Пайда және өндіріс рентабельділігі



1. Пайда — кәсіпорын қызметі тиімділігінің басты шарасы
2. Кәсіпорын пайдасының бөлінуі және пайдалануы

3. Өнімнің өзіндік құны, табыс, рентабельділік
Таза пайда экономикалық санатының маңызды және кез келген коммерциялық мекемелері қызметінің негізгі мақсаты болып табылады. Нарықтық қатынастарда пайда экономикалық санаты ретінде құрылған материалдық өндіріс саласының таза пайдасын қамтиды.
Әрбір кәсіпорынның жиынтық көрсеткіші пайда түсімі болып табылады. Пайда дегеніміз — тауар өткізуден және қызмет көрсетуден алынған ақшалай кіріс пен оны өндіруге және сатуға жұмсалған шығындардың айырмасы. Былайша айтқанда, пайда — бұл өндірістің айналымының қаржылық қорытындысын білдіретін кәсіпорын қызметінің нәтижелі экономикалық көрсеткіші. Кез келген кәсіп орында жалақы ұжымға оның жұмсаған еңбегінің тек бір бөлігінің ғана орнын толтыратыны, ал оның басқа бөлігі — қосымша еңбек, қосымша өнім немесе құн жағынан алғанда, пайда құрайтыны осыдан келіп шығады. Мұнсыз жалпы тауар ондірісінің болуы мүмкін емес.
Егер белгілі бір кезеңде ұжым қажет болып отырған өнім ондіруді арттырып, оның сапасын жақсартып, ассортиментін кеңейтсе, егер еңбек өнімділігі артып, өндіріс шыгыны азайтылса, пайда мөлшері де өседі. Демек, бұл кәсіпорын өндіріс тиімділігін арттырды дегон сөз.
Пайда баланстық және есептеулік болып бөлінеді Жалпы баланстық пайда мынадан құралады:
• тауарлы өнімдерді сатудан түскен пайда;
• тауарлы өнімнің құрамына жатпайтын басқа өнімдерден және қызмет көрсетуден түскен пайда немесе зиян;
• сатылатыннан тыс операцияларды жоспарлаудан түскен пайда немесе зияндар. Оған жататындар: айыппұлдар,сыйлықтар және т.б.
Есептеулік пайда - бұл негізгі өндірістік және айнымалы нормативтік қорларды және банктерден алған несиелерді шегергендегі бюджетке түсетін жалпы баланстық пайда.
1. С.Б. Мақыш «Қаржы және несие». Алматы 2003
2. А.Д. Үмбеталиев, Ғ.Е. Керімбек «Кәсіпорын экономикасы және кәсіпкерлік». Астана 2005

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:   
Пайда және өндіріс рентабельділігі

ЖОСПАР:

1. Пайда — кәсіпорын қызметі тиімділігінің басты шарасы

2. Кәсіпорын пайдасының бөлінуі және пайдалануы

3. Өнімнің өзіндік құны, табыс, рентабельділік

Пайда — кәсіпорын қызметі тиімділігінің басты шарасы

Таза пайда экономикалық санатының маңызды және кез келген коммерциялық
мекемелері қызметінің негізгі мақсаты болып табылады. Нарықтық қатынастарда
пайда экономикалық санаты ретінде құрылған материалдық өндіріс саласының
таза пайдасын қамтиды.

Кәсіпорын пайдасын үлестіру және қалыптастыру

Қосылған құн салығын және акциздерді __ Өнімнің
есептемегендегі қолданылып жүрген баға есебінде өзіндік құны
сатудан түскен ақшалай түсімдер (жұмыс, қызмет)

Тауарлы өнімді сатудан+ Басқадай өткізуден + Өткізуден тыс
түскен пайда (жұмыс, алынған пайда пайдалар,
қызмет) зияндар

Баланстық (жалпы Пайда салынатын негізгі салықты
пайда) есептемегендегі шығарылып тасталатын табыс

Жеңілдік есебімен х Мөлшерлеме, % = Пайдаға салынатын
пайдаға салынатын салық соммасы
салық

Баланстық пайда Салықтар және басқа да міндетті төлемдер

Қорлану Таза пайда Тұтыну

Әрбір кәсіпорынның жиынтық көрсеткіші пайда түсімі болып табылады.
Пайда дегеніміз — тауар өткізуден және қызмет көрсетуден алынған ақшалай
кіріс пен оны өндіруге және сатуға жұмсалған шығындардың айырмасы. Былайша
айтқанда, пайда — бұл өндірістің айналымының қаржылық қорытындысын
білдіретін кәсіпорын қызметінің нәтижелі экономикалық көрсеткіші. Кез
келген кәсіп орында жалақы ұжымға оның жұмсаған еңбегінің тек бір бөлігінің
ғана орнын толтыратыны, ал оның басқа бөлігі — қосымша еңбек, қосымша өнім
немесе құн жағынан алғанда, пайда құрайтыны осыдан келіп шығады. Мұнсыз
жалпы тауар ондірісінің болуы мүмкін емес.
Егер белгілі бір кезеңде ұжым қажет болып отырған өнім ондіруді
арттырып, оның сапасын жақсартып, ассортиментін кеңейтсе, егер еңбек
өнімділігі артып, өндіріс шыгыны азайтылса, пайда мөлшері де өседі. Демек,
бұл кәсіпорын өндіріс тиімділігін арттырды дегон сөз.
Пайда баланстық және есептеулік болып бөлінеді Жалпы баланстық пайда
мынадан құралады:
тауарлы өнімдерді сатудан түскен пайда;
тауарлы өнімнің құрамына жатпайтын басқа өнімдерден және қызмет
көрсетуден түскен пайда немесе зиян;
• сатылатыннан тыс операцияларды жоспарлаудан түскен пайда немесе
зияндар. Оған жататындар: айыппұлдар,сыйлықтар және т.б.
Есептеулік пайда - бұл негізгі өндірістік және айнымалы нормативтік
қорларды және банктерден алған несиелерді шегергендегі бюджетке түсетін
жалпы баланстық пайда.
ІІайда жоспары бағалар мен келісім-шарттар, салыстырмалы және қазіргі
қолданылып жүрген бағалар негізінде жасалады. ІІайда көлемін анықтау
тікелей есептеу немесе талдау әдістерімен жүргізіледі. Пайданы тікелей
есептеу әдісімен анықтау - өнімнің әрбір жеке түрлерін көтерме бағамен
есептегендегі сатудан түсетін ақшалай түсім және оның өзіндік құнының
арасындағы айырмасы болып табылады.
ІІайда белгілі бір нысандарды орындайды.
Біріншіден, кәсіпорын қызметінің нәтижесіне жетуде экономикалық
тиімділікті сипаттайды.
Екіншіден, пайда ынталандыру нысанына ие болады. Оның мазмұны, ол бір
жолғы қаржы нәтижесі және кәсіпорынның қаржы ресурстарының негізгі
элементтері болып табылады.
Үшіншіден, пайда бюджеттің түрлі деңгейін қалыптастырудың бірден-бір
көзі. Ол бюджетке салық түрінде түседі және басқа да табыс түсімдерімен
қатар қоғамдық қажеттілікті қанағаттандыру үшін қаржыландыруға пайдаланады.
Нарықтық экономика жағдайында пайданың маңызы орасан зор. Оны алуға
ұмтылу тауар өндірушілерді өнім өткізудің көлемін арттыруға, оған кететін
шығындарды азайтуға бағыт көрсетеді.
Кәсіпорынның пайдасы әр түрлі қызмет есебінен алынуы мүмкін. Барлық
пайданың жиынтық деңгейі — кәсіпорынның жалпы пайдасы. Жалпы пайданың
негізгі жиынтық элементтері болатындар:
өнімді сатудан, қызмет атқарудан, қызмет көрсетуден түсетін пайда;
негізгі қорларды, сол сияқты басқа да кәсіпорынның мүліктерін сатудан
түсетін пайда;
өткізуден тыс операциялардың қаржы нәтижелері.
Кәсіпорынның пайдасы екі көрсеткішке байланысты: өнім бағасы және
оны өндіруге кететін шығындар. Нарықтағы өнім бағасы - сұраныс пен
ұсыныстың өзара іс-қимылының нәтижесі. Еркін бәсеке жағдайында нарықтық
баға құрылымы заңының әсерінен онім бағасы не жоғары, не төмен болуы
ондірушінің немесе сатып алушының қалауынша болуы мүмкін емес, ол автоматты
түрде теңеседі.

Пайданың түрлері және оны есептеудің әдісі
Жалпы пайда = жалпы табыс - өндіріс шығындары
Экономикалық пайда = жалпы табыс – барлық ресурстардың экономикалық
шығындары
Бухгалтерлік пайда = жалпы табыс – оның шығындары
Таза экономикалық пайда = бухгалтерлік пайда - өндірістің анық шығындары
Таза пайда = жалпы пайда – салықтар, міндеті төлемдер
Қалыпты пайда = капиталға нормативті қайтарым – кәсіпкерлік табыстың
мөлшері
Шаруашылық пайдасы = қалыпты пайда – экономикалық пайда
Шекті пайда = шекті табыс – шекті шығындар

Пайда
өндірісті ұлғайтудың көзі болып табылады
ресурстарды пайдалану деңгейін және оларды үлестірудің оңтайлығын
сипаттайды
инновациялық технологияларды инвестициялауды ынталандыру

Кәсіпорын пайдасының бөлінуі және пайдалануы

Пайданы үлестіру объектісі кәсіпорынның баланстық пайдасы болып
табылады. Оны үлестіруді пайданың бір 6өлігін бюджетке жолдау деп түсінуге
болады. Пайданы үлестіру заңдылығы — салық және басқа да төлем шарттары
түрінде түрлі деңгейде бюджетке түсетін бөлігі. Пайданы үлестірудің бағытын
анықтау, кәсіпорынның қарауында қалатын, құрылым статъясын пайдалану
кәсіпорынның құзіретіне жатады.
Пайданы үлестірудің принциптері:
• кәсіпорынның өндірістік-шаруашылық және қаржы қызметі нәтижесінен
алынған пайданы шаруашылық субъектісі ретінде мемлект пен кәсіпорынның
арасында бөлінеді;
• мемлекет алған ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Кәсіпорынның пайдасы мен пайдалылығы көрсеткіштерінің жүйесі
Кәсіпорын ұжымының әлеуметтік даму жоспары
Өнімнің өзіндік құнын төмендету, пайда,рентабельділікті арттыру туралы ақпарат
Өндіріс рентабельділігі туралы ақпарат
Өнімнің өзіндік құнын төмендету, рентабельділікті арттыру әдістері
ӨНДІРІС НӘТИЖЕСІН БӨЛУ ЖАЛАҚЫ
Өнімнің өзіндік құнын төмендету
Өнімнің өзіндік құнын төмендету, пайда, рентабельділікті арттыру әдістері
Кәсіпорынның рентабельділігі мен резервтері
Өнімнің өзіндік құнын төмендету, рентабельділікті арттыру әдістері, пайда
Пәндер