Этнопсихологиядағы эксперименттік зерттеулерге анкета құрастыру, зерттеу әдістерін дайындау

1. Этнопсихологиядағы эксперименттік зерттеулер
2. Этнопсихологиялық зерттеулер туралы түсінік

Бүгінгі уақытта этникалық жаңарулар, ХХ ғ. басы ХХI ғ. аяғы әртүрлі халықтың өз бетбейнесін сақтау, мәдениеттің жаңаруы, салт-дәстүрі тілі, діні, ділі, ұлттық-психологиялық қабілетін сақтау мен қатар ұлттық мемлекетін құру және қайта қалпына келтіруде. Сонымен қатар қазіргі уақытта адами қасиетті қарастыру этникалық процесте жаңарулар қарастырылуда. Бұл көптеген әлем халықтарына әсер етіп, этникалық парадокс атауын алуда.
Қазіргі этнопсихологияда келесі бағыттарды бөліп көрсетуге болады:
1. Психофизиологиялық процестерді этникалық ерекшеліктерін эксперименттік және кросс-мәдени зерттеу (ойлау, есте сақтау, эмоция, сөйлеу т.б.);
2.Әртүрлі мәдениеттің этникалық ерекшелік бағыттарын эксперименттік және кросс-мәдени зерттеу;
3.Этносаралық қатынастар психологиясын кросс-мәдени зерттеу
4.Бизнес саласындағы этнопсихологиялық және кросс-мәдени зерттеу т.б.
Этнопсихологияның негізгі мақсаты этникалыққа тиесілі бейсаналы және бейсанасыз деңгейде көрінуін және индивид немесе топ қатынасы сол этностың өкілінің психологиялық ерекшеліктерін үйрену.
Қазіргі этнопсихологияның теориялық және қолданбалы міндеттір: базалық білім, этнопсихологиялық басты сөздер, ойлаудың негізгі ықпалдарын теориялық үйрену, халықтардың этнопсихологиялық ерекшеліктерінің қалыптасу көздерін, этноаралық қатынастар психологиясын эмпирикалық үйрену, практикалық ұсыныс жасау, этносаралық қатынастар қабылдау, әртүрлі экономикалық формалардың дамуы, халықтар арасында мәдени және саяси қатынастар, этносаралық қатынастардың жетістіктеріне психологиялық тренинг бағдарламасын дайындау, ұлттар арасында экономикалық, мәдени және саяси бірігу формасы мен елдің әр аймағындағы ұлтаралық қатынастардағы ұлт психологиясын жан-жақты қарастыру.
Этнопсихологиялық зерттеу принциптері мәселелерін өңдеуде Б.Ф. Поршнев үлкен үлес қосты, олар функциялану, заңдылығын ашуға, қоғамдық психологияның құрылу және даму заңдылықтарын ашуға бағытталған. «Біз» және «Олар»: «Біз» принциптері – бұл тұлғаның өзінің этникалық санасына тиісті, «Олар» - елдердің егемендік алып, бұрын басқа елді мекендердің өз Отандарына оралуындағы өзіндік-психологиялық ерекшеліктерді ескеруді талап етеді.
Бүгінгі күнгі этнопсихологияның даму деңгейі толық категориялы аппаратты детерминациялау мүмкін емес, яғни ғылымның өзі құрылу стадиясында болғандықтан жүргізілмейді. Сондықтан этнопсихологиялық білімнің одан әрі дамуы этнопсихологиялық зерттеулердің актуализациясы бұл жаңа ғылымның аппаратын дамыту мен кеңейтуге мүмкіндік береді.
Теориялық түсініктеме негізінде этнопсихология категориясының мәселесінде этнопсихологияның толық категориялық аппараты қиын көп деңгейлі жүйені құрайды. (мотивация-бейне, интеллектуалды-танымдық, эмоциялы-ерікті, коммуникативті) (В.Г.Крысько).
Бірінші деңгейлі жүйе оның пайда болу түсінігімен байланысты. Бұл этнос, ұлт, этностық топ тұлға деген түсініктер.
Екінші деңгей психологиялық, философиялық, әлеуметтік, мәдениеттану әдебиеттерінде жеткілікті деңгейде зерттелген.

1.Аймаганбетова О.Х. Социально-этнические проблемы современной психологии. - Алматы: КазНУ, 2008. – 176 с.
2.Лебедева Н.М. Введение в этническую и кросс-культурную психологию. - М.: Изд. Дом "Ключ", 1999. – 224 с.
3.М.Коуол. Культурно-историческая психология. – М.:Когито-Центр, 1997. – 432 с
4. Қазақтың тәлiмдiк ой-пiкiр Антологиясы, 2 томдық. – Алматы: “Рауан” 1т. 1994., 2 т. 1998 ж.
4. Жарықбаев Қ.Б., Табылдиев Ә. “Әдеп және жантану”. – Алматы: “Атамұра” 1994 ж.
5. Қазақтың мақалдары мен мәтелдерi.- Алматы: ҚазГосполитиздат. 1957.
7. Ғаббасов С. Халық педагогикасының негiздерi — Алматы; 1995 ж.