Керей хан (1456-1473 жж. билік құрған)

Кіріспе

Керей хан (туған жылы белгісіз, XV ғасырдың 70- жылдарының басында қайтыс болған) - Қазақ хандығының негізін қалағандардың бірі. "Таурих-и гузида-ий Нусратнама" (1268-1270) еңбегінің авторы айтып өткеніндей, Керей хан - Орыс хан немересі Болат ханның ұлы.
XV ғасырдың 50-жылдарға дейінгі тарихи мәліметтерінде Керей хан туралы деректер жоқ. "Тарихи Рашиди" еңбегіндегі деректерге сай, XV ғасырдың 50-жылдарының аяғында Керей хан Жәнібек ханмен бірге Өзбек хандығы тайпаларының бір бөлігін басқарып, Моғолстанға қоныс аударған. Моғолдардың ханы Есенбұға (1432-1464) Шу өзенінің бойынан жер бөліп берген. Сонымен бірге, Есенбұға Әбілқайыр хан билеп отырған "Көшпенді өзбектер

Пән: Тарихи тұлғалар
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Керей хан (1456-1473 жж. билік құрған)

Керей хан (туған жылы белгісіз, XV ғасырдың 70- жылдарының басында
қайтыс болған) - Қазақ хандығының негізін қалағандардың бірі. "Таурих-и
гузида-ий Нусратнама" (1268-1270) еңбегінің авторы айтып өткеніндей, Керей
хан - Орыс хан немересі Болат ханның ұлы.
XV ғасырдың 50-жылдарға дейінгі тарихи мәліметтерінде Керей хан
туралы деректер жоқ. "Тарихи Рашиди" еңбегіндегі деректерге сай, XV
ғасырдың 50-жылдарының аяғында Керей хан Жәнібек ханмен бірге Өзбек хандығы
тайпаларының бір бөлігін басқарып, Моғолстанға қоныс аударған. Моғолдардың
ханы Есенбұға (1432-1464) Шу өзенінің бойынан жер бөліп берген. Сонымен
бірге, Есенбұға Әбілқайыр хан билеп отырған "Көшпенді өзбектер мемлекеті"
тұрғындарының біраз бөлігінің Керей мен Жәнібектің қоластына өтуіне карсы
болмады.
Өзіне қарсы сұлтандардан құрылған саяси топың көрші болуы
Әбілқайырдың Моғолстанға карсы жорыққа шығуына түрткі болды. "Бахр аль-
Асрар" кітабының мәліметтеріне сай, 1468 жылы Әбілқайыр ханның кенеттен
қайтыс болуына байланысты жорық тоқтатылған. Әбілқайыр өлімінен кейін
"Көшпенді өзбектер мемлекетінде" хан тағы үшін күрес басталды. Керей мен
Жәнібек қоластындағы тайпалар өзбек ұлысына қайта оралған соң тақ
тартысының қарқыны үдей түсті. Соғыс басталды. Әбілқайыр ханның ұлы, хан
тағының мұрагері Шейх-Хайдар қолбасшыларының бағынбауы салдарынан жеңіліске
ұшырады. Шейх-Хайдар үзеңгілестерінің көпшілігінің көзі жойылды, тірі
қалғандары жан-жаққа босып кетті. "Көшпенді өзбектер мемлекетіндегі" билік
Әбілкайыр хан әулетінен Керей мен Жәнібек қолына өтті.
Керей хан есімі тарихи деректерде соңғы рет 1472-1473 жылдары Моғол
ханы Жүністің ордасына Бұрыш оғлан сұлтан шабуыл жасаған кезде айтылады.
Тарихи материалдарда Керей ханның хандық билікті ұлы Бұрындықка
бергені туралы, Керей ханның өзбек ұлысын басқарған кезеңі, оның тағдыры,
қай уақытга, қандай жағдайларда қаза болғаны туралы нақты мәліметтер
көрсетілмеген. Керей хан 1472-1473 жылдардағы оқиғалардан кейін кайтыс
болған деп есептеледі.

Жәнібек хан
(1478-1480 жж. билік құрған)

Жәнібек Әбусағит (туған жылы мен өлген жылы белгісіз) Қазақ хандығы
мен казақ хандары әулетінің негізін калаушы, Барақханның ұлы, Орыс ханның
шөбересі. XV ғасырда өмір сүрген. XV ғасырдың 50-жылдарына дейінгі өмірі
мен қызметі туралы нақты деректер жок.
1456 жылы Дешті-Қыпшақта шайбанид Әбілқайыр билігі қолына алған соң,
көшпенді халықтың Жәнібек пен Керей бастаған ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.