Санау жүйелерін түрлендіру



КІРІСПЕ

ІІ ТЕОРИЯЛЫҚ БӨЛІМ

2.1 Санау жүйесі түсініктемесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
2.2 Turbo Pascal программалау тілі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
2.3 Программа процесінде қолданылатын және өңдеуге
болысатын кейбір командалар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6

2.4 Программалық түсіндірме терминдер ... ... ... ... ... ... ... ... ..6.7



ІІІ ТӘЖІРИБЕЛІК БӨЛІМ


3.1 Зертханалық жұмыстың қойылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
3.2 Зертханалық жұмыстың алгоритмі ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8.16
3.3 Қажетті техникалық жабдықтар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .17

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 18

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...19
Санау жүйесі дегеніміз – сандарды бейнелеу әдісі және оларды орындарына қатысты зерттеу немесе басқаша айтатын болсам, сәйкес сандарға арналған ережелер жинағы.
Сандарды бір жүйеден екінші бір жүйеге ауыстыруға болады. Сандарды кескіндеу тәсіліне қарай санау жүйелерін екіге бөлеміз: позициялық және позициялық емес.
Позициялық жүйеде осы цифрдың мәні берілген санның орнына, позициясына байланысты. Позицифлық санау жүйесінде санды кескіндеуге пайдаланылатын әр түрлі цифрлар санын «Р» деп белгілейміз. Ол санау жүйесінің негізі деп аталады. Цифрлар мәні 0-мен Р-1 аралығында жатады. Позициялық жүйелер екілік, сегіздік, ондық, он алтылық сандық жүйелі болып бөлінеді.
Позициялық емес жүйеде әр бір цифрдың мөлшерлік мәні цифрды орнынан ауыстырғанда өзгермейді. Яғни ол орнына байланысты емес деген сөз.
Есептерді компьтер көмегімен шығару кезінде бастапқы деректер жалпы ондық санау жүйесінде берілерді.
Қорытынды деректерді осы жүйеде алу қажет. Қазіргі компьтерлерде деректер екілік жүйеде кодталғандықтан, оларды ондық жүйеден екілік жүйеге немесе керісінше аудару қажет болады.
1. Культин Н.Б. Turbo Pascal в задачах и примерах. – СПб.: БХВ-Петербург, 2000-256.: ил.

2. Досмайлов Т.Қ. Паскаль программалау тілі. – Алматы. 1994.

3. Марченко А.И., Марченко Л.А. Turbo Pascal 7.0. – М.: Бином универсал. 1997.

4. Шульгин Л.Л. Задачи по программированию. Караганда, 1998.

5. Поддубная Л.М., Шаньгин И.Ф. Мне нравится Паскаль. – М.: Радио и связь, 1992.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ
БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ


Тұрар Рысқұлов атындағы Қазақ экономикалық
университеті

Қолданбалы информатика кафедрасы

N 1 Зертханалық жұмыс
Тақырыбы: Санау жүйелерін түрлендіру

Тексерген: Батырхан С.К.

Орындаған: Ақпараттық

жүйелер 3 курс 302-топ

студенттері: Жакатаев М.

Кичкинбаев О.

Алматы 2008
Лабораториялық сабақтарды орындауға арналған

Компьютерлік жүйелер архитектурасы
(пәнің атауы, коды)

050703 Ақпараттық жүйелер
(мамандығы: шифры, атауы)

Күндізгі оқу бөлімі
(оқыту формасы)

Зертханалық жұмысты орындауға арналған тапсырма:

Студент: Чалтабаева
Жұмыс мақсаты: Санау жүйелерін түрлендіре білу. Ондықты екілікке, екілікті
ондыққа, сегіздікті он алтылыққа және керісінше, сонымен бірге басқа да
түрлендірулерді орындау.
Жұмыс тақырыбы: Санау жүйелерін түрлендіру.
Жұмыс барысында қолданылатын бастапқы мәліметтер (мазмұны, кіріспе, жұмысты
сипаттайтын теориялық бөлім, тәжірибелік бөлім және қорытынды): Санау
жүйесі дегеніміз не? Қалай түрлендіреміз, яғни программа құруды үйрену.
Сызба материалдар саны: 0
Жұмыс жетекшісі: Аға оқытушы Батырхан С.К. _________
Тапсырманы орындауға қабылдап алған студент: Жакатаев Кичкинбаев

ақпан 2008 жыл

 

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

ІІ ТЕОРИЯЛЫҚ БӨЛІМ

2.1 Санау жүйесі
түсініктемесі ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... 5
2.2 Turbo Pascal программалау
тілі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
2.3 Программа процесінде қолданылатын және өңдеуге
болысатын кейбір
командалар ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ...6

2.4 Программалық түсіндірме
терминдер ... ... ... ... ... ... .. ... ... 6-7

ІІІ ТӘЖІРИБЕЛІК БӨЛІМ

3.1 Зертханалық жұмыстың
қойылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8
3.2 Зертханалық жұмыстың
алгоритмі ... ... ... ... ... ... .. ... ... ..8-16
3.3 Қажетті техникалық
жабдықтар ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ...17

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... .18

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ..19

КІРІСПЕ

Санау жүйесі дегеніміз – сандарды бейнелеу әдісі және оларды
орындарына қатысты зерттеу немесе басқаша айтатын болсам, сәйкес сандарға
арналған ережелер жинағы.
Сандарды бір жүйеден екінші бір жүйеге ауыстыруға болады. Сандарды
кескіндеу тәсіліне қарай санау жүйелерін екіге бөлеміз: позициялық және
позициялық емес.
Позициялық жүйеде осы цифрдың мәні берілген санның орнына,
позициясына байланысты. Позицифлық санау жүйесінде санды кескіндеуге
пайдаланылатын әр түрлі цифрлар санын Р деп белгілейміз. Ол санау
жүйесінің негізі деп аталады. Цифрлар мәні 0-мен Р-1 аралығында жатады.
Позициялық жүйелер екілік, сегіздік, ондық, он алтылық сандық жүйелі болып
бөлінеді.
Позициялық емес жүйеде әр бір цифрдың мөлшерлік мәні цифрды орнынан
ауыстырғанда өзгермейді. Яғни ол орнына байланысты емес деген сөз.
Есептерді компьтер көмегімен шығару кезінде бастапқы деректер жалпы
ондық санау жүйесінде берілерді.
Қорытынды деректерді осы жүйеде алу қажет. Қазіргі компьтерлерде
деректер екілік жүйеде кодталғандықтан, оларды ондық жүйеден екілік жүйеге
немесе керісінше аудару қажет болады.

ІІ ТЕОРИЯЛЫҚ БӨЛІМ

2.1 Санау жүйесі түсініктемесі

Санау жүйесінің түрлері келесідей:
• Екілік;
• Сегіздік;
• Ондық;
• Он алтылық.
Сандарды бейнелеу әдісі және оларды орындарына қатысты зерттеу немесе
басқаша айтатын болсам, сәйкес сандарға арналған ережелер жинағын санау
жүйесі деп атаймыз. Жоғарыда жазып кеткенімдей сандарды кескіндеу тәсіліне
қарай екіге бөлінеді. Позициялық және позициялық емес.

2.2 Turbo Pascal программалау тілі
Паскаль программалау тілінің алғашқы нұсқасын 1968 жылы Стэнфорд
университетінің инфарматика кафедрасының профессоры Никлаус Вирт жасады.
Ал 1975 жылы стандартты Паскальдың компиляторымен Турбо Паскаль (3.0
версия) программалау тілі пайда болды. Содан бері Паскаль жалпыбілімдік,
кәсіптік-техникалық мектептерде және жоғары білім беру орындарында
“бірінші” программалау тілі ретінде қолданыла бастады.
Турбо Паскаль тілін пайдаланудың қарапайымдылығынан пайдаланушылар
арасында кең орын ала бастады.
Келе-келе Турбо Паскаль 4.0, ТП 5.0, ТП 6.0 және ТП 7.0 версияларының
дүниеге келуі кәсіпкер қолданушының еңбектегі өнімділігін арттыруға
мүмкіндік беруге, қолданбалы есптерді шығаруда қолдануға үлкен үлес қосты.
Тілдің қарапайым құрылымына сан, иденфикатор, тұрақты, айнымалылар, функция
және өрнек ұғымдары кіреді. Программада амалдардың орындалуына қажетті
мәліметтердің сандық, логикалық немесе символдық (литерлік) мәндік шамалары
болады. Олармен жұмыс істеу қолайлы болуы үшін бұл шамалардың мәндерінің
өзі емес, оны белгілеу атаулары – идентификаторлар қолданылады. Бұл атаулар
әр түрлі мәндерді (сандық мән, символдық мән т.с.с.) қабылдағандықтан,
олардың типі деген ұғым енгізіледі.

2.3 Программа процесінде қолданылатын және өңдеуге болысатын кейбір
командалар

Турбо Паскаль программистке программа құру үшін барлық
мүмкіндіктерді береді. Бұл өнімдерге меню арқылы қол жеткізуге болады. Ол
командалардың меню арқылы да, сонымен бірге клавиатура көмегімен де
пайдалануға болады. Төменде көрсетілген командалар және олардың
клавиатуралық эквиваленттігі:
• Ғ1 – анықтамалық қызметін шақыру;
• Ғ2 – активті редактор терезесінен файлды диске жазу;
• Ғ3 – дисктен файлды оқу және редактор терезесіне орналастыру;
• Ғ5 – бұрынғы өлшемін қайтару немесе ағымдағы терезені бұру;
• Ғ6 – келесі редактор терезесін активті етіп жасау;
• Ғ9 – программаны компилирлеу;
• Ғ10 – бас менюді активті ету;
• Ctrl+F9 – программаны компилирлеу және компоненттеу, оның жіберуді
орындау;
• Alt+X – Турбо Паскальмен жұмыс жасауды аяқтау.

2.4 Программалық түсіндірме терминдер

Program – программа тақырыбы осы сөзден және программаның атауынан тұрады.
Program түйінді сөзінен кейін бағдарлама шартына байланысты өзіміз таңдап
алған атауды тек латын әріптерін пайдаланып жазамыз.
Uses crt – программалар аты жазылады. Uses Graph кітапхана аттарының
қажеттісі үтірмен ажыратылып жазылады.
Const st – тұрақты шамаларды жазамыз. Сonst Pi=3,14159; g=981 – бұл
тұрақты шамалар аты, одан соң теңдік таңбасы және мәні беріледі. Аралары
нүктелі-үтірмен ажыратылады.
Var – құратын бағдарламаға қажетті барлық айнымалылар түрі көрсетіліп
жазылады. А, В, С integer құратын бағдарламаға қажетті барлық айнымалылар
аттары және олардың қандай шама екенін көрсететін түрі жазылады. Әр түрлі
шамалар бөлек-бөлек жазылып, біртектес шамалар аттары бірнешеу болса,
аралры үтірмен бөлінеді де, содан соң қос нүкте қойылады, сосын түрі
сипатталады. Паскальда стандартты қос нүкте: integer, real, char, вoolean
сияқты шамалар түрлері болады.
Integer – сандық шама, оның мәндері нақты сандар, яғни бүтін сан мәндеріне
ие болады.
Begin – бағдарлама денесі, яғни негізгі нәтижеге жету үшін пайдаланылатын
нұсқаулар жүйесі жазылады.
Clrscr – экранды тазалау үшін қолданамыз немесе сыртын шекарамен сызу үшін
керекті.
For – цикл орындалуы.
Gotoxy – бұл процедура курсорды экранның керекті жеріне немесе ағымдағы
терезеге алып келеді, аударады. GotoXY(X,Y: Byte) – мұндағы X,Y курсордың
жаңа координаталары.Координаталар терезе экран шекарасына сәйкесінше
беріледі, яғни келесі оператор курсорды экранның сол жақ жоғарғы бұрышына
апарады. Амал немесе координаталар терезе экранынан шығып кетсе
орындалмайды.
Write – бұл процедура ақпаратты мәтіндік файл түрінде шығаруға немесе оны
логикалық құрылғыларға беруді қамтамасыз етеді.
While not keypressed do – пернетақта мен басқарудың қосымша мүмкіндіктері
екі функциямен орындалады: KeyPressed және ReadKey. Мұнда бізге белгілісі
дәл осы уақыт аралығында бұл функция мүмкіндіктері орындалмайды.
Textcolor – бұл процедура шығарылатын нәтижелік символдар түсін анықтайды.
Delay – экранды ұстап тұру. Белгіленген интервал көлемінде, уақытында
программаны тоқтатады.
End – программаны аяқтау немесе соңы деп түсінеміз.

ІІІ ТӘЖІРИБЕЛІК БӨЛІМ

3.1 ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ҚОЙЫЛымы ЛОРгшщзшг

“Компьютерлік жүйелер архитектурасы” пәні бойынша зертханалық жұмысқа

Тақырыбы: “Санау жүйелерін түрлендіру”

Берілген файлды ашамыз. Жеке тапсырмалар бойынша жұмысты орындау.
Жұмыс жетекшісі _________ Батырхан С.

Жұмысты орындауға қабылдаған студенттер _______ Жакатаев Кичкинбаев
Тапсырманы орындауға қабылдап алған күні "___" ___________ 2008ж.
Аяқталған жұмысты қорғау күні "____"___________2008ж.

Бұл зертханалық жұмыстың мақсаты: сандарды бір санау жүйесінен
екіншісіне түрлендіріп ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
«Бөлшек сандары бір санау жүйесінен екінші санау жүйесіне ауыстыру»
Цифрлық техниканың арифметикалық негіздері
Санау жүйелері тақырыбын оқыту әдістемесі
Байланыстың цифрлі желісі
Дербес компьютердің ішкі құрылғылары
Кинематикалық жұптарды жіктеу
Информатика пәнінен дәрістер кешені
«КІРІСПЕ. ИНФОРМАТИКА ПӘНІ, ОБЪЕКТІЛЕРІ ЖӘНЕ ОНЫҢ ҚҰРАЙТЫН БӨЛІМДЕРІ.ЕСЕПТЕУ ЖҮЙЕЛЕРІ»
«Ақпараттық қауіпсіздік және ақпаратты қорғау» пәні бойынша әдістемелік-оқу кешені
Ақпараттарды өңдеудің техникалық құралдары
Пәндер