Қазақстан Республикасындағы трансферттік төлемдер теориясы және практикасы



1. Кіріспе
2. Негізгі бөлім:
Трансферттік төлемдер теориясы
Мемлекеттің табыстарды қайта бөлу қызметі
Бюджеттік трансферттердің теңестіру іс. әрекеті
Қазақстандағы зейнетақы жүйесі
Зейнетақы жүйесіндегі кейбір өзекті мәселелер
3.Қорытынды

Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Әр мемлекеттің ең негізгі міндеттерінің бірі - қоғамның әл- ауқаттылығын арттыру болып табылады.
Мемлекет табыстарды бөлуде белсенді роль атқарады, ол ақша қаражаттарын бір тұлғалардан алып, екінші тұлғаларға береді, яғни жинақталған табыстарды қайта бөлу қызметін атқарады.
Мемлекеттің ең негізгі рөлі барлық экономикалық операциялар үшін заңнамалық нормаларды қалыптастыру болып табылады. Сонымен қатар мемлекеттің қызметін 3 категорияға бөліп қарастыруға болады: тауарлар мен қызметтерді өндіру, жеке өндірісті субсидиялау мен басқару; тауарлар мен қызметтерді сату; табыстарды қайта бөлу; бұл қызмет белгілі бір адамдар тобына беріледі, оның мәні қаражаттары жоқ, мүмкіншілігі шектелген адамдарға көмек болып табылады. Мұндай төлемдерді трансферттік төлемдер деп атаймыз.
Қайта бөлу программаларының 2 негізгі түрі бар: мамандық алуға мүмкіндігі жоқ тұлғаларға мемлекеттік көмек және әлеуметтік қамсыздандыру программалары, ол жас мөлшеріне байланысты зейнеткетлерге, мүгедектерге, жұмыссыздарға және ауруларға берілетін әлеуметтік сақтандыру бағдарламалары.
Жоғарыда айтылып өткендей, қайта бөлу бағдарламалары бойынша шығыстар трансферттік төлемдер деп аталады. Бұл шығындар мемлекеттің, айталық жол немесе қорғанысқа деген шығыстарынан бірқатар айырмашылықтарға ие. Трансферттік төлемдер нақты құқықты ұстаушылар мен тауарды тұтыну арасындағы үзіліс болып табылады. Ал трансферттік төлемдерге қарама қарсы, жол мен қорғанысқа бағытталған мемлекеттік шығыстар қоғамның алуы мүмкін басқа тауарлар мөлшерін азайтады (мысалы, жеке тұтыну тауарлары). Трансферттік төлемдер қоғамның жалпы табысы оның қатысушылары арасында бөлінуіне әсер етеді (мұнда трансферттердің мотивацияға кері әсерін қарастырмайды), бірақ олар пайдаланылуы мүмкін тауарлардың мөлшеріне әсер етпейді.
Мемлекет табыстарды бөлуге тек қана тікелей трансферттер арқылы ғана қатысып қана қоймайды, сонымен қатар жанама түрде салық жүйесі мен басқа да бағдарламалар арқылы да қатысып отырады. Мемлекет барлық тұлғаларға бірдей мөлшерде салық салып, содан кейін табыстары анықталған деңгейден төмен адамдарды қаржыландыруға мүмкіндігі бар. Бірақ, мұнда табыстары төмен адамдар аз мөлшерде салық төлеу жағдайы пайда болады.
1. Вестник Каз.Н.У. №4, 2003, стр. 17
2. Вестник Каз.Н.У. №1, 2003, стр. 100
3.Егемен Қазақстан 2004, 30 желтоқсан
4.Труд в Казахстане 2004, № 3, 10 стр.
5.Труд в Казахстане 2004, № 10, 15 стр.

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі:  Реферат
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:   
Әл- Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

Экономика және бизнес факультеті
Экономикалық теория кафедрасы

Реферат

Тақырыбы: Қазақстан Республикасындағы трансферттік төлемдер теориясы және
практикасы

Жоспар:

1. Кіріспе

2. Негізгі бөлім:
Трансферттік төлемдер теориясы
Мемлекеттің табыстарды қайта бөлу қызметі
Бюджеттік трансферттердің теңестіру іс-
әрекеті
Қазақстандағы зейнетақы жүйесі
Зейнетақы жүйесіндегі кейбір өзекті мәселелер
3.Қорытынды

Пайдаланған әдебиеттер тізімі

Пайдаланған әдебиеттер тізімі:

1. Вестник Каз.Н.У. №4, 2003, стр. 17
2. Вестник Каз.Н.У. №1, 2003, стр. 100
3.Егемен Қазақстан 2004, 30 желтоқсан
4.Труд в Казахстане 2004, № 3, 10 стр.
5.Труд в Казахстане 2004, № 10, 15 стр.

Әр мемлекеттің ең негізгі міндеттерінің бірі - қоғамның әл-
ауқаттылығын арттыру болып табылады.
Мемлекет табыстарды бөлуде белсенді роль атқарады, ол ақша
қаражаттарын бір тұлғалардан алып, екінші тұлғаларға береді, яғни
жинақталған табыстарды қайта бөлу қызметін атқарады.
Мемлекеттің ең негізгі рөлі барлық экономикалық операциялар үшін
заңнамалық нормаларды қалыптастыру болып табылады. Сонымен қатар
мемлекеттің қызметін 3 категорияға бөліп қарастыруға болады: тауарлар мен
қызметтерді өндіру, жеке өндірісті субсидиялау мен басқару; тауарлар мен
қызметтерді сату; табыстарды қайта бөлу; бұл қызмет белгілі бір адамдар
тобына беріледі, оның мәні қаражаттары жоқ, мүмкіншілігі шектелген
адамдарға көмек болып табылады. Мұндай төлемдерді трансферттік төлемдер деп
атаймыз.
Қайта бөлу программаларының 2 негізгі түрі бар: мамандық алуға
мүмкіндігі жоқ тұлғаларға мемлекеттік көмек және әлеуметтік қамсыздандыру
программалары, ол жас мөлшеріне байланысты зейнеткетлерге, мүгедектерге,
жұмыссыздарға және ауруларға берілетін әлеуметтік сақтандыру
бағдарламалары.
Жоғарыда айтылып өткендей, қайта бөлу бағдарламалары бойынша шығыстар
трансферттік төлемдер деп аталады. Бұл шығындар мемлекеттің, айталық жол
немесе қорғанысқа деген шығыстарынан бірқатар айырмашылықтарға ие.
Трансферттік төлемдер нақты құқықты ұстаушылар мен тауарды тұтыну
арасындағы үзіліс болып табылады. Ал трансферттік төлемдерге қарама қарсы,
жол мен қорғанысқа бағытталған мемлекеттік шығыстар қоғамның алуы мүмкін
басқа тауарлар мөлшерін азайтады (мысалы, жеке тұтыну тауарлары).
Трансферттік төлемдер қоғамның жалпы табысы оның қатысушылары арасында
бөлінуіне әсер етеді (мұнда трансферттердің мотивацияға кері әсерін
қарастырмайды), бірақ олар пайдаланылуы мүмкін тауарлардың мөлшеріне әсер
етпейді.
Мемлекет табыстарды бөлуге тек қана тікелей трансферттер арқылы ғана
қатысып қана қоймайды, сонымен қатар жанама түрде салық жүйесі мен басқа да
бағдарламалар арқылы да қатысып отырады. Мемлекет барлық тұлғаларға бірдей
мөлшерде салық салып, содан кейін табыстары анықталған деңгейден төмен
адамдарды қаржыландыруға мүмкіндігі бар. Бірақ, мұнда табыстары төмен
адамдар аз мөлшерде салық төлеу жағдайы пайда болады.
Трансферттер жүйесіне анализ жасағанда тек қана олардың облыстар арасында
бөлінуін қарастырмай, сонымен бірге трансферттердің жалпы қорының көлемін,
олардың қаржылық баланс шеңберінде вертикалды ось бойынша орталық және
жергілікті басқару органдары арасында және горизонтальды ось бойынша
субсидиялардың бөліну сипаттамаларын есепке алу қажеттілігі туады.
Төмерде көрсетілген кестеде осы аталған 2 аспектіні есепке алатын
таксономияның жаңа варианттары көрсетілген:
Бюджетті тратсферттердің программаларының баламалы түрлері.

Трансферттердің жалпы қорын анықтау әдістері
Трансферттерді Ұлттық табыстың Арнайы Шығыстардың орнын
бөлу әдістері белгіленген трансферттер толтыру
бөлігі немесе
салықтық
түсімдер
Салықтық А Қолданылмайды Қолданылмайды
түсімдердің көзі
Формула В Ғ Қолданылмайды
Шығыстарды толықС G К
бөлшектеп жабу

Арнайы Д Н Қолданылмайды
трансферттер

А-В-С-Д-G-трансферттерді қолдану

Тәжірибеге сүйеніп бұл сұрақты шешуге 3 негізгі көзқарасты бөліп көрсетуге
болады:
1. Трансферттер ретінде ұлттық табыстың бір бөлігі (және басқа облыстар
табыстары) бөлінуі (салықтан түскен)
2. Арнайы шешімдер (мысалы, жыл сайын ассигнерлеу, парламентпен бекіту)
3. Мойындалған шығыстардың орнын толтыру
Осылайша бекітілген жалпы трансферттер көлемі кестедегі әдістер жолымен
жүзеге асырылады. 2 көрсеткіш бойынша классификациалау трансферттердің 12
типін бөліп көрсетуге мүмкірдік береді. Бізде 8-і қолданылады.
Мысалы, В типіндегі бюджеттен трансферттер мемлекеттік салықтар үлесіне
негізделген, ал оның жергілікті органдар арасындағы бөлінуі формуламен
анықталады.
С типіндегі трансферттерде жүзеге асатын жоспар, жоба, орындалған жұмысқа
байланысты немесе мұғалімдер жалақысына байланысты көлемі анықталады.
C,G,K типіндегі трансферттер тек қана нақты мақсатқа ғана бөлінеді. Көбіне
мұны үкімет бекітеді.
К типіндегі трансферттердің суммасы барлық шығыстардың орнын толтыру
ретінде белгіленеді.
C ,G, типіндегі трансферттер жабық, яғни орнын толтыратын шығыстар деңгейі
және бекітілген жоба саны жалпы қаржыландыру көлеміне байланысты жылдан
жылға өзгеріп отырады.
Ал қалған трансферттердің 5 типі жалпы мақсатқа арналған.
Біздің мемлекетіміз әлеуметтік рыноктық эконамика құруға бағыт алғандықтан,
оның негізгі реформаларының мақсаты етіп – тұрғындардың әл-ауқаттылығын
жоғарылатуды қойды. Адамдардың әл-ауқаттылығын жақсарту үшін елде қайта
құрулар орын алады, тұрғындардың әлеуметтік қамтамасыз ету, кедейлік
деңгейі мен жұмыссыздық деңгейлерін төмендету, жұмысбастылықты ынталандыру
шаралары жүргізіледі.
Әлеуметтік қамсыздандыруда негізгі орынды зейнетақылық реформа алады.
Әлемдік тәжірибеде төрсеткендей, әлеуметтік қорғау нақты тұлғаны белгілі
бір жағдайда анықталған ақшалық төлемдермен қамтамасыз ету болып
табылғандықтан, мамандар осы сферада басқаларына қарағанда көбірек
аналитикалық есептеулер жүргізіледі.
Зейнетақыны есептеуде көптеген формулалар жасап шығарылды. Оның көлемі
табыспен (жалақымен) немесе кейбір жүйелерде сонымен қатар отбасына,
әйеліне, балаларының санына байланысты болады. Сонымен бірге зейнетақының
ең жоғарғы және ең төменгі шегі белгіленуі мүмкін. Бұған қоса ең төменгі
жалақылы жұмысшыларды қолдау жүйелері де бар.
Қазақстанда минималды жалақының көлемі 5800 теңге ні құрайды, бұл көрсеткіш
минималды жалақының 88%-ы , ал орташаның 25%-ы болып табылады. Қазақстан
Республикасында 1998 ж. бастап постсоветтік оудандардағы алғашқылардың
бірі болып жинақтаушы зейнетақы қоры жұмыс істей бастады. Ол 3 деңгейде
құрылды: мемлекеттік, міндетті индивидуалдық және ерікті.

Зейнетақымен қамтамасыз ету “Қ.Р. зейнетақымен қамтамасыз ету туралы” заңға
сүйенеді.
Жинақтаушы зейнетақы қорының бірнеше қағидалары бар: ол- мемлекеттік
басқару, азаматтардың өз жинақтарын мемлекеттік немесе мемлекеттік емес
зейнетақы қорларына аудару құқығын қамтамасыз ету, зейнетақы мен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Негізгі макроэкономикалық көрсеткіш
Жергілікті бюджеттердің мәні, кірістері мен шығыстары
Салықтық бақылаудың қарапайым мәселелері
Жалпы ұлттық өнімді шығындар, табыстар бойынша есептеу
Салық салудың міндеттілігі
Жергілікті қаржы
Қ.Р-ғы салық жүйесінің даму басымдылықтары
Нарықтық экономикадығы әрекеттер мен табыстар және әлеуметтік негізгі саясат
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҚАРЖЫ МИНИСТРЛІГІ МЕМЛЕКЕТТІК КІРІСТЕР КОМИТЕТІНІҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ
ҚР ақша несие саясаты
Пәндер