Кәмелетке толмағандармен жасалатын зорлықшыл қылмыстылығының криминологиялық сипаттамалары

1Кәмелетке толмағандармен жасалатын зорлықшыл қылмыстылығының криминологиялық сипаттамалары;

2Кәмелетке толмағандардың зорлықшыл қылмыстылығының жайы,деңгейі,динамикасы және үрдісі;

3Кәмелетке толмағандардың зорлық қылмыстылығының себептік кешені;

4зорлық корсетіп қылмыс жасаған кәмелетке толмағандардың криминологиялық сипаттамалары;

5Қорытынды
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

Бұл еңбек кәмелетке толмағандардың зорлықпен жасаған қылмыстылығының криминологиялық сипаттамасына жан-жақты талдау жасауға арналған.Зерттеу жұмысында зорлықпен қылмыс жасаған кәмелетке лолмағандардың қылмысты жасау себептері мен жағдайлары,олардың жеке бас ерекшеліктері және қылмыстардың алдын алу мәселелерін одан әрі жетілдіру жолдары қарастырылған.Адамзат тарихының өне бойында адамдардың,жеке адамның зорлыққа бару себебі әлеуметтік,философиялық,психологиялық және заң әдебиетінде көп қозғалған және зерттеуді қажет ететін проблемаға айналды.Зорлық көрсету қазіргі кезде адамзат алдында тұрған ушықты мәселе болып отыр,себебі ол қоғамдық қатынастың барлық саласында,оның ішінде қылмыстықта жиі көрініс табуда.Зорлық көрсету қылмысы санының көбейгенімен қатар,қазір оның сипаты мен дәрежесі де өзгерді,оны қаруланған,ұйымдасқан әрі білікті адамдар жасайтын болды.Қоғамның экономикалық және саяси оміріндегі тұрақсыздық салдарынан зорлықшыл қылмыстылық кәмелетке толмағандар арасында да етек ала бастады.
Ол туралы Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаев «Қазақстан -2030»стратегиясында:”Мемлекеттің басты бағыты-адам құқықтары мен бостандықтарын қорғау және оны қамтамасыз ету,сондықтан да азаматтардың конституцияда көрсетілген құқықтарын өте жоғарғы дәрежеде кепілдендіру қажет,өйткені тұлғаның құқықтары мен бостандықтары әлемдік өркениеттің құндылығы болып саналады ”деп атап өтеді.Жыл сайын Қазақстан халқына жасаған Жолдауларында осы бағытқа аса назар аударып отыр.
Қазақстан Республикасы Президентінің берген тапсырмаларды орындауда заңдылықтардың сақталуының атқарар орны үлкен.Себебі заң қоңамдаңы адамдар арасындаңы қатынасты реттейтін негізгі ереже болып табылады.
Олар жасаңан қылмыстардың көбісі адамның жеке басына қарсы бағытталған ауыр және аса ауыр қылмыстар қатарына жатады-кісі өлтіру,ауыр дене жарақатын салу,қарақшылық шабуыл жасау,әйел зорлау.Мұндай зорлықкөрсету қылмыстарында да агрессия бар ,яғни «ондай жеке немесе ұжымдық іс -әрекет басқа адамға немесе топқа күш көрсету немесе психикалық зиян келтіруге,тіптен жойып жіберуге бағыталған».Қоғамдағы да,жеке кісі басындағы да мұндай келеңсіз процестер қоғамды дүрліктірмей тұра алмайды,сондықтан оларды зерттеудің маңызы зор.Қазақстан Республикасында жалпы қылмыстардың жасалу саны,әлі де болса өз қарқынын жоғалта қойған жоқ.Кәмелетке толмағандар арасында зорлық-агрессивтік үрдістің өсуі қоғамдағы әлеуметтік ауыр проблемалардың бірі –жастар қылмыстылығының бетін ашып отыр.
Адамның жеке басына ,оның денсаулығы мен өміріне қарсы жасалатын қылмыстар саны көбеюде ,мұндай қылмыстарды кәмелетке толмағандар көбіне топтасып жасайды.Бұл ретте зорлық-агрессивтік іс-әрекеттер проблемасын кәмелетке толмағандардың зорлық көрсетуінің қайнар көзі ретінде зерттеудің ерекше маңыздылығы бар.
Криминалдық зорлықшылықтың әр түрлі аспектілері біздің елдің де,шетелдердің де заңгерлерінің ,сондай-ақ психология,философия,социология және басқа ғылымдар өкілдерінің назарын өздеріне аудару.Кәмелетке толмағандар тарапынан болатын зорлық пен агрессияны зерттеуге Э.Доннерштейн,К.Майер,Дж.Скотт сияқты шетелдік ғалымдардың қосқан үлесі қомақты.

1.Қайыржанов Е.І Криминология оқулық,2000жыл;

2.Алауханов Е.О. Криминология оқулық,Алматы,2006жыл;

3.Башкатов И. Психология групп несовершеннолетних правонарушителей,1993год;

4.Урупин С.С. Психология семьи,1984год;

5.Қайыржанов Е.І. ,Ерінбетова Л.Қ. «Кәмелетке толмаған қылмыскер тұлғасы:Монография»,Алматы,2003жыл;

6.Макаренко А.С. Педогогические сочинения,1984год;

7.Статистические данные о состоянии преступности песовершеннолетних в городе Алматы(2000-2003гг.),Алматы,2003год.