Әлеуметтік дезадаптацияның себептері туралы ақпарат

Бейімделу өзіндік әлеуметтік деңгейінде бірінші кезекте әлеуметтік субъектілердің белсенді табиғаты, әрекеттілігімен анықталады. Әлеуметтік орта жағынан іс әрекет мақсатымен, әлеуметтік нормалармен - оларға жету тәсілдерімен, және бұл нормалардан ауытқу санкцияларымен анықталады .
Тұлға жағынан бейімделу оның тұлғалық ерекшеліктерімен (көзқарастарымен, психикалық даму ерекшеліктерімен т.б,) анықталады. Әлеуметтік орта басты үлгіде әлеуметтік институттар: отбасы, мектеп, бұқаралық ақпарат құралдары т.б. арқылы әсер етеді.
Әлеуметтік бейімделу процесс ретінде де, нәтиже ретінде де қарастырылуы мүмкін. Бұл процестің педагогикалық көзқарас тұрғысынан мақсатқа бағытталуы және басқарылуы біз үшін маңызды.
Әлеуметтік адаптация антонимі болып әлеуметтік дезадаптация саналады – қоғамның әлеуметтік өміріне тұлғаның икемделмеуі. Әлеуметтік дезадаптация мінез–құлықтың ассоциалды түрінде және ішкі реттеу жүйесінің деформациясында, референттік құндылық бағдарларында, әлеуметтік бағдарларында көрінеді. Жасөспірімдерде бұл қаңғыбастыққа, аморальды жүріс–тұрысқа құқық бұзуға және қылмысқа, ішімдік пен нашақорлыққа, ал ақыр соңында - өмірде өз орнын табудың, отбасын құрудың, мамандық және білім алудың мүмкін болмауына алып жеңіл келе салмайды .
Әлеуметтік дезадаптация мәселесі оның ішінде танымдық, қайта құрушылық, құндылықтық-бағдарлық және коммуникативтік әрекеттерге қарағанда адам іс-әрекетінің басты бағыты болып табылады.
Әлеуметтік дезадаптация – бұл құқыққа қарсы мінез-құлықтың қалыптасуының негізгі себептерінің бірі. Дисморфобия синдромының әсерімен қалыптасқан кемшіліктер жиынтығының қатары жасөспірімнің бойына сенімсіздік ұялатып, өзін-өзі бағалаудың төмендеуін күшейтеді және «Мен-тұжырымдаманың» позитивті тұрақты қалыптасуының ықпалына кері әсер ететін мінез қасиеттерінің пайда болуына әкеп соғады. Оның құрылуының маңыздылығы – даусыз.

1.В.Г Ромек., В.А Конторович., Е.И Крукович. Психологическая помощь в кризисных ситуациях. – СПб.: Речь, 2005. – 256