Тері қызметі

Жоспар

Кіріспе

1.Тері қызметі.

2.Тері оның атқаратын қызметі.

3. Тері гигиенасы.

Әдебиеттер

Кіріспе
Терінің маңызы. Тері — біздің тұлғамыздың сыртқы жабыны. Ол мыңты және серпімді болады. Бұл адамның жеңіл және еркін қозғалуына мүмкіндік береді. Тері адамның ішкі мүшелерін сыртқы соққыдан қорғайды және судың мөлшерін белгілі көлемде саңтайды. Таза және ауруға шалдықпаған тері денеге әр түрлі микробтардың енуіне жол бермейді.
Тері жүйке талшыңтарының үштарымен торланған. Сондықтан біз денемізге ыстыңтың, суыңтың әсерін, оны сипаған және ауру сезімдерін қабылдап өзімізді күюден, үсуден, жарақаттанудан қорғай аламыз. Тері агзаның ысып немесе суып кетуінен және деңенің қызуын сақтауға ңатысады.
Ағзадағы зияды заттар, мөлшерден артың түздар тері арқылы (термен) бөлініп отырады.
Тері газдардың алмасуына 0атысады, оттегін сіңіріп, көмірқыш0ыл газын бөледі. Тері — сезім мүшесі.
Терінің құрылысы. Тері үш ңабаттан тұрады: сыртқы, ішкі және шел қабатынан. Терінің сыртңы қабаты эпителий ұлпасынан құралады
Үстіңгі қабат өлі жасушалардан тұрады. Олар теріні қатты бөлшектердің; газдардың, сүйықтықтардың әсерінен сақтайды. Ескірген, өлі жасуша орнына жаңа жасушалар ауысып келіп отырады. Бұл жаңа жас жасушаларда бояғыш заттар болады. Олар терінің түсін және ағзаны күн сәулесінен қорғайды. Адам дене&індегі бояғыш заттар күн сәулесінің әсерінен пайда болады.
Терінің ішкі қабаты дәнекер ұлпадан тұрады. Ол үстіңгі қабаттан әлде қайда қалыңырақ, теріге серпімділік қасиет береді. Терінің бұл қабаты қантамырлармен және жүйке талшықтарының таралған ұштарымен торланған. Мұндай май және тер шығаратын бездер шаштың түбінде болады.
Тер бездері тер бөледі. Денеден тер бөлінгенде адам салқындықты сезеді. Бұл денені ысып кетуден сақтайды Терідегі май бездері май бөледі. Тері майы шашты және терінің үстін майлайды, теріге жұмсақтық және серпімділік қасиет береді.
Шаш және тырнақ — бұлар терінің мүйізделген ңұрамы. Шаш денені жауып тұрады. Теріде шаштың түбі болады. Оның түбіне қантамырлар, жүйке талшықтарының үшы мен бұлшықет талшықтары ұштасып жатады. Шаштың түсі ондағы бояғыш заттарға байланысты. Бояғыш заттардың ыдырауынан шаш ағарады.
Тырнақ саусаң басын зақымданудан қорғайды.
Терінің астында май торлары бар. Ол — терінің ең терең жатқан қабаты. Май торлары ішкі мүшелерді жауып тұрады және оларды әр түрлі зақымдау әсерлерінен және ағзаны салқындаудан сақтайды, сондай-ақ энергия қоры болып табылады.
Тері аурулары. Күбіртке — саусақтағы тырнақ көбесінің іріңдеп қабынуы. Бұл көбінесе жарақаттан болады. Жұмыс үстінде жараланған саусаққа (тырнақ көбесіне) микроб түсіп, оны іріңдетеді, ірің солқылдап, қатты ауырады. Күбірткеге кейде тері немесе ұлпалар, тіпті сүйек пен буын да шалдығады. Кейбір адамдар тырнақ алғанда етін жарақаттап алады, оған кір түсіп, микроб енсе, асқынады да, қызарып іріңдей бастайды, 2—3 күн ішінде саусақ қатты іседі, адамның қызуы көтеріліп, тоңып-қалтырайды, басы ауырады. Саусақ іріңі асқынғанда тамыр құалайды, қолтық безі шошиды. Ал микроб қанға өтіп, денеге жайылса, қан қағынып, адам өміріне қауіпті ауру басталады. Сондықтан қандай жұмыс істесең де, күбірткеден алдын ала сақтанып, қолдың терісі сыдырылған, пышақ кескен жеріне мезгілімен йод, бриллиант көгін жағып, таза тілкем дәкемен байлап қойған жөн. Күбіртке түскенде күн сайын саусақты 10—15 минут жылы суға малып, дәрі жағып, жылы орап таңып, дәрігерге көріну қажет.

Әдебиеттер.

1.Рақышев.А. Адам Физологиясы.-Алматы,1999.
2.Тәнтану.-Алматы,2001.