Полигибридті қант қызылшасының өнімділік көрсеткішінің тұқым қуалауы



1. К і р і с п е
2. Негізгі бөлім.

2.1. материал және әдіс

2.2. Нәтижелері және оны талқылау

3. Қорытынды

4. Қолданылған әдебиеттер
Полигибридті қант қызылшасының өнімділік көрсеткішінің тұқым қуалауы.
Осы популяциялардың жасанды сұрыптау түрінің әсерінен жануарлар мен өсімдіктердің популациядағы сандық белгілердің тұқым қуалауын анықтауға болатын эволюцияның шамасын алдын ала көруге болады. Селекциялық процестерді жоспарлауға және қоюуға болжау тиімділдігі өткен және басқалай сұрыптау белгісінің маңызды мағынасы бар. Дегенмен нақты деректі болжау тек жан-жақты зертеулердің негізінде генетикалық шарттардың сандық белгілердің дамуы. Тұқым қуалау белгілері селекциялық процестердің 1-ші кезеңдерімен бастап-ақ материалға принципиалды баға беруге оның жақсаруына мүмкіндік туғызады.
Ата-анасынан келген көрсеткіш сол бөліктерінің фенотивтік өзгеріс белгісінің генетикалық ақпараттың осы кездегісіне байланысты. Фенотиптік өзгерістердің қалған бөлігі әр түрлі шарттың ерекше бөліктерінің өмір сүруіне байланысты. Тұқым қуалаудың жоғарғы көрсеткіші сыртқы шарттың әсерінен белгі аз өзгеретіндігін дәлелдейді және бұл жағдайда фенотив сұрыптау тиімді болуы мүмкін. Тұқым қуалаудың төменгі көрсеткіші үлкен белгінің сыртқы шартын күшті тиісті екенін көрсетеді, сол себебтен фенотипті сұрыптау күткен нәтижелерді бермейді. Қазіргі уақытта тұқымдық белгілерді интенсивті оқып үйрену жүріп жатыр, басты түрімен ауыл шаруашылық малдарын және әр түрлі фактолардың тұқымдық көрсеткіштердің көлемінің әсерімен бағаланады. Тұқымдық көрсеткіштерді қолдану жеміс селекциясында әзірге кең көлемде қолданыс таппай отыр. Бұл жартылай мәселердің теориялық аспектілерінің жеткіліксіз ойлап шығарылғандығымен түсіндіріледі, тұқымдық анықтау әдістерінің алқымдылығымен, сонымен қатар көбею ерешеліктерімен. Бұрын біз қант қызышасының кейбір сандық белгілерін, тұқымдығын бағалауға ұмтылуын хабарлады. Осы жұмыста біздің алдағы зертеулеріміздің осы бағыттағы нәтижелері келтіріледі.
1. Плохинский Н.А. Наследуемость. Новосибирск, 1964.
2. Рокицский П.Ф. Наследуемость признаков и селекция сельско-хозяйственных животных. Бюлл. МОИП, отд. биол. 3, 65, 1960
3. Рокицкий П.Ф.Селекция сельскохозяйственных животных и наследуемость признаков.В сб.Вопросы генетики и селекции. Минск, 1964.
4. Турбин Н.В.,Савченко В.К., Бормотов В.Е. Полиплоидия и наследуемость признаков. В.сб.: «Плоиполодная сахарная свекла (генетика и селекция )ң. Минск, 1966.
5. Савченко В.К. Оценка общей и специяфической комбинационной способности полиплоидных форм в системах диалельных скрещиваний. Генетика, 1966.

Пән: Биология
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:   
БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

Селекция, биотехнология және өсімдік қорғауң кафедрасы

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: Полигибридті қант қызылшасының өнімділік көрсеткішінің тұқым
қуалауы

Орындаған: Жүндібаева Ұ.
СБ-406 к.
Тексерген: Қалиев А.Х.

Алматы, 2006

М А З М Ұ Н Ы

1. К і р і с п е

2. Негізгі бөлім.

2.1. материал және әдіс

2.2. Нәтижелері және оны талқылау

3. Қорытынды

4. Қолданылған әдебиеттер

К І Р І С П Е

Полигибридті қант қызылшасының өнімділік көрсеткішінің тұқым
қуалауы.
Осы популяциялардың жасанды сұрыптау түрінің әсерінен жануарлар мен
өсімдіктердің популациядағы сандық белгілердің тұқым қуалауын анықтауға
болатын эволюцияның шамасын алдын ала көруге болады. Селекциялық
процестерді жоспарлауға және қоюуға болжау тиімділдігі өткен және басқалай
сұрыптау белгісінің маңызды мағынасы бар. Дегенмен нақты деректі болжау тек
жан-жақты зертеулердің негізінде генетикалық шарттардың сандық белгілердің
дамуы. Тұқым қуалау белгілері селекциялық процестердің 1-ші кезеңдерімен
бастап-ақ материалға принципиалды баға беруге оның жақсаруына мүмкіндік
туғызады.
Ата-анасынан келген көрсеткіш сол бөліктерінің фенотивтік өзгеріс
белгісінің генетикалық ақпараттың осы кездегісіне байланысты. Фенотиптік
өзгерістердің қалған бөлігі әр түрлі шарттың ерекше бөліктерінің өмір
сүруіне байланысты. Тұқым қуалаудың жоғарғы көрсеткіші сыртқы шарттың
әсерінен белгі аз өзгеретіндігін дәлелдейді және бұл жағдайда фенотив
сұрыптау тиімді болуы мүмкін. Тұқым қуалаудың төменгі көрсеткіші үлкен
белгінің сыртқы шартын күшті тиісті екенін көрсетеді, сол себебтен
фенотипті сұрыптау күткен нәтижелерді бермейді. Қазіргі уақытта тұқымдық
белгілерді интенсивті оқып үйрену жүріп жатыр, басты түрімен ауыл
шаруашылық малдарын және әр түрлі фактолардың тұқымдық көрсеткіштердің
көлемінің әсерімен бағаланады. Тұқымдық көрсеткіштерді қолдану жеміс
селекциясында әзірге кең көлемде қолданыс таппай отыр. Бұл жартылай
мәселердің теориялық аспектілерінің жеткіліксіз ойлап шығарылғандығымен
түсіндіріледі, тұқымдық анықтау әдістерінің алқымдылығымен, сонымен қатар
көбею ерешеліктерімен. Бұрын біз қант қызышасының кейбір сандық белгілерін,
тұқымдығын бағалауға ұмтылуын хабарлады. Осы жұмыста біздің алдағы
зертеулеріміздің осы бағыттағы нәтижелері келтіріледі.

Негізгі бөлім

2.1 МАТЕРИАЛ ЖӘНЕ ӘДІС

Қант қызылшысының тетраплоидты пішіндерін Р-06, Р-023, В-038, У-752,
Б-541, М-056, Л-11191, Л-9502 және диплоидты түрлері Р-06, Р-023, В-038, У-
752, Б-541, М-056 будандастырды, бір тұқымды Ялтушковская. Будандастыруды
1965 жылы диаллельдік үлгі бойынша жүргізді. Нәтижесінде 56-тікелей
анизоплоидтық гибридтерді алды (тетраплоидтық пішінінен жиналған) және 56-
кері гибридтер( диплоидтық пішіннен жиналған).Барлық 112 гибридтер 1966жылы
алқаптық тәжірибеде өнімділігіне байланысты сыналды, 4-мәрте
қаталанған.Есептік мөлтектің өлшемі 10м .Егін жинау кезінде тамыр және
қант мөлшерін ескереді.
Тұқым қуалаушылық көрсеткішін тұқым қуалау әсерінен дисперсиондық
анализ негізінде анықтады.Екі факторлы дисперсиондық комплекстерді
қолданған.Келесі тұқым қуалау көрсеткішін алды;

h21=: (1)

(факториялды квадраттық сумманың жалпыға қатынасы(1));

h21== ( 2)

(генотиптік вариансаның фенотиптікке қатынасы);
h23= (3)
(екі еселенген вариансаның жалпы комбинациялық, қабілеттігінің
фенотиптік вариансаға қатынасы).
Тұқым қуалаушылықтың екі алғашқы көрсеткішін тіке және кері
гибридтердің жиынтығы үшін анықтады.
Тұқым қуалаудың үшінші көрсеткішін жалпы және спецификалық
комбинация қабілеттілігі екінші сараптау әдісі барысында
анықталған.Бұл жағдайда комбинациялық қабілеттіліктің вариансасы
берілген тіке және кері гибридтердің қосылып, өңдеу нәтижесінде
алынған көлемдерін көрсетеді.

2. НӘТИЖЕЛЕР ЖӘНЕ ТАЛҚЫЛАУЛАР

1-кестеде тікелей және қайтарымды триплоидтық гибридтердің
өнімділігі мен қанттылығы бойынша дисперсиондық анализдерінің
нәтижелері көрсетілген.
Анализ көрсеткендей үш зерттелген элементтен тұқым қуалаушылық
пен әсер етушілік фенотиптік ауытқуы тура гибридтердің көрсетілген
белгімен анықталғанда әсер ету ғана көрсетілді,генотиптік аналық
тетроплоидтық пішінге сәйкес келуі(өнімділігі үшін Р0,01, қанттылығы
үшін Р0.001).

1 кесте
Дисперсондық анализдің фенотиптік әртүрлі триплоидтық гибридтерді
қант қызылшасының өніміділік элементтерінің дәрежелері.

Егіндіктің тамырлары Қанттылығы

Ауытғу
деректемесі
КвадраттарЕркіндік Орташа КвадраттЕркіндік Орташа
ының дёрежесінквадратарының дәрежесінквадрат,
жина№ы, ssің саны, ,ms жина№ы, ің саны, ms
df ss df
Тікелей будандастыру(тетроплоид және диплоид)
Тетраплоидты 687.97 7 98.28** 21.99 7 3.14***
пішіндер
Диплоидты 251.77 6 41.96 2.59 6 0.43
пішіндер
Ата-ана 1124.59 42 26.78 23.74 42 0.56
пішіндерінің
өзара қатысы



Кездейсоқ 6027.42 168 35.88 121.06 168 0.72
ауытқулар
Кері будандастыру (диплоид және тетроплоид)
Тетраплоидты 94,10 7 13,44 3,89 7 0,56
пішіндер
Диплоидты 749,40 6 124,90**24,47 6 4,08***
пішіндер
Ата-ана 1235,72 42,29,42 42 0,70
пішіндерінің
өзара қатысы
Кездейсоқ 4385,56 168 26,10 95,0 168 0,56
ауытқулар

_____________
** P0.01
*** P0.001

Диплоидтық пішіннің әсері, осы жанасудағы қолданылған аталық
пішінінің ұрық шашатын орнына жүреді, екі жақты белгілері де
шындыққа жанаспайтын болды(Р0.05). Белгілерді алғандағы гибридтердің
қатынасына ұрық шашудың әсері жоқ деп айтуға болмайды. Олардың
әсер етуінің жетіспеушілігі тек генетикалық ұрықтандырудың
әртүрлілігі фенотиптік гибридтердің өте әлсіз әсер етуінде. Бұның
мәні ата-аналық пішінге қарым-қатынасы шындыққа жанаспау әсерде.
Қайтарымды гибридтерде (диплоид х тетроплоид) тұқымдықтың әсері маңызды
сол сияқты аналық пішіннің,бұл жерде диплоидтар(өнімділігі
қанттылығы бойынша Р0.001).Ұрық шашудың әсері (тетроплоидтар),екі
жақты ата-аналық пішіннің қарым-қатынасының әсері сияқты(Р0.05) және
гибридтерде шындыққа жанаспайтын болды.
2-кестеде тұқым қуалаушылық және тұқым қуаламайтын фенотиптік
полигибридтердің өзгеруінің жалпы әсері. Көрсеткіштердің әсері бірінші
есептеп шығарылған жолы, факторлық жалпы квадраттардың жинағының
бөлінуі.Бұл кестеден көрінгені тіке гибридтердің 9%-да егіннің
астықтың тамырының өзгеруінен және 13% қанттылығының шартты
генетикалық өзгерістердің ерекшеліктері аналық тетроплоидтық пішіні.
Диплоидтық ұрық шашудың әсері егін тамырларының өзгерісі бойынша
бар болғаны 3%-ды құрайды.Таблицадан ата-аналық қатынастың әсері
уделдық салмағы егіндік және қанттықтың 14%-көруге болады. Бұл жерде
дисперсиондық анализдер мәліметіне қарама қайшылық байқалады.(1-кесте)
Аналық пішіндер қайтарымды гибридтерде егіндік бойынша 12 пайызды және
қанттылығы бойынша 16 пайызының өзгеріп отыратындығын анықтады. Аталық
пішіннің әсері егіндіктің 1 пайызын және қанттылықтың 3-пайызының анағұрлым
әлсіз екенін көрсетті. (2 белгілер бойынша 19 %).
2-кесте
Полигибридтік қант қызылшасының өнімділік көрсеткішінің тұқым қуалаушылығы
Ауытқу деректемесіЕгіндіктің тамырлары Қанттылығы
Квадарттар Әсер ету Квадраттар Әсер ету
жинағы SS көрсеткіш жинағы SS көрсеткіш
h21 h21
Тікелей будандастыру (тетраплоид және диплоид )
Тетроплоидтық 687,97 0,09 21,99 0,13
пішіндер
Диплоидтық 251,77 0,03 2,59 0,02
пішіндер
Ата-ана 1124,59 0,14 23,74 0,14
пішіндерінің дара
қатынасы
Тұқым қуалауы 2064,33 0,26 48,32 0,29
Кездейсоқ 6027,42 0,74 121,06 0,71
ауытқулар
Барлығы: 8091,75 1,00 169,38 1,00 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Эволюциялық генетика
Хромосомадан тыс тұқым қуалау заңдылықтары
Зерттелген белгілердің барлық жұптары бойынша доминантты және рецессивті белгілері
Генетика және селекция негіздері лекциялар
Психогенетиканың қалыптасып дамуы жайлы ақпарат
Генетика пәні бойынша дәріс кешені
Оқыту әдістерінің жүйесі
Генетика негіздері
Молекулалық биология ғылымы. Анықтамасы. Міндеттері
Өсімдіктер, жануарлар және микроорганизмдер селекциясы
Пәндер