БАҚ тағам өнеркәсібінде қолдану жайлы ақпарат

1. Фототрофты микроорганизмдер . тағамға арналған биологиялық активті қоспа (БАҚ) продуценттері.
2. БАҚ тағам өнеркәсібінде қолданылуы.

БАҚ (биологиялық активті қоспалар) – қазіргі заманғы медицинаға салыстырмалы түрде айтқанда жақын уақытта енген термин. Дегенмен, жаңа дәуірге дейін Египетте, Қытайда, Тибетте, Индия мен Шығыстың басқа да елдерінде көбінесе табиғи түрінде қолданылатын өсімдік, жануарлар ұлпаларынан, минералды шикізаттан дайындалған арнайы өнімдерді адамның әр түрлі ауруларын алдын-алу мен емдеу жүйелері қалыптасқан.
Адам ауруларын емдеу үшін арнайы фармокогиялық формалар өндірісінің тарихы шамамен біздің ғасырымыздан бұрын 130-200 жылдарға жатқызылады. К. Гален алғашқы рет табиғи шикізаттан емдік заттарды (ерітінді, экстракт, ұнтақтар) технологиялық әдістерін құрастырды. Алайда ХIХ соңы мен ХХ ғасырдағы химия ғылымының жетістіктеріне сәйкес, соған байланысты көптеген ғалым-дәрігерлер бұрынғы фитотерапевтикалық заттардан бас тартты.
Құрылымы мен қасиеттері белгілі таза химиялық қосылыстарды алуда органикалық химияның шексіз мүмкіндіктері, олардың тиімділігінің жоғарылығы мен дәл мөлшерлеу мүмкіншілігі, әрекет етуінің тездігі сияқты дәлелдемелер дәстүрлі медицина облысына жағымды болжамдарды қарастыруға мүмкіндік береді. Дегенмен мұндай көзқарастар қателік болып саналды. ББҚ-ды тағам өнеркәсібінде қолдану. Соңғы жылдары тамақтану ғылымы мен фармакология обылысында жедел түрде дамыған жаңа ғылым –фармаконтуциология қалыптасты.
Танымал ғылым А.А Токровский өзінің «Фармакология мен тағам токсикологиясының метаболиттік аспектілері» кітабында «тамақ – біздің түсінігімізге қарағанда айтарлықтай кең ұғым. Бұл көптеген жүз мың (миллиондаған) заттардың бірігуі, олардың әрқайсысы белгілі бір биологиялық белсенді заттарға жатады және тағам өнімдерінде бірдей, кейде жоғарғы мөлшерде болады. Тағамды тек қана энергия мен заттар ретінде емес, сонымен бірге күрделі фармакологиялық бірлік ретінде қарастыру қажет» деп сипаттаған.
Барлық индустриялы елдердегі адамдардың тамақтану құрылымдарының өзгеруінің келесі тенденцияларын бөлуге болады:
• холистеринге бай жануар майын (май қышқылына бай) артығымен пайдалану;
• қант пен тұзды пайдаланудың өсуі;
• крахмал мен тағам талшықтарын (әсіресе клетчатка) пайдаланудың төмендеуі;
• тағамда витаминдер, микроэлементтер, биологиялық белсенді заттардың жетіспеуі;
Соңғы жылдарда ересектер мен балаларда көптеген виьаминдер, сонымен қоса С, Е, А және биокаратин сияқты витамин антиоксиданттарынң жетіспеуі ерекше үрей туғызады.

1.О.Д.Дайырбеков, Б.Е.Алтынбеков, Б.К.Торғауытов, У.И.Кенесариев, Т.С.Хайдарова Аурудың алдын алу және сақтандыру бойынша орысша-қазақша терминологиялық сөздік. Шымкент. “Ғасыр-Ш”, 2005 жыл.
2.Аубакиров Х. Ә. Биотехнология: Оқулық. – Алматы: ЖШС РПБК «Дәуір», 2011. – 368 бет.
3. Вирусология, иммунология, генетика, молекулалық биология. Орысша-қазақша сөздік. – Алматы, «Ана тілі» баспасы, 1993 жыл.