Компьютерлік желі түрлері



1. Желі ұғымын қарастыру
2. Желі түрлерімен танысу
3. Ақпараттық және коммуникациялық желі ұғымдарын қарастыру
4. Желінің бірыңғай және иреархиялық түрлерін қарастыру
5. Желіні қолданудың артықшылықтары
Желі дегеніміз – бұл жіберу құрылғысы мен мәліметтерді өңдеуді жасаушы объекттер жиынтығы. Халық аралық стандарттаушы кәсіпорындар есептеуіш желіні – бір бірімен тәуелсіз байланысқан құралдардың арасында мәліметті бит-бағдарланған тізбек ретінде жіберу деп қарастырады.
Желі негізінен жекеше мекемелерде болады және әлдебір аумақты алады, аумақтық танымы бойынша мыналарға бөлінеді:
 Локальдық есептеуіш желілері (ЛЕЖ) немесе Local Area Network (LAN), бір немесе бірнеше жақын орналасқан мекемелерде орналасады. ЛЕЖ негізінен қандай да бір ұйымдарда (корпорация, мекеме) орналасады, сондықтан корпорациялық деп аталады.
 Үлестірілген компьютерлік желі, глобальды немесе Wide Area Network (WAN), әр түрлі мекемелерде, қалаларда және елдерде орналасып территориялық, араласқан және глобальдық болады. Осыдан глобальды желілер 4 түрге бөлінеді: қалалық, аймақтық, ұлттық және трансұлттық. Өте үлекн аумақтық бөлінген желілерге мысал ретінде: Internet, EUNET, Relcom, FIDO-ны атауға болады.
Жалпы жағдайда желі құрамына келесі элементтер кіреді:
 Желілік компьютер (желілік адаптермен қамтылған);
 Байланыс каналдары (кабельді, спутникті, телефонды, цифрлық, талшықты-оптикалық, радиоканалды және т.б.);
 Сигнал түрлендірулерінің коптеген түрлері;
 Желілік құралдар.
Екі түрлі желілік ұғымдарды айырады: коммуникациялық және ақпараттық желі. (1-сурет)
Коммуникациялық желі ақпаратты беруге арналған, және де мәліметтерді түрлендіруге байланысты тапсырмаларды орындайды. Коммуникациялық желі физикалық құралдарды қолдану типімен айырылады.
Ақпараттық желі ақпаратты сақтауға арналған және ақпараттық системалардан тұрады. Коммуникациялық желі базасында ақпараттық желі тобы құрылуы мүмкін.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

СӨЖ
Тақырыбы:  Компьютерлік желі түрлері

Орындаған:
Социалов С.К
Тексерген:  Мухаметов
E.М

2015
Компьютерлік желі түрлері
1. Желі ұғымын қарастыру
2. Желі түрлерімен танысу
3. Ақпараттық және коммуникациялық желі ұғымдарын қарастыру
4. Желінің бірыңғай және иреархиялық түрлерін қарастыру
5. Желіні қолданудың артықшылықтары
Желі дегеніміз – бұл жіберу құрылғысы мен мәліметтерді өңдеуді
жасаушы объекттер жиынтығы. Халық аралық стандарттаушы кәсіпорындар
есептеуіш желіні – бір бірімен тәуелсіз байланысқан құралдардың арасында
мәліметті бит-бағдарланған тізбек ретінде жіберу деп қарастырады.
Желі негізінен жекеше мекемелерде болады және әлдебір аумақты алады,
аумақтық танымы бойынша мыналарға бөлінеді:
➢ Локальдық есептеуіш желілері (ЛЕЖ) немесе Local Area Network (LAN),
бір немесе бірнеше жақын орналасқан мекемелерде орналасады. ЛЕЖ
негізінен қандай да бір ұйымдарда (корпорация, мекеме) орналасады,
сондықтан корпорациялық деп аталады.
➢ Үлестірілген компьютерлік желі, глобальды немесе Wide Area Network
(WAN), әр түрлі мекемелерде, қалаларда және елдерде орналасып
территориялық, араласқан және глобальдық болады. Осыдан глобальды
желілер 4 түрге бөлінеді: қалалық, аймақтық, ұлттық және трансұлттық.
Өте үлекн аумақтық бөлінген желілерге мысал ретінде: Internet, EUNET,
Relcom, FIDO-ны атауға болады.
Жалпы жағдайда желі құрамына келесі элементтер кіреді:
← Желілік компьютер (желілік адаптермен қамтылған);
← Байланыс каналдары (кабельді, спутникті, телефонды, цифрлық,
талшықты-оптикалық, радиоканалды және т.б.);
← Сигнал түрлендірулерінің коптеген түрлері;
← Желілік құралдар.
Екі түрлі желілік ұғымдарды айырады: коммуникациялық және ақпараттық
желі. (1-сурет)
Коммуникациялық желі ақпаратты беруге арналған, және де мәліметтерді
түрлендіруге байланысты тапсырмаларды орындайды. Коммуникациялық желі
физикалық құралдарды қолдану типімен айырылады.
Ақпараттық желі ақпаратты сақтауға арналған және ақпараттық
системалардан тұрады. Коммуникациялық желі базасында ақпараттық желі тобы
құрылуы мүмкін.

Сурет 1 Ақпараттық және коммуникациялық желілер
Компьютерлік желі ақпараттық жүйеден және байланыс каналдарынан
тұрады.
Ақпараттық жүйені ақпаратты сақтауға, өңдеуге және беруге болатын
обьекті айтуға болады. Ақпараттық жүйе құрамына: ақпаратты өңдеу және
мәліметті беру процесіне арналған компьютерлер, программалар, қолданушылар
және басқа да құраушылар кіреді. Қолданушының тапсырмаларын орындауға
арналған ақпараттық жүйе – жұмыс станциясы (client). Желіде жұмыс станциясы
дербес компьютерден айырмашылығы ақпаратты беруге және желілік программалық
жабдықтама арналы желілік картасы бар.
Сигнал беретін жолы мен құралын байланыс арнасы деп аталынады.
Сигналдарды беру құралдарын абоненттік, физикалық және арна деп татайды.
Байланыс арнасы (data link) желілік құралдар мен физикалық байланыс
құралдары арқылы байланыс тізбегі құрылады. Физикалық байланыс құралдары
есулі ќос өткізгіш, коаксалды кабель, оптикалық канал немесе эфир негізінде
құралады. Ақпараттық жүйенің физикалық коммуникациялық желі арнасы және
коммуникация әрекеттестігі арасында логикалық арна орнатылады.
Логикалық арна – бір жүйеден басқаға ақпаратты беру жолы. Логикалық
арна бір немесе бірнеше физикалық арналар маршруты бойынша қаланады.
Логикалық арнаны физикалық канал және коммуникация торабының маршруды деп
атауға болады.
Желідегі ақпарат обьектер арасында ауысу процедурасы арқылы ақпарат
блоктарымен беріледі. Бұл процедуралар ақпарат алмасу протоколдары деп
аталады.
Протокол – екі немесе бірнеше құрылғылар арасындағы ақпарат
алмасуының форматы мен процедурасын орнататын ережелер жиынтығы.
Желі жүктелуінің параметрі трафик деп сипатталынады. Трафик
(traffic) – ақпарат алмасуының хабарлар ағыны.
Желі сипаттамасына қатынау үрдісі қатты әсер етеді. Қатынау үрдісі
дегеніміз - байланыс арнасына келесі болып кім қатынай алатынын және
байланыс арнасына кіруді қалай басқаратынын анықтайды.
Барлық жұмыс станциялар физикалық байланыс арналары арқылы
байланысқан белгілі структурасы – топология деп аталады. Топология – қандай
жұмыс станциялары бір бірімен байланыса алатынын көрсететін физикалық
желілік байланысты сипаттайды.
Негізгі элементтер құрамы өзінің архитектурасына байланысты болады.
Архитектура – желідегі жұмыс станцияларының өзара әрекеттестігінің
функциясы мен құрылымын, анықтайтын байланысты концепция. Ол техникалық
және программалық желі құралдарының логикалық, функционалдық және физикалық
организациясын қарастырады. Архитектура желідегі элементтер аппараты және
программалық ќамтамасыз ету құрылуы және жұмыс істеуін анықтайды.
Архитектураның 3 түрі бар: терминал-басты компьютер архитектурасы,
клиент-сервер архитектурасы, бір рангілі архитектура.
Жергілікті есептеу желілері бірыңғай және иерархиялық болып
бөлінеді. Бірыңғай желі – барлық компьютерлері тең құқылы және бірдей
қызмет орындайтын жергілікті желі. Олар желіге аз ғана – 10-15-тен көп емес
компьютерлер санын біріктіру үшін қолданылады. Бірыңғай желілерде сервер
дегеніміз – ресурстары осы сәтте басқа компьютерден де алына беретін
компьютер, сервер бір мезгілде клиент те бола алады, яғни өзі ресурстар
беретін компьютердің ресурстарын пайдаланады. Жергілікті ресурстың ортаққа
айналдырылуы компьютерді пайдаланушымен, ОЖ құралдарымен жасалады. Қажет
болған жағдайда ол өзін пайдалануға арналған парольді де белгілейді.
Бірыңғай желілердегі операциялық жүйелер ортақ ақпараттық
ресурстардың оқылуын және редакциялануын, бөтен компьютерден
программаларды қосуға мүмкіндік беретін тікелей басқарудың құралдарын
қамтамасыз етеді.
ОЖ Windows 95-те компьютерлік жүйенің желілік мүмкіндіктерін
пайдаланатын екі программа бар:
• MS Exchange программасы – пошталық алмасу программасы, ол хабарлар
мен файлдардың нақты пайдаланушыларға (жұмыс станцияларына) немесе
топтың барлық пайдаланушыларына жіберілуін қамтамасыз етеді;
• Shedule+ программасы әркімнің өз жұмысының кестесін жобалау және
қажет болған жағдайда ол жөнінен желідегі жұмыс тобының басқа
пайдаланушыларымен бір пікірге келу, келісу құралы (мысалы, ортақ
жиналыстарды, бірлесіп істейтін жұмыстардың жай-жапсарын пысықтау
үшін).
Иерархиялық желілер. Иерархиялық жергілікті желілерде бір ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Компьютерлік желінің анықтамасы
Желілік тақта - компьютерді желіге қосатын құрылғы
Желі топологиясының түрлері
Жүйeлeр жәнe қауіпсіздік
Желілер жәнe қауіпсіздік
Ауқымды желілер. Интернет
Желі туралы ұғым. Желінің түрлері
Дербес компьютерлердің желілері
Мектепте Интернетті оқыту әдістемесі
VСT шаблон негізінде «Компьютерлік желілер» пәні бойынша электронды оқулық құрастыру»
Пәндер