Фосфор қышқылының (H3PO4) физикалық және химиялық қасиеттері
1. Фосфор қышқылының (H3PO4) физикалық және химиялық қасиеттері
2. Фосфор қышқылын өндірісте және лабораторияда алу
3. Фосфор қышқылының қолданылуы
4. Суперфосфат
5. Азот қышқылын өндіру әдістері
6. Азот тыңайтқыштары және классификациясы
7. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
2. Фосфор қышқылын өндірісте және лабораторияда алу
3. Фосфор қышқылының қолданылуы
4. Суперфосфат
5. Азот қышқылын өндіру әдістері
6. Азот тыңайтқыштары және классификациясы
7. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Фосфор қышқылы — Р түссіз кристалды, улы емес зат. Суда жақсы ериді. Фосфор қышқылы орташа қышқыл катарына жатады.
Фосфор қышқылы суда ерігенде, сатылап диссоциацияланады:
Ортофосфор қышқылының алғашқы сатысына қарағанда келесі сатыларында иондарға ыдырау мүмкіндігі біртіндеп төмендейді. Сондықтан ерітіндіде басқа иондарға қарағанда дигидрофосфат Р ионы көбірек болады.
Химиялық қасиеті:
Фосфор қышқылы тотықтырғыш қасиет көрсетпейді, қышқылдарға тән барлық реакцияларға түседі.
1) Активті металдармен сутек бөле әрекеттеседі:
2Н3РО4 + ЗСа = Са3(РО4)2+ ЗН2↑
2) Негіздік оксидтермен тұз бен су түзеді:
2Н3РО4 + 3MgO = Mg3(PО4)2+ ЗН2О
3) Негіздермен тұз бен су түзе әрекеттеседі:
Н3РО4 + 3NaOH = Na3PО4 + 3H2О
4) Әлсіз қышқылдардың тұздарымен әрекеттеседі;
2H3PО4 + 3Na2S = 2Na3PО4 + 3H2S↑
жаңа тұз және жаңа қышқыл түзеді.
Фосфор қышқылының қалдығына (РО43-) сапалық реакция жасау үшін күміс ионы (Ag+) қолданылады.
Н3РО4+ 3AgNО3 = Ag3PО4↓+ 3HNО3
(РО43-+ 3Ag+→ Ag3PО4↓)
Алынуы:
Лабораторияда :
Фосфор (V) оксидін суда еріту арқылы :
Р2О5 + ЗН2О = 2Н3РО4
Өнеркесіпте:
Кальций фосфатына күкірт қышкылын қосып қыздыру арқылы алады:
Са3(РО4)2 + 3H2SО4(конц) = 2Н3РО4+ 3CaSО4
Фосфор қышқылы үш түрлі тұз түзеді: NaH2PО4 - натрий дигидрофосфаты; Na2HPО4 - натрий гидрофосфаты; Na3PО4 - натрий фосфаты.
Фосфор қышқылы суда ерігенде, сатылап диссоциацияланады:
Ортофосфор қышқылының алғашқы сатысына қарағанда келесі сатыларында иондарға ыдырау мүмкіндігі біртіндеп төмендейді. Сондықтан ерітіндіде басқа иондарға қарағанда дигидрофосфат Р ионы көбірек болады.
Химиялық қасиеті:
Фосфор қышқылы тотықтырғыш қасиет көрсетпейді, қышқылдарға тән барлық реакцияларға түседі.
1) Активті металдармен сутек бөле әрекеттеседі:
2Н3РО4 + ЗСа = Са3(РО4)2+ ЗН2↑
2) Негіздік оксидтермен тұз бен су түзеді:
2Н3РО4 + 3MgO = Mg3(PО4)2+ ЗН2О
3) Негіздермен тұз бен су түзе әрекеттеседі:
Н3РО4 + 3NaOH = Na3PО4 + 3H2О
4) Әлсіз қышқылдардың тұздарымен әрекеттеседі;
2H3PО4 + 3Na2S = 2Na3PО4 + 3H2S↑
жаңа тұз және жаңа қышқыл түзеді.
Фосфор қышқылының қалдығына (РО43-) сапалық реакция жасау үшін күміс ионы (Ag+) қолданылады.
Н3РО4+ 3AgNО3 = Ag3PО4↓+ 3HNО3
(РО43-+ 3Ag+→ Ag3PО4↓)
Алынуы:
Лабораторияда :
Фосфор (V) оксидін суда еріту арқылы :
Р2О5 + ЗН2О = 2Н3РО4
Өнеркесіпте:
Кальций фосфатына күкірт қышкылын қосып қыздыру арқылы алады:
Са3(РО4)2 + 3H2SО4(конц) = 2Н3РО4+ 3CaSО4
Фосфор қышқылы үш түрлі тұз түзеді: NaH2PО4 - натрий дигидрофосфаты; Na2HPО4 - натрий гидрофосфаты; Na3PО4 - натрий фосфаты.
1. Қайырбеков Ж.Қ., Әубәкіров Е.А., Мылтықбаева Ж.К., «Жалпы химиялық технология» / оқу құралы, әл-Фараби атын. ҚазҰУ.- Алматы: Қазақ ун-ті, 2009., 169- 182 б./
2. Лебаева Ж.Т. Пәннің оқу-әдістемелік кешені «жалпы химиялық технология» 5В072000 – «бейорганикалық заттардың химиялық технологиясы» мамандығы үшін оқу-әдістемелік материалдар
3. Ы.Қ Тойбаев, Қ.А. Жұбанов, Ү.Ә. Садықов, «Химиялық технология негіздері», /«Қазақ университеті», 2008 ж, 182 – 191 б./
2. Лебаева Ж.Т. Пәннің оқу-әдістемелік кешені «жалпы химиялық технология» 5В072000 – «бейорганикалық заттардың химиялық технологиясы» мамандығы үшін оқу-әдістемелік материалдар
3. Ы.Қ Тойбаев, Қ.А. Жұбанов, Ү.Ә. Садықов, «Химиялық технология негіздері», /«Қазақ университеті», 2008 ж, 182 – 191 б./
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ және ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
Химия кафедрасы
БӨЖ №1
Оқу пәні: Жалпы химиялық технология
Шифр, мамандық: 5В072000, Бейорганикалық заттарының химиялық технологиясы
Орындаған: ХН-301 топ студенті Жұмабек Әдемі
Тексерген: аға оқытушы Лебаева Жеміс Темергалиевна
Семей 2015 ж
Жоспар:
1. Фосфор қышқылының (H3PO4) физикалық және химиялық қасиеттері
2. Фосфор қышқылын өндірісте және лабораторияда алу
3. Фосфор қышқылының қолданылуы
4. Суперфосфат
5. Азот қышқылын өндіру әдістері
6. Азот тыңайтқыштары және классификациясы
7. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Фосфор қышқылы (H3PO4)
Фосфор қышқылы — Р түссіз кристалды, улы емес зат. Суда
жақсы ериді. Фосфор қышқылы орташа қышқыл катарына жатады.
Фосфор қышқылы суда ерігенде, сатылап диссоциацияланады:
Ортофосфор қышқылының алғашқы сатысына қарағанда келесі сатыларында
иондарға ыдырау мүмкіндігі біртіндеп төмендейді. Сондықтан ерітіндіде басқа
иондарға қарағанда дигидрофосфат Рионы көбірек болады.
Химиялық қасиеті:
Фосфор қышқылы тотықтырғыш қасиет көрсетпейді, қышқылдарға тән
барлық реакцияларға түседі.
1) Активті металдармен сутек бөле әрекеттеседі:
2Н3РО4 + ЗСа = Са3(РО4)2+ ЗН2↑
2) Негіздік оксидтермен тұз бен су түзеді:
2Н3РО4 + 3MgO = Mg3(PО4)2+ ЗН2О
3) Негіздермен тұз бен су түзе әрекеттеседі:
Н3РО4 + 3NaOH = Na3PО4 + 3H2О
4) Әлсіз қышқылдардың тұздарымен әрекеттеседі;
2H3PО4 + 3Na2S = 2Na3PО4 + 3H2S↑
жаңа тұз және жаңа қышқыл түзеді.
Фосфор қышқылының қалдығына (РО43-) сапалық реакция жасау үшін күміс
ионы (Ag+) қолданылады.
Н3РО4+ 3AgNО3 = Ag3PО4↓+ 3HNО3
(РО43-+ 3Ag+→ Ag3PО4↓)
Алынуы:
Лабораторияда :
Фосфор (V) оксидін суда еріту арқылы :
Р2О5 + ЗН2О = 2Н3РО4
Өнеркесіпте:
Кальций фосфатына күкірт қышкылын қосып қыздыру арқылы алады:
Са3(РО4)2 + 3H2SО4(конц) = 2Н3РО4+ 3CaSО4
Фосфор қышқылы үш түрлі тұз түзеді: NaH2PО4 - натрий дигидрофосфаты;
Na2HPО4 - натрий гидрофосфаты; Na3PО4 - натрий фосфаты.
Фосфор қышқылының Na, К тұздары - ортофосфаттары, гидро- және
дигидрофосфаттары суда жақсы ериді.
Қолданылуы:
Фосфор қышқылы дәрі-дәрмек жасайтын өнеркәсіпте пайдаланылады.
Кальций дигидрофосфаты Са(Рнан пісіруде пайдаланатын және
алкогольсіз сусындар алуға арналған ұнтақтар ретінде қолданылады. Ал
сілтілік металдардың фосфаттарынан жуғыш заттар алынады. Фосфор қышқылы
және оның тұздары көбінесе минералдың тыңайтқыш алуға жүмсалады.
Фосфор (Ү) оксиді ақ түсті, су тартқыш қасиеті бар қатты зат. Ол —
қышқылдық оксид. Ортофосфор қышқылы — көпнегізді қышқыл, ол қышқыл және
орта тұздар түзеді. Қазақстанда табиғи фосфаттардың ірі бай кен орны бар.
Табиғи фосфаттардан фосфор қышқылы мен минералдық тыңайтқыштар алынады.
Фосфор қышқылы суда ерігенде сатылап диссоциацияланады:
Н3РО4=Н+ Н 2РО4
дигидрофосфат ион
Н2РО4=Н+ Н РО4
гидрофосфат ион
НРО4=Н+ Н РО4
фосфат ион
Ортофосфор қышқылының алғашкы сатысына қарағанда келесі сатыларында
иондарга ыдырау мумкіндігі біртіндеп темендейді. Сондықтан ерігенде баска
иондарға қарағанда дигидрофосфат Н2РО4~ ионы көбірек болады.
1 - сурет. Фосфор қышқылы өндірісінің принципиалды схемасы:
1 – фосфорды ұсақтау; 2 – байыту (флотация); 3, 4 – химиялық ыдырау; 5
– фосфор қышқылың бөліп алу; 6 – фосфогипсты шаю; 7 – H2SO4 сүйылту; 8 –
пульпаны салқындату
Түзілген фосфорлы қышқылдың құрамындағы бір сутегі фосформен,
тікелей ал екі сутегі оттегі арқылы байланысқандықтан, ол екі негізді
қышқылға жатады және екі қатар тұздар тұзеді:
Н2РО3Н + NаОН = NаНРО3Н + Н2О
Н2РО3Н + 2NaOH = Na2PO3H + 2 Н2О
Осы реакциялардың нәтижесінде тұзілген NaHPO3H натрий гидрофосфиты,
ал Na2PO3H натрий фосфиты деп аталады. Фосфор (V) оксиді ақ түсті, усыз,
суда жақсы еріп және онымен әрекеттесіп қышқыл тұзеді. Фосфор (V) оксиді
судың температурасына байланысты онымен әрекеттесіп үш түрлі қышқыл түзеді:
Р2О5 + Н2О = 2НРО3 метафосфор қышқылы
Р2О5 + 2 Н2О = Н3Р2О7 пирофосфоп кышқылы
Р2О5 + 3 Н2О = 2Н3РО4 ортофосфор кышқылы
Бұлардың ішінде ортофосфор қышқылының немесе фосфор қышқылының
практикалық маңызы бар. Техникалық мақсаттарға қолданылатын таза емес
фосфор қышқылын кальций фосфаты мен күкірт қышқылының әрекеттесуінен алады.
Ca3(PO4)2 + 3H2SO4 = 3CaSO4 + 2H3PO4
Фосфор қышқылы үш негізді болғандықтан сұдағы ерітіндісінде сатылап
иондарға ыдырайды.
H3PO4↔Н+ + Н2РО3 –(К = 7,6- 10-3)
H2PO4↔H+ + HP04- (К2 = 6,2- 10-8) НРО*-**Н+ + РО*-(Кз = 4,4- 10-13)
Үш негізді болғандықтан фосфор қышқылы үш қатар тұздар тү-зеді, мысалы:
КОН + H3PO4 = Н2О + ҚН2РО4 (калий дигидрофосфаты)
2КОН + H3PO4 = 2 Н2О + К2НРО4(калийгидрофосфаты)
3КОН + H3PO4 = 3 Н2О + К3РО4 (калий фосфаты)
Фосфор қышқылының орта тұздарын фосфаттар, ал қышқыл тұздарын
дигидрофосфаттар (NaH2PO4) және гидрофосфаттар (Na2HPO4) деп атайды.
Дигидрофосфаттардың барлығы дерлік, ал гидрофосфаттар мен фосфаттардан тек
сілтілік металдар мен аммоний тұздары ғана суда жақсы ериді. Фосфор ауыл
шаруашылық дақылдарынын. дұрыс өсіп — дамуы үшін қажет элемент. Сондықтан
фосфор кышқылының тұздары ауыл шаруашылығында тыңайтқыштар ретінде
қолданылады.
Табиғи фосфорит пен апатиттың ерімталдығы нашар болғандықтан олар фосфорит
ұны деген атпен ұнтақ зат түрінде қышқылдығы жоғары топырақтарда
пайдаланылады. Табиғи фосфориттерді әр түрлі әдістермен өңдеу арқылы топы-
рақтың барлығында жаксы еритін жасанды тыңайтқыштарды өнді-ру химия
өнеркәсібінің негізгі міндеттерінің бірі. Аса маңызды жасанды фосфор
тыңайтқыштарына жай супер-фосфат, қоссулерфосфат, преципитат, аммофос
жатады. Жай суперфосфатты табиғи фосфатқа күкірт кышқылымен әсер ету арқылы
алады.
Ca3(PO4)2 + 2H2SO4 = Ca(H2PO4)2 + 2CaSO4
Сонымен жай суперфосфат кальций Дигидрофосфаты мен кальций сульфатының
коспасынан тұрады. Кальций сульфаты өсімдіктерге қажет болмайтындықтан
қоспада оның болуы суперфосфаттың құнын кемітеді. Қос суперфосфатты табиғи
фосфат пен фосфор қышқылын әре-кеттестіру жолымен алады.
Саз(РО4)2 + 4 H3PO4 = ЗСа(Н2РО4)2
Қос суперфосфаттын, құрамында жай суперфосфаттағыдай кальций фосфаты
болмайтындықтан ондағы фосфордың мәлшері де екі есеге жуық көп болады.
Байытылған суперфосфатты, жай суперфосфаттағы табиғи фосфатты күкірт
қышқылымен азот қышқылыныц қоспасы арқылы өн деп, ондағы фосфордың мөлшерін
көбейту жолымен алады.
Преципитатты фосфор қышқылын әк суымен немесе әк тасымен нейтралдау аркылы
алады:
H3PO4 + Са(ОН)2 = СаНРО4-2Н2О
H3PO4 + СаСО3+Н2О = СаНРО4-2Н2О + СО2
Аммофостарды немесе аммоний фосфаттарын фосфор қышқылы мен аммиактың
әр түрлі мөлшерлерін нейтралдау жолымен өндіреді.
H3PO4 + H3 = Н2РО4 (аммофос)
H3PO4 + 2NH3=(NH4)2HPO4 (диаммсфос)
2 H3PO4+3NH3=NH4H2 PO4+ (NH4)2HPO4 (аммофос және диаммофос).
Аммофостар құрамында әрі фосфоры, әрі азоты бар жоғары сапалы тыңайтқыштар.
Тыңайтқыштар — құрамында қоректік элементтер болатын заттар.
Өсімдіктердің толық, өсіп-жетілуіне қажет элементті қоректік ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
Химия кафедрасы
БӨЖ №1
Оқу пәні: Жалпы химиялық технология
Шифр, мамандық: 5В072000, Бейорганикалық заттарының химиялық технологиясы
Орындаған: ХН-301 топ студенті Жұмабек Әдемі
Тексерген: аға оқытушы Лебаева Жеміс Темергалиевна
Семей 2015 ж
Жоспар:
1. Фосфор қышқылының (H3PO4) физикалық және химиялық қасиеттері
2. Фосфор қышқылын өндірісте және лабораторияда алу
3. Фосфор қышқылының қолданылуы
4. Суперфосфат
5. Азот қышқылын өндіру әдістері
6. Азот тыңайтқыштары және классификациясы
7. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Фосфор қышқылы (H3PO4)
Фосфор қышқылы — Р түссіз кристалды, улы емес зат. Суда
жақсы ериді. Фосфор қышқылы орташа қышқыл катарына жатады.
Фосфор қышқылы суда ерігенде, сатылап диссоциацияланады:
Ортофосфор қышқылының алғашқы сатысына қарағанда келесі сатыларында
иондарға ыдырау мүмкіндігі біртіндеп төмендейді. Сондықтан ерітіндіде басқа
иондарға қарағанда дигидрофосфат Рионы көбірек болады.
Химиялық қасиеті:
Фосфор қышқылы тотықтырғыш қасиет көрсетпейді, қышқылдарға тән
барлық реакцияларға түседі.
1) Активті металдармен сутек бөле әрекеттеседі:
2Н3РО4 + ЗСа = Са3(РО4)2+ ЗН2↑
2) Негіздік оксидтермен тұз бен су түзеді:
2Н3РО4 + 3MgO = Mg3(PО4)2+ ЗН2О
3) Негіздермен тұз бен су түзе әрекеттеседі:
Н3РО4 + 3NaOH = Na3PО4 + 3H2О
4) Әлсіз қышқылдардың тұздарымен әрекеттеседі;
2H3PО4 + 3Na2S = 2Na3PО4 + 3H2S↑
жаңа тұз және жаңа қышқыл түзеді.
Фосфор қышқылының қалдығына (РО43-) сапалық реакция жасау үшін күміс
ионы (Ag+) қолданылады.
Н3РО4+ 3AgNО3 = Ag3PО4↓+ 3HNО3
(РО43-+ 3Ag+→ Ag3PО4↓)
Алынуы:
Лабораторияда :
Фосфор (V) оксидін суда еріту арқылы :
Р2О5 + ЗН2О = 2Н3РО4
Өнеркесіпте:
Кальций фосфатына күкірт қышкылын қосып қыздыру арқылы алады:
Са3(РО4)2 + 3H2SО4(конц) = 2Н3РО4+ 3CaSО4
Фосфор қышқылы үш түрлі тұз түзеді: NaH2PО4 - натрий дигидрофосфаты;
Na2HPО4 - натрий гидрофосфаты; Na3PО4 - натрий фосфаты.
Фосфор қышқылының Na, К тұздары - ортофосфаттары, гидро- және
дигидрофосфаттары суда жақсы ериді.
Қолданылуы:
Фосфор қышқылы дәрі-дәрмек жасайтын өнеркәсіпте пайдаланылады.
Кальций дигидрофосфаты Са(Рнан пісіруде пайдаланатын және
алкогольсіз сусындар алуға арналған ұнтақтар ретінде қолданылады. Ал
сілтілік металдардың фосфаттарынан жуғыш заттар алынады. Фосфор қышқылы
және оның тұздары көбінесе минералдың тыңайтқыш алуға жүмсалады.
Фосфор (Ү) оксиді ақ түсті, су тартқыш қасиеті бар қатты зат. Ол —
қышқылдық оксид. Ортофосфор қышқылы — көпнегізді қышқыл, ол қышқыл және
орта тұздар түзеді. Қазақстанда табиғи фосфаттардың ірі бай кен орны бар.
Табиғи фосфаттардан фосфор қышқылы мен минералдық тыңайтқыштар алынады.
Фосфор қышқылы суда ерігенде сатылап диссоциацияланады:
Н3РО4=Н+ Н 2РО4
дигидрофосфат ион
Н2РО4=Н+ Н РО4
гидрофосфат ион
НРО4=Н+ Н РО4
фосфат ион
Ортофосфор қышқылының алғашкы сатысына қарағанда келесі сатыларында
иондарга ыдырау мумкіндігі біртіндеп темендейді. Сондықтан ерігенде баска
иондарға қарағанда дигидрофосфат Н2РО4~ ионы көбірек болады.
1 - сурет. Фосфор қышқылы өндірісінің принципиалды схемасы:
1 – фосфорды ұсақтау; 2 – байыту (флотация); 3, 4 – химиялық ыдырау; 5
– фосфор қышқылың бөліп алу; 6 – фосфогипсты шаю; 7 – H2SO4 сүйылту; 8 –
пульпаны салқындату
Түзілген фосфорлы қышқылдың құрамындағы бір сутегі фосформен,
тікелей ал екі сутегі оттегі арқылы байланысқандықтан, ол екі негізді
қышқылға жатады және екі қатар тұздар тұзеді:
Н2РО3Н + NаОН = NаНРО3Н + Н2О
Н2РО3Н + 2NaOH = Na2PO3H + 2 Н2О
Осы реакциялардың нәтижесінде тұзілген NaHPO3H натрий гидрофосфиты,
ал Na2PO3H натрий фосфиты деп аталады. Фосфор (V) оксиді ақ түсті, усыз,
суда жақсы еріп және онымен әрекеттесіп қышқыл тұзеді. Фосфор (V) оксиді
судың температурасына байланысты онымен әрекеттесіп үш түрлі қышқыл түзеді:
Р2О5 + Н2О = 2НРО3 метафосфор қышқылы
Р2О5 + 2 Н2О = Н3Р2О7 пирофосфоп кышқылы
Р2О5 + 3 Н2О = 2Н3РО4 ортофосфор кышқылы
Бұлардың ішінде ортофосфор қышқылының немесе фосфор қышқылының
практикалық маңызы бар. Техникалық мақсаттарға қолданылатын таза емес
фосфор қышқылын кальций фосфаты мен күкірт қышқылының әрекеттесуінен алады.
Ca3(PO4)2 + 3H2SO4 = 3CaSO4 + 2H3PO4
Фосфор қышқылы үш негізді болғандықтан сұдағы ерітіндісінде сатылап
иондарға ыдырайды.
H3PO4↔Н+ + Н2РО3 –(К = 7,6- 10-3)
H2PO4↔H+ + HP04- (К2 = 6,2- 10-8) НРО*-**Н+ + РО*-(Кз = 4,4- 10-13)
Үш негізді болғандықтан фосфор қышқылы үш қатар тұздар тү-зеді, мысалы:
КОН + H3PO4 = Н2О + ҚН2РО4 (калий дигидрофосфаты)
2КОН + H3PO4 = 2 Н2О + К2НРО4(калийгидрофосфаты)
3КОН + H3PO4 = 3 Н2О + К3РО4 (калий фосфаты)
Фосфор қышқылының орта тұздарын фосфаттар, ал қышқыл тұздарын
дигидрофосфаттар (NaH2PO4) және гидрофосфаттар (Na2HPO4) деп атайды.
Дигидрофосфаттардың барлығы дерлік, ал гидрофосфаттар мен фосфаттардан тек
сілтілік металдар мен аммоний тұздары ғана суда жақсы ериді. Фосфор ауыл
шаруашылық дақылдарынын. дұрыс өсіп — дамуы үшін қажет элемент. Сондықтан
фосфор кышқылының тұздары ауыл шаруашылығында тыңайтқыштар ретінде
қолданылады.
Табиғи фосфорит пен апатиттың ерімталдығы нашар болғандықтан олар фосфорит
ұны деген атпен ұнтақ зат түрінде қышқылдығы жоғары топырақтарда
пайдаланылады. Табиғи фосфориттерді әр түрлі әдістермен өңдеу арқылы топы-
рақтың барлығында жаксы еритін жасанды тыңайтқыштарды өнді-ру химия
өнеркәсібінің негізгі міндеттерінің бірі. Аса маңызды жасанды фосфор
тыңайтқыштарына жай супер-фосфат, қоссулерфосфат, преципитат, аммофос
жатады. Жай суперфосфатты табиғи фосфатқа күкірт кышқылымен әсер ету арқылы
алады.
Ca3(PO4)2 + 2H2SO4 = Ca(H2PO4)2 + 2CaSO4
Сонымен жай суперфосфат кальций Дигидрофосфаты мен кальций сульфатының
коспасынан тұрады. Кальций сульфаты өсімдіктерге қажет болмайтындықтан
қоспада оның болуы суперфосфаттың құнын кемітеді. Қос суперфосфатты табиғи
фосфат пен фосфор қышқылын әре-кеттестіру жолымен алады.
Саз(РО4)2 + 4 H3PO4 = ЗСа(Н2РО4)2
Қос суперфосфаттын, құрамында жай суперфосфаттағыдай кальций фосфаты
болмайтындықтан ондағы фосфордың мәлшері де екі есеге жуық көп болады.
Байытылған суперфосфатты, жай суперфосфаттағы табиғи фосфатты күкірт
қышқылымен азот қышқылыныц қоспасы арқылы өн деп, ондағы фосфордың мөлшерін
көбейту жолымен алады.
Преципитатты фосфор қышқылын әк суымен немесе әк тасымен нейтралдау аркылы
алады:
H3PO4 + Са(ОН)2 = СаНРО4-2Н2О
H3PO4 + СаСО3+Н2О = СаНРО4-2Н2О + СО2
Аммофостарды немесе аммоний фосфаттарын фосфор қышқылы мен аммиактың
әр түрлі мөлшерлерін нейтралдау жолымен өндіреді.
H3PO4 + H3 = Н2РО4 (аммофос)
H3PO4 + 2NH3=(NH4)2HPO4 (диаммсфос)
2 H3PO4+3NH3=NH4H2 PO4+ (NH4)2HPO4 (аммофос және диаммофос).
Аммофостар құрамында әрі фосфоры, әрі азоты бар жоғары сапалы тыңайтқыштар.
Тыңайтқыштар — құрамында қоректік элементтер болатын заттар.
Өсімдіктердің толық, өсіп-жетілуіне қажет элементті қоректік ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz