Шеллинг философиясы



Фихтенің зердеге айрыөша назар аударған философиясы неміс жерінде үлкен қолдау тапты. Оныі таным туралы, субъектінің қызметі туралы концепциясы көптеген философтарды ойландырды. Солардың ішінде классикалық неміс философиясының ірі өкілі Ф.И. Шеллингтің (1775-1854) еңбегі ерекше бағалы.
Бірақ Шеллинг Фихтенің шәкірті болғанымен, көп кешікпей ұстазының көзқарасынан бас тартты. Өйткені тым субъективтік негізде құрылған Фихтенің философиясы практикалық өмірде, әсіресе, ғылым саласында өзінің дәрменсіздігін байқатып қалды. Екіншіден, XVIII ғасырдың аяғында жаратылыстану ғылымдарның ерекше алға озып кетуі сол кездегі философтарға, әсіресе, жас Шеллингке қатты әсер етті. Ол физика, химия, биология, тағы басқа да жаратылыстану салаларымен айналыса жүріп, табиғаттың ішкі заңдылықтарын ашуға барынша назар аударды. Мұның өзі оның философиясын объективтік бағытқа қарай бұрды. Сөйтіп, классикалық неміс философиясында табиғат туралы философиялық ілім болған натурфилософия ағым ретінде дүниеге келді.
Шеллинг жаратылыстану саласын философиямен тығыз байланыстыра қарай отырып, табиғатты субстанция ретінде айқындауға тырысты. Бірақ, оның табиғатты субстанция деген көзқарасы өзіне дейінгі ұлы ойшыл Спинозаның көзқарасынан өзгешелеу еді.Мұндағы өзгешелік әрбір дәуірдің тарихи экономикалық, саяси жағдайына байланысты. Егер Спиноза табиғатты субстанция деп қарай отырып, өз заманындағы тарихи, тар өрісті пантейстік идеядан шығып кете алмаған болса, Шеллинг табиғатты зерттеуде Кант тудырған класикалық неміс филасофиясының негізгі принціптеріне, яғни субъектінің рөлі деген принципке сүйенеді. Сондықтан Шеллинг қарастырған және жан жақты талдаған табиғат сонау Спиноза зерттеген субстанцияның мәнініен өзгеше еді. Өйткені Спинозаның кезінде өріс алған механикалық, метафизикелық ілім ұлы философқа табиғаттың мәнін жан жақты ашуға мүмкіндік туғызбады. Ал Шеллинг болса, 17-18ғасырларда ғылымда өріс алған механикалық көзқарастан бас тартып, классикалық неміс философиясындағы жаңа қалыптасып келе жатқан диалектиканың негізіне сүйенеді .
Шеллинг өзінің зерделі философиясында табиғаттың ішінде негізгі қозғалыс күші бар екендігін анықтауға тырысты. Бұл күш ондағы қарама қарсылықтардың бірлігі мен үздіксіз күресінен туады. Мұндай көзқарас табиғатты зерттеуде Шеллинг тудырған алғашқы диалектикалық ой болатын. Сөйтіп, немістің бұл философы диалектиканың заңдарын анықтауға жақындай түсті. Сондықтан Батыс Еуропадағы және ресейдегі жаратылыстану саласының өкілдері шеллингттің мұндай көзқарасын аса жоғары бағалап, оның ашқан жаңалықтарына деп қойып, өз еңбектеріне пайдалануға тырысты.

Пән: Философия
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:   
Алматы экономика және статистика академиясы

Доклат

Тақрыбы: Шеллинг философиясы

Орындаған: Абишева М. Д
2курс 06207 Менеджмент
Тексерген: Абишева Г. К

Алматы 2007ж

Шеллинг философиясы

Фихтенің зердеге айрыөша назар аударған философиясы неміс жерінде үлкен
қолдау тапты. Оныі таным туралы, субъектінің қызметі туралы концепциясы
көптеген философтарды ойландырды. Солардың ішінде классикалық неміс
философиясының ірі өкілі Ф.И. Шеллингтің (1775-1854) еңбегі ерекше бағалы.
Бірақ Шеллинг Фихтенің шәкірті болғанымен, көп кешікпей ұстазының
көзқарасынан бас тартты. Өйткені тым субъективтік негізде құрылған Фихтенің
философиясы практикалық өмірде, әсіресе, ғылым саласында өзінің
дәрменсіздігін байқатып қалды. Екіншіден, XVIII ғасырдың аяғында
жаратылыстану ғылымдарның ерекше алға озып кетуі сол кездегі философтарға,
әсіресе, жас Шеллингке қатты әсер етті. Ол физика, химия, биология, тағы
басқа да жаратылыстану салаларымен айналыса жүріп, табиғаттың ішкі
заңдылықтарын ашуға барынша назар аударды. Мұның өзі оның философиясын
объективтік бағытқа қарай бұрды. Сөйтіп, классикалық неміс философиясында
табиғат туралы философиялық ілім болған натурфилософия ағым ретінде дүниеге
келді.
Шеллинг жаратылыстану саласын философиямен тығыз байланыстыра қарай отырып,
табиғатты субстанция ретінде айқындауға тырысты. Бірақ, оның табиғатты
субстанция деген көзқарасы өзіне дейінгі ұлы ойшыл Спинозаның көзқарасынан
өзгешелеу еді.Мұндағы өзгешелік әрбір дәуірдің тарихи экономикалық, саяси
жағдайына байланысты. Егер Спиноза табиғатты субстанция деп қарай отырып,
өз заманындағы тарихи, тар өрісті пантейстік идеядан шығып кете алмаған
болса, Шеллинг табиғатты зерттеуде Кант тудырған класикалық неміс
филасофиясының негізгі принціптеріне, яғни субъектінің рөлі деген принципке
сүйенеді. Сондықтан Шеллинг қарастырған және жан жақты талдаған табиғат
сонау Спиноза зерттеген субстанцияның мәнініен өзгеше еді. Өйткені
Спинозаның кезінде өріс алған механикалық, метафизикелық ілім ұлы философқа
табиғаттың мәнін жан жақты ашуға мүмкіндік туғызбады. Ал Шеллинг болса, 17-
18ғасырларда ғылымда өріс алған механикалық көзқарастан бас тартып,
классикалық неміс философиясындағы жаңа қалыптасып келе жатқан
диалектиканың негізіне сүйенеді .
Шеллинг өзінің зерделі философиясында табиғаттың ішінде негізгі
қозғалыс күші бар екендігін анықтауға тырысты. Бұл күш ондағы қарама
қарсылықтардың бірлігі мен үздіксіз күресінен туады. Мұндай көзқарас
табиғатты зерттеуде Шеллинг тудырған алғашқы диалектикалық ой болатын.
Сөйтіп, немістің бұл философы диалектиканың заңдарын анықтауға жақындай
түсті. Сондықтан Батыс Еуропадағы және ресейдегі жаратылыстану саласының
өкілдері шеллингттің мұндай көзқарасын аса жоғары бағалап, оның ашқан
жаңалықтарына деп қойып, өз еңбектеріне пайдалануға тырысты.
Өзінің натур философиялық теориясын жасаған Шеллинг классикалық неміс
философиясын әрі қарай дамыта отырып, табиғат философиясын рухтың таным
теориясымен байланыстыруды негізгі мәселе етіп алды. Трансцендентальды
идеализм жүйесінде деген еңбегінде Шеллинг философия тарихинда көптен бері
негізгі мәселе болып жүрген проблеманы шешуге ниет етті. Әрине, философтың
осы шығармасы оның философиялық ойының негізгі жуйесін толық айқындап,
бермесе де, нақты ізденістерін көрсетті. Ол адамның танымы, оның
диалектикасы, субъекті мен объектінің арасындағы өзара байланысты тереңірек
ашуға ұмтылды. Философтың бұл шығармасында табиғат жан жақты, философиялық
негізінде айқындала түсті. Табиғаттың мәнін ашуду ол Менің қызметіндегі
екі форманың ерекше мәнді екндігін атап өтті. Немістің ұлы ойшылы осы
шығармасында Философия әр түрлі дәуірді басынан кешірген өзіндік сананың
тарихы деген данышпандық қағиданы ұсына отырып, оны бізден өзінің құпиясын
ғажайып жазуларымен жасырып тұрған поэма деп бағалады. Ал егер біз оның
жұмбағын ашатын болсақ, онда үнемі одан үнемі одан адасып, өзін өзі іздеп,
өз өзінен қашып жүрген рух одиссеясын көрер едік. Ол сезімдік дүние арқылы
қалың, қою тұманның ішінен жылт ете түсіп, белгісіздердің бейнесі сияқты
көрінер еді.
Рух одиссеясын көрсете отырып, Шеллинг ойлауды табиғаттан шығатын, соның
әсерінен туған түйсіктерден туындатады. Сондықтан болар рух туралы ілімі
қоғамның дамуынан, оның тарихынан келіп шықпайды. Бұл жерде біз оның
бастамасын, яғни рух идеисын шын мәнісінде қоғам мен оның тарихы арқылы
әрі қарай дамытқан Гегель екндігін айта кетуіміз керек.
Шеллинг табиғаттың мәнін аша отырып, оның негізгі, ішкі қозғаушы күшіне
ерекше назар аударды. Ал негізгі қозғаушы күш табиғаттағы қарама
қарсылықтарды тудырушы зерде болып шықты. Әрине, философтың бұл көзқарасын
классикалық неміс философиясының дәстүрін әрі қарай жалғастыру деп
бағалауға болар еді. Ал оның ішкі қозғаушы, абсолюттік күші зерде бізге
даму процесі арқылы ғана айқын көрінеді.
Табиғаттағы ақылдың дамуы әуелі объективтік, санасыз, кездейсоқ басталып,
бірте бірте саналылыққа, субъективтілікке, қажеттілікке қарай қозғалады
екен. Шеллинг табиғаттың осы ішкі даму процесін диалектикалық шеберлікпен
көрсете білді. Табиғат бірте бірте дами отырып, әртүрлі заттарды,
құбылыстарды жарата береді. Бірақ, өзқызметін ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Канттан кейінгі классикалық неміс идеализмінің өкілі
Классикалық неміс философиясы жайында
Неміс классикалық философиясының негізгі сипаттары
Ұлы ғалымдардың діни философиялық көзқарастары
Канттың философиядағы таным мәселесі
Неміс философиясы
Неміс философиясы – неміс халқының философиялық білімдер жүйесі
Неміс классикалық философиясы туралы
Немістің классикалық философиясы
Неміс классикалық философиясының негізін қалаушы көрнекті ғалым Иммануил Кант
Пәндер