құрылымы немесе олардың бір-біріне қатысуы жөнінде нақты мағлұматтар мен мәліметтер алу деген сөз.
Сонымен, информация – белгілі бір нәрсе (адам, жануар, зат, құбылыс) туоалы таңбалар мен сигналдар түрінде берілетін мағлұматтар.
Информатика – ЭЕМ арқылы информацияны жинау, сақтау, түрлендіру, жеткізу және пайдалану заңдылықтары мен тәсілдерін зерттейтін жаңа ғылыми пән. Инорматиканы оқытудың маңыздылығы бұл ғылымның тек ЭЕМ-дерді пайдалану мүмкіндікері мен олардың жұмыс істеу принциптерін түсіндіріп қана қоймай, қоғамдық өмірде және адамдар арасында иформацияны кеңінен тарату заңдары мен тәсілдерітуралы түсініктер береді.
Қазіргі кезде жаңа ЭЕМ-дер күнбе-күн пайда болып, олардың даму процесі үздіксіз ғылыми-техникалық прогреске айналып отыр. Сонымен қатар иформацияны өңдеу, жинау және беру тәсілдері де күннен күнге дамып келеді. Осы себептерге байланысты иформатика жиі өзгеріске ұшырайтын ғылыми пән болып саналады да, оны оқып үйрену күннен күнге күрделеніп барады.
Информатиканың негізгі обьектісі, яғни оның шикізаты мен беретін өнімі информация болып саналады. Сондықтан “информация” ұғымы информатика мен ЭЕМ-де жұмыс істеудің ең түбегейлі атаулардың бірі болып есептеледі.

Жоспар
І. Кіріспе

ІІ. Негізгі бөлім

1. Компьютердің құрылысы.
2. Дербес компьютерді іске қосу және өшіру.

ІІІ. Қорытынды

Кіріспе
ХХ ғасырдың соңы адамзаттың индустриялық эрадан инфомациялық эраға
өтумен ерекшеленеді. Осыған байланысты инфомацияны ала білу, оны өндеу және
күнделікті істе пайдалану өркениетті дамудың қажетті шарты болып табылады.
Бұдан оншақты жыл бұрын мектеп курсына “Иформатика және есептеу
техникасының негіздері” пәні енгізілген болатын.
Біз бәріміз бала кезімізден инфармация алмасу процесіне қатысамыз.
Кітап , газет және журнал оқығанда, радио тыңдап, теле-дидар көргенде,
мұғаліммен, ата-аналармен, достарымызбен әңгімелескенде әртүрлі инфармация
аламыз. Адамдардың үйде, мектепте, жұмыста және көшеде бір-бірімен
сөйлесуі де инфармация түрлерінің:сөздердің, ойлардың, хабарлардың,
мәліметтердің алмасуына мысал бола алады. Адамдардың араласуы мен бірге
жүруі – жұмыс істеу, оқу және ойнау – инфармация алмасуынсыз жүзеге аса
алмайды. Берілген инфармациялар өзімізге, заттарымызға қатысты айтылып,
айнала ортамызда болып жатқан оқиғалармен тығыз байланыста болады.
Инфармацияны жазу мүмкінднгі пайда болғаннан бастап, инфармация алмасу
тек ауызба ауыз айтумен немесе әртүрлі қимылдармен ғана емес, оқу- жазу
арқылы да беріле бастады. Оқи білу және ойын жазып жеткізе біле адамзаттың
сауаттылығының белгісі бола алады. Ойды жазып қалдыру тек мағлұмат пен
хабар алмасу ғана емес, адамзаттың ізгі қазыныларын ұрпақтан ұрпаққа
жеткізу мүмкіндігін берді.
ХV ғасырда мәліметті қазаға, басып шығару станогоның пайда болуы кітап
шығару ісін жолға қойып, адамзаттың алтын ойларын тікелей көпшілікке
жеткізу мүмкіндік жасады. Кітаптарды, оқулықтарды көптеп басып шығару,
көпшілік кітапханаларының ашылуыадамзатты жалпы сауаттылыққа жетелеп,
мәдениеттің жаңа даму кезеңін бастады деуге болады.
“Иформация” термині латынның түсіндіру, баяндау, білу деген ұғыидарды
білдіретін information cөзінен шыққан. Иформацияны біз ауызша немесе
жазбаша түрде, қимыл не қозғалыс түрде бере аламыз. Кез келген керекті
иформацияның мағынасын түсініп, оны басқаларға жеткізіп, соның негізінде
белгілі бір ой түйеміз. Иформация кез келген түрде бізге белгілі бір
мағлұматтар береді. Ол біздің айналамызда не болып жатқаны немесе не
болғаны туралы деректер бере алады. Қандай түрде берілсе де информация
өзімізді қоршаған ортаның нақты немесе қиялдағы көрінісі болады.
Жалпы тұрғыдан алғанда, иформация – таңбалар мен сигналдар түрінде
берілген әлемнің, заттың бейнесі болып саналады. Информация алу дегеніміз –
біздің қоршаған құдылыстар мен нысандардың өзара байланыстары, құрылымы
немесе олардың бір-біріне қатысуы жөнінде нақты мағлұматтар мен мәліметтер
алу деген сөз.
Сонымен, информация – белгілі бір нәрсе (адам, жануар, зат, құбылыс)
туоалы таңбалар мен сигналдар түрінде берілетін мағлұматтар.

Информатика – ЭЕМ арқылы информацияны жинау, сақтау, түрлендіру,
жеткізу және пайдалану заңдылықтары мен тәсілдерін зерттейтін жаңа ғылыми
пән. Инорматиканы оқытудың маңыздылығы бұл ғылымның тек ЭЕМ-дерді пайдалану
мүмкіндікері мен олардың жұмыс істеу принциптерін түсіндіріп қана қоймай,
қоғамдық өмірде және адамдар арасында иформацияны кеңінен тарату заңдары
мен тәсілдерітуралы түсініктер береді.
Қазіргі кезде жаңа ЭЕМ-дер күнбе-күн пайда болып, олардың даму процесі
үздіксіз ғылыми-техникалық прогреске айналып отыр. Сонымен қатар
иформацияны өңдеу, жинау және беру тәсілдері де күннен күнге дамып келеді.
Осы себептерге байланысты иформатика жиі өзгеріске ұшырайтын ғылыми пән
болып саналады да, оны оқып үйрену күннен күнге күрделеніп барады.
Информатиканың негізгі обьектісі, яғни оның шикізаты мен беретін өнімі
информация болып саналады. Сондықтан “информация” ұғымы информатика мен ЭЕМ-
де жұмыс істеудің ең түбегейлі атаулардың бірі болып есептеледі.

Компьютердің құрылысы
ХХ ғасырдың ортасында информацияны өңдеудің автоматтандыру ісінің
қажеттілігі электрондық техника мен технологияның қрқынды дамуына себепші
болды.
Электроника табыстары нәтижесінде жасалынған техникалық аспаптар
электрондық есептеуіш машиналар (ЭЕМ) деп атала бастады.
Алғашқы есптеу жұмыстарын автоматтандыруға арналған ЭЕМ-дер күннен
күнге артып келе жатқан информация ағынымен жұмыс істеуде өте ыңғайлы құрал
болып шықты.
70жылдар басында “тұрмыстық” компьютерлер деп аталған
микрокомпьютерлер шықты. Олрдың мүмкіндіктері шектеулі болатын, тек ойнау
үшін және шағын материалдар теру үшін ғана пайдаланды. 70жылдар ортасында
тұрмыстық компьютерлердің етек алғаны сондай, оларды сусын шығаратын
фималар да жасай бастады.
Дгенмен, микрокомпьютерлер дамуындағы ең елеуліоғиға болып 1981 жылы
ІВМ фирмасы жасаған, кейінен “дербес компьюр” деп аталған шағын
компьютердің шығуы болды.
Сол уақыттан бастап осы атау шағын компьютерлер тобының жалпы аты
есебінде тұрақталынып қалды.

Компьютерлік жүйелер
ІВМ фирмасының анықтамасы бойынша компьютерлік (есептеу) жүйелер төрт
негізгі құрамынан тұрады.
1.мақсат қойып, соның нәтижесін алатын адам.
2.аппараттық жасақтау (Hardware).
3.мәліметтер файлы.
4.компьютерді программалық жасақтау (Software).
Компьютерлік жүйелер ұғымы немесе мәліметтерді өңдеу жүйелерін осы
төрт комбинацияны – машиналар, мәліметтер, программалар және адамды –
біріктіре қарастыру кезінде қолданылады.

Аппараттық жабдықтар
Біз үлкен ЭЕМ-ді немесе дербес компьютерді алсақ та, олар бір-біріне
ұқсас принципте жұмыс істейтін мынандай құрамнан тұрады:
1. орталық процессор;
2. енгізу құрылғысы;
3. есте сақтау құрылғысы;
4. шығару құрылғысы.
Орталық процессор барлық есептеу мен информация өңдеу істерін
орындайды. Бір интегралдық схемадан тұратын процессор микропроцессор деп
аталады. Күрделі машиналарда процессор бір-бірімен өзара байланысты бірнеше
интегралдық схемалар жиынынан тұрады.
Енгізу құрылғысы информацияны компьютерге енгізу қызметін атқарады.
Есте сақтау құрылғысы программаларды, мәліметтерді және жұмыс
нәтижелерін сақтауға арналған.
Шығару құрылғысы компьютердің жұмыс нәтижесін адамдарға жеткізу үшін
қолданылады.

Дербес ЭЕМ-нің элементтік базасы
Дербес ЭЕМ-нің элементтік базасы болатын электрондық компоненттері
информация өңдеудің белгілі бір қызметін немесе оны сақтау ісін атқарады.
Мұндай компоненттер интегралдық схемалар деп аталады. Интегралдық схема
металлдан не пластмассадан жасалған қорапқа салынған жартылай өткізгішті
кристалдардан тұрады. Жіңішке жіп секілді арнайы сымдар осы кристалды
қораптың шеткітақшаларымен жалғастырады.
Жартылай өткізгішті кристалл көбінесе өте таза кремнийден жасалады,
оны жасауда вакуумдық бүрку, тырналау қоспаларды иондық түрде енгізу, дәлме-
дәл фотолитография және де басқа жоғары сапалы технологиялар қолданылады.
Осындай күрделі технология нәтижесінде кристалда электр схемасына
біріктірілген “электрондық молекулалар” жасалады. Олар бір кристал
көлемінде (5×5 мм)жүз мыңнан аса бір-бірімен байланысқан “электрондық
молекулаларды” құрастырып, өте күрделі информацияны түрлендіру жұмыстарын
орындай алады. Мүмкін болашақта осындай схемалар элементтері рөлін тікелей
ұғымдағы заттардың молекулаларытақаратын шығар.
Интегралдық схемаларды жасау, тексеру, олардың сапаларын бақылау –
барлығы да автоматтандырылған, оның үстіне оларды сериялық түрде шығару да
меңгерілген. Интегралдық схемаларды шығаруды баспаханалардағы кітапты
көбейтіп шығарумен салыстыруға болады.олар өздерінің атқаратын
функцияларына қарай ЭЕМ-нің әртүрлі тетіктерінің – шифраторлардың,
сумматорлардың, күшейткіштердің түрлеріне байланысты бөлек-бөлек тораптарға
жіктеліп, серияларға бөлініп шығарылады.
Бұл схемалардың интегралдық (біріктірілген) деп аталу себебі – олардың
бір кристалы күрделі логикалық функциялардың белгілі біреуін орындай алады,
сосын олардан транзисторлар мен диодтардан құрастырылатын сияқты машина
қондырғылары оңай жасалады.
Дербес ЭЕМ біріңғай аппараттық жүйеге біріктірілген техникалық
электрондық құрылғылар жиынынан тұрады. Дербес ЭЕМ құрамына кіретін барлық
құрылғыларды олардың функционалдық бегілеріне қарай екіге бөлуге
қалыптасқан, олар: жүйелік блок және сырттық құрылғылар.
Жүйелік блок мыналардан тұрады:
– микропроцессор;
– оперативті есте сақтаушы құрылғы;
– тұрақты есте сақтаушы құрылғы;
– қоректену блогы мен мәлімет енгізу-шығару порттары.
Ал, сыртқы құрылғылар былай бөлінеді:
– информация енгізу құрылғылары;
– информация шығару құрылғылары;
– информация жинақтауыштар.
Дербес ЭЕМ-нің құрамына ең аз дегенде жүйелік блок, бір-бірдененгізу,
шығару құрылғылары және ең аз дегенде бір информация жинақтауыш құрылғы
кіреді. Дербес ЭЕМ-де шешілетін мәселеге байланысты пайдаланушы адам оның
минималды конфигурациясына қосымша шеткері құрылғыларды қосу арқылы
кеңейтуге болады.
Информация мен басқару командаларын енгізетін негізгі құрылғыларға
пернетақта (клавиатура), “тышқан” тәрізді тетік және сканер (із кескіш)
жатады. Осындай функцияларды жарық қаламұштары, жарық сезгіш планшеттер,
джойстиктер және басқа да мәселелелерді шешуге қолданылатын құралдар
орындайды. Мысалы, осылардың кейбіреуін жобалау жұмыстарын автоматтандыруда
қолдануға болады.

ІВМ дербес компьютерінің негізгі блоктары
ІВМ дербес компьютерлері әдетте мынандай бөліктерден (блоктардан)
тұрады:
– жүйелік блок (тік немесе жатық қорапқа орналасқан) – 1- блок .
– мәтіндік және грфикалық иформацияны кескіндеуге арналған монитор
немесе дисплей – 2- блок.
– әртүрлі символдарды компьютерге енгізуге арналған пернетақта немесе
пернелік – 3- блок.
Компьюрердің ең негізгі құрылғы – жүйелік блок, оның ішінде ДЭЕМ-
нің басты түйіндері орналасқан.Жүйе блогы құрамында микропроцессор, жедел
жад, тұрақты есте сақтаушы құрылғы, қоректену блогы мен енгізу- шығару
порттары және мәлімет жинақтауыштар бар.
Бұлардан басқа компьютердің жүйе блогына мынандай құрылғыларды қосуға
болады:
– мәтіндік және графикалық иформацияларды басып шығаруға арналған
принтер.
– графикалық курсормен басқарылатын құрылғы – “тышқан” графикалық
тетігі.
– джойстик – компьютерлік ойындарда қолданылатын қолмен басқарылатын
тетік.
– графиксызғыш немесе плоттер – сызбаларды (графиктерді) қағазға
шығаруға арналған құрылғы.
– сканер (ізкескіш) – графикалық немесе мәтіндік информацияларды оқуға
арналған құрылғы.
– СD-ROM – компокт- дискілерді оқуға арналған құрылғы, ол қозғалатын
бейнелерді, мәтіндерді және дыбыстарды шығару үшін кеңінен
пайдаланылады.
– модем – телефон желісі арқылы басқа компьютерлермен иформация
алмасуға арналған құрылғы.
– стриметр – мәліметтерді магниттік таспада сақтауға арналған құрылғы.

– желілік адаптер компьютерді жергілікті желіде (торапта) қолдануға
мүмкіндік береді.
Сонымен, ДЭЕМ-нің негізгі түйіндеріне процессор, жад(жедел және
сыртқы),терминалдарды қосу және мәліметтерді жеткізу құрылғылары жатады.
Енді компьютрге кіретін немесе оған қосылатын әртүрлі құрылғылардыдың
сипаттамаларын қарастырайық.

Микропроцессор
Микропроцессор бір кристалда дайындалған (үлкен) итегралдық схемалар –
БИС, олар әртүрлі типтегі ЭЕМ-ды жасауға керекті элемент болып табылады.
Оны әртүрлі логикалық функцияны орындайтын етіп программалауға болады,
сондықтан программаны өзгерту арқылы микропроцессорды арифметикалық құрылғы
немесе енгізу-шығару жұмыстарын басқарушы рөлінде қолдануға болады.
Микропроцессорге жедел және тұрақты жад, енгізу-шығару құрылғыларын қосуға
болады.
ІВМтәрізді компьютерлерде INTEL фирмасының және басқа фирмалардың да
бір-біріне үйлесімді микропроцессрларды пайдаланылады.
Микропроцессорлардың бір-бірінен өзгешелігі олардың типтерінде
(модельдерінде) және оның оның қарапайым амалдарды орындайтын жұмыс
жылдамдығының көрсеткіші – мегагерц – МГц бірлігімен берілген тактылық
жилігінде жатыр. Кең тараған модельдерге Intel-8088( ˜5МГц ), 80286(
˜20МГц),80386SX ( ˜25МГц), 80386DX( ˜40МГц), 80486(100МГц-ке дейін),
Pentuim (75МГц- тен жоғарғы) және Pentuim-Pro( ˜200МГц-тен жоғарғы) жатады,
бұл тізім олардың жұмыс өнімділігі мен соған сәйкес бағасының өсуі бойынша
реттеліп келтірілген.
Компьютерлер алып жүруге ыңғайлы вариантта да жасалады (Laptop немесе
Note book). Мұндай ЭЕМ-дерде жүйелік блок, монитор және пернелік бір
қорапта жасалған: жүйелік блок пернелік астында, ал монитор пернеліктің
қақпағы түрінде орналасқан.

ЭЕМ-нің жедел жады
Оперативті есте сақтау құрылғысы немесе ЭЕМ-нің жедел жады (RAM),
сондай-ақ тұрақыты есте сақтау құрылғысы (ROM)компьютердің ішкі
жадынқұрайды, осы екеуімен процессор жұмыс кезінде мәлімет алмасып отырады.
Өңделуге тиісті кез келген мәлімет алдымен компьютердің сыртқы жадынан
(магниттік дискілерден) жедел жадына ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Компьютердің келіп шығу тарихи және түрлері
ЭЕМ-ң қызметі, құрамы және жіктелуі. Алгоритмдік тілдер туралы мәліметтер
Дербес компьютерлер туралы
HTML ТІЛІНДЕ АҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР ОФФ ЛАЙНДЫҚ ЖУРНАЛ ЖОБАСЫН ЖАСАУ
ЭЕМ нің құрамы,қызметі және жіктелуі.IBM PS және басқа осы тәріздес дербес комьпьютер жұмысы жайында мәліметтер.Алгоритимдік тілдер туралы мәліметтер
Дербес компьютердің негізгі құрылғылары
Есептеу жүйесі
IBM PC және басқа осы тәріздес дербес компьютерлер жұмысы туралы ақпарат
Компьютерлік вирустар, Антивирустар, Компьютер архитектурасы
Электрлі есепту машинасының даму тарихы
Пәндер