Қазіргі өсімдіктердің экологиялық жағдайы



1.Қазіргі өсімдіктердің экологиялық жағдайы.
2.Жанға шипа, дертке дауа өсімдіктер.
3.Орманды алқаптарды ұлғайту үшін.
Жер шарында өсімдіктердің 500 млн астам түрі бар.Жыл сайын ғылыми лабараторияларда олардың бірнеше жаңа түрлерін өсіріп шығарады.
Өсімдік- жер шарының «өкпесі» деп бекер айтылмаған .
Тіршілік атаулыны өсімдіксіз елестетуге болмайды , жер шарында өсімдіктер жамылғысы біркелкі таралмаған .
Қазақстанда орман қоры 21,8 млн га жерді алып жатыр яғни, республикамыздың барлық жерінің 3,35%-ын құрайды.
Біздің еліміздегі ормандар жүйесі , негізінен солтүстік және шығыс аймақтарда шоғырланған. Ормандардың бірнеше типтері бар:
Олар- сексеуіл ,қарағай, шырша, самырсын , қайың ормандары, тоғайлар мен бұталар .Орман қоры жер шары бойынша жылдан-жылға азая түсуде .
Құрлықтың 62 млн км² жерін өсімдіктер мен орман алып жатыр.Республикамызда ормандар аз және олардың жағдайы мәз емес Оның негізгі себептері –адам факторы ,өрт, ауа райының өзгеруі мен айнала қоршаған ортаның ластануы . Орманды қорғау біздің міндетіміз Орманның адаммен жалпы биосфера үшін маңызы зор.
Орман топырақтары ылғалды сақтай отырып , су балансын түрақтандырады.Ылғалды жер өсімдік жамылғысы мен жан-жануарлардың көбейе түсуіне ықпал етеді .
Орманды алқаптардың жер асты сулары өзен мен көлдерді қоректендіреді . Орман аң мен құстың мекені, дәрі- дәрмектік өсімдіктер мен жеміс - жидектердің панасы әрі қолайлы тіршілік ортасы болып табылады.
Ормандардың егістік алқаптарын қорғауда да рөлі зор.

Жоспары:

1.Қазіргі өсімдіктердің экологиялық жағдайы.
2.Жанға шипа, дертке дауа өсімдіктер.
3.Орманды алқаптарды ұлғайту үшін.

Өсімдіктер экологиясы.

Жер шарында өсімдіктердің 500 млн астам түрі бар.Жыл сайын ғылыми
лабараторияларда олардың бірнеше жаңа түрлерін өсіріп шығарады.
Өсімдік- жер шарының өкпесі деп бекер айтылмаған .
Тіршілік атаулыны өсімдіксіз елестетуге болмайды , жер шарында өсімдіктер
жамылғысы біркелкі таралмаған .
Қазақстанда орман қоры 21,8 млн га жерді алып жатыр яғни, республикамыздың
барлық жерінің 3,35%-ын құрайды.
Біздің еліміздегі ормандар жүйесі , негізінен солтүстік және шығыс
аймақтарда шоғырланған. Ормандардың бірнеше типтері бар:
Олар- сексеуіл ,қарағай, шырша, самырсын , қайың ормандары, тоғайлар мен
бұталар .Орман қоры жер шары бойынша жылдан-жылға азая түсуде .
Құрлықтың 62 млн км² жерін өсімдіктер мен орман алып
жатыр.Республикамызда ормандар аз және олардың жағдайы мәз емес Оның
негізгі себептері –адам факторы ,өрт, ауа райының өзгеруі мен айнала
қоршаған ортаның ластануы . Орманды қорғау біздің міндетіміз Орманның
адаммен жалпы биосфера үшін маңызы зор.
Орман топырақтары ылғалды сақтай отырып , су балансын
түрақтандырады.Ылғалды жер өсімдік жамылғысы мен жан-жануарлардың көбейе
түсуіне ықпал етеді .
Орманды алқаптардың жер асты сулары өзен мен көлдерді қоректендіреді .
Орман аң мен құстың мекені, дәрі- дәрмектік өсімдіктер мен жеміс -
жидектердің панасы әрі қолайлы тіршілік ортасы болып табылады.
Ормандардың егістік алқаптарын қорғауда да рөлі зор.
Орманды жерде топырақ, су және жел эрозиясы болмайды. Ал ормансыз
жердің топырағы кеуіп, шөлге айналады . Ағаштарды қар тоқтату үшін де
отырғызады.
Орманның ауаны тазартатын да қасиеті бар. Мысалы : 1га орман бір күнде
220-280кг көмірқышқыл газын сіңіріп ,180-200кг оттек бөліп шығарады,яғни
ауаның құрамын толықтырып отырады . Орман сонымен бірге денсаулық сақтау
ортасы . Сондықтан курорт пен сауықтыру кешендері т.б демалыс орындарының
тек қана орманды жерде салынуы тектен –тек емес .
Қазақстанға орманға қарағанда табиғи жайылымдар басым .Өсімдіктің
біздің жерімізде 57000 түрі өседі . Оның 5006 түрі қорғауды қажет етіп
отыр. Жойылып бара жатқан өсімдіктерді сақтап қалу мақсатымен 1981 жылы
Қызыл кітап шығарылды. Оның мақсаты құрып бара жатқан өсімдіктерді
есепке алып , оларды сақтап қалу. Ол үшін көптеген мемлекеттік шаралар
жүргізілді .
Солардың бірі –сиреп бара жатқан өсімдіктер өскен жерлерді адам
қамқорлығына алып қорықтар ұйымдастыру .
Қорық ұйымдастыру ісіне біздің республикамызда соңғы жылдары көп көңіл
бөліне бастады .Қазірдің өзінде 9 мемлекеттік қорық ,5ұлттық парк, 17
ботоникалық, 40 зоологиялық ,2 ботаникалық – геологиялық қорыққорлар
құрылған. Алматы, Шымкент, Қарағанды, т.б ірі қалаларда ботоникалық
бақтар жұмыс істейді. Осының бәрі сиреп бара жатқан өсімдіктерді қалпына
келтіру жұмыстарымен айналысады.
Орман мен өсімдіктерді қорғау ересектермен қатар мектеп оқушыларының да
міндеті .Көптеген аймақтарда жастардың белсенділігін арттыру мақсатымен
Жас орманшылар , Жасыл патрульшілер , Жас экологтар, Жас
натуралистер атты үйірмелер ұйымдастырылған.
Олар- еліміздегі орман шаруашылығы белді көмекшілері.
Сирек және дәрілік өсімдіктерді де қорғау баршаның ісі . Біздің
жеріміз дәрілік өсімдіктерге бай . Олар көбінесе Іле Алатауы , Алтай
таулары мен Қаратау тау жоталарында көп шоғырланған .Әсіресе алтын
тамыр, марал оты, дәрмене жусан, қылша, шайқурай, жалбыз, бәйшешек, тортор
жапырақ, түймедақ, мыңжапырақ, тау жуасы, сарымсақ, тасжарған, алтай
рауғашы, қызылжидек, сасыр, т.б өсімдіктер медицинада кеңінен қолданылады.
Мәселен, Шымкент қаласында осындай дәрілік өсімдіктерден дәрі- дәрмек
жасайтын формацевтік зауыт жұмыс істейді.
Қазақстанда дәрілік өсімдіктермен қатар сирек кездесетін сәндік үшін
өсірілетін өсімдік түрлері де бар.
Олардың саны азайып барады мысалы, Қаратау аймағында
өсімдіктердің 1500 түрі өседі .Сондықтан болар Қаратау өсімдіктердің
Меккесі деп аталады .
Табиғаттың әсем көріністері табиғи ортаның ластануынан ,
жайылымдардың тозу салдарынан сирек кездесетін өсімдіктердің азаюынан
бүлінуде . Қазір кең -байтақ даламыздан қызғалдақтардың көптеген
түрлері, қызыл адыраспан ,сөгеті сасыры ,іле бөріқарақаты, іле ұшқаты,
жатаған шырша, алтай қасқыр жидегі , кәдімгі пісте, жіңішке көкінәр,
алмұртшөп, сарытұңғиық, шықшөп, меруертгүл, жабайы жүзім, т.б бірте-бірте
жойылып барады .
Оларды қорғау біздің міндетіміз. Республикамыздың шөл-шөлейтті
белдемдерінде орналасқан Мойынқұм, Тауқұм, Сарыесікатырау, Жалпаққұм,
Қызылқұм сияқты ерекше құм жоталары бар.
Олардың бәрі біріншіден , тұнып тұрған өсімдіктер ортасы болса,
екіншіден жайылым қоры болып саналады.
Бірақ елімізде палигондар мен жер эрозиясына ұшыраған жердің көлемі
25млн гекторға жетіп отыр. Осыған орай, біз шұрайлы жайылымдар қорын
сақтап қалу үшін осы жерлерді ерекше қорғалатын аумақтарға жатқызып ,
қамқорлыққа алуымыз керек. Сирек өсімдіктердің қатарына ағаштарда жатады.
Оларды кесіп отын құрылыс материалы үшін пайдалануды азайту керек. Қазірдің
өзінде Іле шыршасы , самырсын, шетен , ырғай, тораңғыл, долана, шырғанақ,
емен, т.б ағаштары қорғауды қажет етіп отыр.
Әсіресе орман ағаштарын кесу етек алуда .Орманды қорғаудың ең маңызды
бағыты – жасанды жолмен орман қорын көбейту.
Жыл сайын орман шаруашылығы мыңдаған түрі ағаштың отырғызады.
Осылайша ормандарды қалпына келтіру түрі жүзеге асады .
Орманды қорғау мен қалпына келтіру шараларына оқушылардың араласуы қажет.
Орманды жерге саяхат жасағандағы ең қауіпті нәрсе- өрт. Өрт көбінесе
адамдардың жіберген ағаттығынан болады . Олар негізінен отқа деген
жауапсыздықтан туады яғни, сірінкені, темекі қалдығын, өшірмей тастаудан
болатын орман өрті өте қауіпті .
Әсіресе қылқан жапырақты ормандар өртін сөндіру қиынға соғады.
Кейде орман өртін басуға ұзақ уақыт қажет болады, жыл сайын адамдардың
ағаттығынан мыңдаған гектор ормандар, тоғайлар, өрт құшағына оранды.
Дүние жүзінде болып жататын өрттердің 97%-н адамдардың табиғатқа
селқос қарауынан болады .
Кейбір тропикалық ормандардағы өрттер 2-3 айға созылып, үлкен қауіп
– қатер туғызады. Сондықтан орман ережелерін сақтау баршаның міндеті.
Табиғат, туған жер, атамекен деген жүрекке жылылық сезім ұялайтын
сөздер бір-бірімен тағдыры тамырлас әрі өзара үндесіп жатыр.
Сондықтан да бұл сөздерді халқымыз аса қадірлеп , оларға ана деген
ұлы ұғымды білдіретін сөзбен тіркестіріп атайды.
Содан барып табиғат – ана, жер-ана, отан - ана делінеді. Осы
жағдайларды ескере келе дүниежүзінің алдыңғы қатарлы ақыл-ой иелері –
ғалымдардың ұсынысымен Біріккен Ұлттар Ұйымы 1972 жылы Стокгольм қаласында
өткен Табиғат қорғау мәселелеріне арналған арнайы канференцияда әр
жылдың 5-маусым күнін Бүкілдүниежүзілік қоршаған ортаны қорғау күні деп
атап өтуге шешім қабылдаған.
... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Техногендік факторлардың әсеріне өсімдіктердің тесттік реакциясы
Жамбыл облысының су көздерінің экологиялық жағдайы
Өсімдіктердің биохимиялық айналымдағы экологиялық маңызы
Кентау қаласының табиғи және экологиялық жағдайы
Қаратау қорығында экотуризмді дамыту
Жамбыл облысындағы жайылымның жағдайы
Шардара су қоймасының маңызы
Ағза мен орта.Ағзаға әсер етуші 2 фактолар мен олардың әрекеті
Регионалды флористика оқу-әдістемелік құрал
Өсімдіктер жамылғысының құрылу және жүйелеу заңдықтары
Пәндер