Кәләмның шығуына ең көп әсер еткен факторлар



І. Кіріспе кәләмға жалпы шолу.
ІІ. Негізгі бөлім.
Кәләмның шығуы және оған себеп болған факторлар (себептер)
А) ішкі себептер
ә) экономикалық себептер.
Б) саяси себептер) сыртқы себептер
ІІ. Қортынды.
Мағынасы болсын болмасын әрбір сөз кәләм болды. Ойдағы пікір мен мағынаға кәләм дейді. Кәләмға тақырыбы жағынан әр түрлі анықтама берілген. Тарихи кезең бойынша бұл ілім саласы бір-бірінен өзгешще болып, тақырыбының шегі ұлғая түскен. Алдынғы кәләмшылар бойынша кәләмның қамтитын тақырыбы аллаһ тағала және оның сипаттары деп түсініп, шығармаларында аллаһтың және оның сипаты мен есімдері мен істері қамтылды. Кәләм тақырыбын мутаххир кәләмшылары кеңірек ұстап, алдын қарастырылмаған көптеген мәселелерді қолға алды. Бұлардың айтуынша, барлық жаратылыс пен жаратылғандарды ең әдемі пішінде ислам сенімдерін растайтындай етіп зертейді. Кейінгі кәләмшылар бұл ілім саласывн оданда әрі кеңейтеді.
Исламдағы діни ақидаға байланысты мәселелерді алғашрет ақылмен таразылаған кісілер муғтазилашылар, яғни кәләм ілімінің ірге тасын қалаушылар. Бұлар хижри І-ғасырдың аяғымен ІІ-ғасырдың басында тарих сахынасынан шыққан то. Мұның артынан муғтазила әдіс-тәсілі туып қалыптасты. Осы әдіс-тәсл бойынша итиқади мәселелерде құранды қолданғанда, ақылға көбірек көңіл бөлді. Исламды қолдауда көбінесе ақылды төреші еткен. Муғтазилә кәләмінің ортаға шығуына кейін, бір жарым ғасыр өткен соң Абдулла бин куллаб әл-басри (854) , харис әл-Муқасиб (857) және Әбул Аббас кәләниси (хижри ІҮ-ғ, басы) сияқты тұлғалар сүнни ақидасына қарсы айтылған сындар мен кемшіліктерге жауап беру үшін кәләмді үйренген екен. Сөйтіп кәләм ілімінің, мектебінің ақидасын кәләми дәлелдермен қуаттандырады. Осылайша өздерінен бір ғасыр кейін келетін әхли сүннет кәләмшыларына фундамент дайындап кетеді. Нәтижеде хижри ІҮ-ғасырдың басында имам Әбул Хасан әл-Әшғари әхли сүннеттің кәләм ілімін құрады. Осымен қатар имам Матуриди де сүнни кәләмінің туып қалыптасуына өз үлесін қосты.
Осыдан келе Пайғамбарымыздың (с.а.с.) заманында болмаған бұл ілім саласы, неліктен шықты? Көптеген ғылыми жұмыстар ұйымдастырып, кәләмның шығуына қандай себептер әсер етті екен-деген сұрақтар туындайды.
Осы сұрақтарға жауап ретінде үн қатуға тырысамыз.
Кәләм саласының ортаға шығуына көптеген себептер бар. Юұл себептер әрі ішкі, әрі сыртқы мәселелерге байланысты болыеп келеді.

Пән: Дінтану
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:   
Кәләмның шығуына ең көп әсер еткен факторлар.

І. Кіріспе кәләмға жалпы шолу.
ІІ. Негізгі бөлім.
Кәләмның шығуы және оған себеп болған факторлар (себептер)
А) ішкі себептер
ә) экономикалық себептер.
Б) саяси себептер) сыртқы себептер
ІІ. Қортынды.

Мағынасы болсын болмасын әрбір сөз кәләм болды. Ойдағы пікір мен мағынаға
кәләм дейді. Кәләмға тақырыбы жағынан әр түрлі анықтама берілген. Тарихи
кезең бойынша бұл ілім саласы бір-бірінен өзгешще болып, тақырыбының шегі
ұлғая түскен. Алдынғы кәләмшылар бойынша кәләмның қамтитын тақырыбы аллаһ
тағала және оның сипаттары деп түсініп, шығармаларында аллаһтың және оның
сипаты мен есімдері мен істері қамтылды. Кәләм тақырыбын мутаххир
кәләмшылары кеңірек ұстап, алдын қарастырылмаған көптеген мәселелерді қолға
алды. Бұлардың айтуынша, барлық жаратылыс пен жаратылғандарды ең әдемі
пішінде ислам сенімдерін растайтындай етіп зертейді. Кейінгі кәләмшылар бұл
ілім саласывн оданда әрі кеңейтеді.
Исламдағы діни ақидаға байланысты мәселелерді алғашрет ақылмен таразылаған
кісілер муғтазилашылар, яғни кәләм ілімінің ірге тасын қалаушылар. Бұлар
хижри І-ғасырдың аяғымен ІІ-ғасырдың басында тарих сахынасынан шыққан то.
Мұның артынан муғтазила әдіс-тәсілі туып қалыптасты. Осы әдіс-тәсл бойынша
итиқади мәселелерде құранды қолданғанда, ақылға көбірек көңіл бөлді.
Исламды қолдауда көбінесе ақылды төреші еткен. Муғтазилә кәләмінің ортаға
шығуына кейін, бір жарым ғасыр өткен соң Абдулла бин куллаб әл-басри (854)
, харис әл-Муқасиб (857) және Әбул Аббас кәләниси (хижри ІҮ-ғ, басы)
сияқты тұлғалар сүнни ақидасына қарсы айтылған сындар мен кемшіліктерге
жауап беру үшін кәләмді үйренген екен. Сөйтіп кәләм ілімінің, мектебінің
ақидасын кәләми дәлелдермен қуаттандырады. Осылайша өздерінен бір ғасыр
кейін келетін әхли сүннет кәләмшыларына фундамент дайындап кетеді. Нәтижеде
хижри ІҮ-ғасырдың басында имам Әбул Хасан әл-Әшғари әхли сүннеттің кәләм
ілімін құрады. Осымен қатар имам Матуриди де сүнни кәләмінің туып
қалыптасуына өз үлесін қосты.
Осыдан келе Пайғамбарымыздың (с.а.с.) заманында болмаған бұл ілім саласы,
неліктен шықты? Көптеген ғылыми жұмыстар ұйымдастырып, кәләмның шығуына
қандай себептер әсер етті екен-деген сұрақтар туындайды.
Осы сұрақтарға жауап ретінде үн қатуға тырысамыз.
Кәләм саласының ортаға шығуына көптеген себептер бар. Юұл себептер әрі
ішкі, әрі сыртқы мәселелерге байланысты болыеп келеді.
Пайғамбарымызх (с.а.с.) дүниеден өткеннен соң, дау көбейіп, адасқан
мазхаптар шығуы мен кәләмның пайда болуына негіз болған.
Құран түскен кезде араб түбегінде әртүрлі діндер мен ағымдар болды. Құран
жаңа әрі дұрыс бағыттыберетін сенімді үйретті.
Атейсттерге, мушриктерге қарсы тиісті жауабын беріп отырды. Аллаһтың бір
екендігін түрлі аяттармен баяндапп жеткізді. Мұсылман ғалымдар құранның
осындай әдәсімен дінсіздерге керекті жауапты бере отырып, кейінірек
философиялық, логикалық тәсілмен жеңуді қолдана түсуі кәләмнің шығуына
себеп болды.
Мұсылман аз уақыттың ішінде көптеген жерлерді басып алды. Алынған жерлерден
түскен олжалар мұсылмандардың өмірсүру тұрмыстарын өзгертті. Сөйтіп
мұсылмандар бай болып, рахат өмір сүруге көшті. өмірдің қиыншылығынан, шөл
өмірінен құтылғаннан соң, жағдайлары оңалғанна кейін, кейбір мәселелерді
тереңінен ойлауға көшті. Алдында себебін сұрамаған мәселелерді сұрастырып,
зерттей түседі. Негізінде тұрмысы нашар кісілер ғылыми зерттеулер
жасамайды. Ал мұсылмандар Иран, ирак, мысыр, сирия секілді бай елдерді
басып алып, едәуір байыды. Байлық пен тыныштық мұсылмандарға көбірек
шұғылдануға мүмкіндік тудырпды. Бірақ әр адамның ой-өрісі, қабілеті
әртүрлі, әр деңгейде болғандықтан бір ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Ислам дініндегі мәзһабтардың тағдыр түсінігі
Activ studio жалпы мағлұмат
Ортағасырлық Ислам философиясы
Сабуни ілімінің негіздері, ислам теологиясының ерекшеліктері
Мұтазила мазхабы
Сабуни іліміндегі таным және оның маңызы мен мәні
«Әл-Ғазалидің діни философиялық көзқарастары»
Араб және мұсылман елдерінің өнері
Ислам философиясының пайда болуы және қалыптасуы
Сурет салу өнері
Пәндер