Шаруашылықта тұқым қорын есептеу жайлы мәлімет



І Кіріспе
ІІ Негізгі бөлім
2.1 Шаруашылықта тұқым қорын есептеу
2.2 Алқаптағы азықтар қорын бағалау
ІІІ Қорытынды
ІV Қолданылған әдебиеттер
Шаруашылығының дамуындағы жүргізілетін негізгі шаралардың бірі –тұқым қорын есептеу шаралары. Шаруашылықтың жұмысын жеңілдетуге арналған шаралар (яғни, қыста, жұт кезінде, апаттарда, өртте, т.б. жағдайларда). Қыс айларында құстардың мекен ету алқаптарында тазартылмаған жиделер, тарының, дәнді дақылдардың, бауын бұталардың, ағаштардың бастарына іліп қояды. Сонымен қатар түрлі астауларға, оттықтарға, бидай, түрлі жидектер (алма, долана, жапырақтар) салады.
Қорды есептеудің басты мақсаты: 1) кәсіптік қорын молайту (қоректік базаны пайдалы өсімдіктерді өсіріп жақсарту, үстеме қоректендіру); қорғаныс және ұя салу жағдайын жақсарту (ағаш, бұта, бик шөптесін өсімдіктерді отырғызу, арнайы тікенді бұта өскен қорғаныс учаскелерді – ремиздерді ұйымдастыру), тынығу аймақтарын даярлау, жасанды індер мен ұяларды құру, зиянды жыртқыштармен күрес жүргізу, ауруларды қадағалау, аңдар мен құстарды қайта жерсіндіру – бұрын құрып кеткен ареалына қайта әкеліп жіберу, басқа елдерден пайдалы жануарларды әкеліп өсіру. 2) кәсіптік жануарлардың пайдалы қасиеттерін жоғарлату: бағалы терілі аңдардың тері сапасын жоғарлату, тұяқтылардың аңдардың, құстардың етін жақсарту, селекция (сұрыптау) жүргізу.
Шаруашылықта тұқым қорын есептеу мен шаруа қожалықтардың территорияларында олардың басшыларымен келісіп құруға болады. Ол үшін мәдени өсімдіктер үшін сапасы төмен учаскелер қолданылады, оларға жыралар, құрғап қалған өзен арналары, бос аландар, құм басқан территориялар пайдаланылады. Ремиз құру мақсатымен бұл жерлерге астық тұқымдасының өкілдерін, дрок, долана, итмұрын, таңқурай, шырша, жабайы алма, шетен өсіріледі. Егер мүмкіндік болса ремиздің сыртына қарай тікенді бұталарды егіп ортасына қоректік маңызы бар сұлы, қара құмық, тары, жералмұрт сияқты өсімдіктерді өсіреді, сонда ремиздің қорғаныс қызметімен бірге қоректік жағдайы да жақсарады.Мұнда суық кезінде жылы, ал жазда салқын, мазалайтын қансорғыш бұнақденелілер аз болады. Аязда, мұз тайғақ, қалын қар жауған жылдары мұндай жерлерде үстеме қоректендіруді ұйымдастыру қажет.
Егін шаруашылықтарда ремиздермен көбею учаскелері де қоршалады. Оларды таңдаудың басты шарты – территориясында ашық аландар, суаттар, қоректену егістіктері елді мекендерден алыс орналасуы, жақсы табиғи қоректік база. Бұл шарттарды орындау үшін мазалау факторын азайту қажет (жеміс-жидек, саңырауқұлақ, ағаш шырынын жинауға шек қою). Көптеген жануарлар түрлерінің азаюы жылдан жылға олар тіршілік ететін алқаптар азаяды, онымен бірге көбеюге қолайлы орындар да жоғалады. Сондықтан кез келген аң немесе құс аулағанда олардың ін, ұяларын бұзуға тыйым салынады. Еліміздегі аң аулау заңнамасында жауарлардың ұясын, інін, ағаш қуыстарын бұзып ұстау әдістеріне толығымен тыйым салынған. Індерді қазу, түтінмен немесе газдармен тұншықтыру, қуыстары бар ағаш діндерін кесіп құлатуға және басқа да табиғи немесе жасанды ұяларды қиратумен байланысты аулау әдістеріне толық тыйым салынып заңмен қудаланады. Қалың қамыс арасында оны шауып ашық аландар құрады, олар су аңдарына алқаптарға терең, қалың учаскелеріне мекендеуге мүмкіндік береді, және қамыстын жақсы өсуіне әсерні тигізеді.
Ең маңызды биотехниялық шаралардың бірі – алқаптардың қоректік базасын жоғарлату. Оны көбейту үшін қоректік өсімдіктер өсіреді, қорекке жеңіл қол жеткізу және оны қорытуды жақсарту, минералды азық қосу.
Қоректік өсімдіктерді орманды қайта қалпына келтірудің барысында отырғызады. Ол үшін орманның төменгі қабатына (ярусына) азықтық жағынан бағалы ағаш пен бұталарды еңгізеді. Ашық алқаптарда қорғаныс қоректік ремиздер ұйымдастырады, олардың құрамына кіретін өсімдіктер қоректік қасиеттерімен қатар қорғаныс ретінде пайдалануға мүмкіндік береді.
1. Агроландшафтные системы земледелие. С.К.Курманбаев, 2015ж
2. Земледелие. С.А.Воробьев, А.Н.Каштанов, А.М.Лыков, И.П.Макаров. Под ред. С.А.Воробьева.-М.: Агропромиздат, 2002ж
3. Мальцев Т.С. Вопросы земледелия. Изд. 2-е.-М.: Колос, 2000ж

Пән: Ауыл шаруашылығы
Жұмыс түрі:  Реферат
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:   
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министірлігі Семей қаласының
Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

БӨЖ
Тақырып:Шаруашылықта тұқым қорын есептеу.

Орындаған: Уалиева Г.Р

Тексерген: Сагандыков С.Н.

Топ: АГ-
213

Семей 2015ж

Жоспар
І Кіріспе
ІІ Негізгі бөлім
2.1 Шаруашылықта тұқым қорын есептеу
2.2 Алқаптағы азықтар қорын бағалау
ІІІ Қорытынды
ІV Қолданылған әдебиеттер

Кіріспе
Шаруашылығының дамуындағы жүргізілетін негізгі шаралардың бірі
–тұқым қорын есептеу шаралары. Шаруашылықтың жұмысын жеңілдетуге арналған
шаралар (яғни, қыста, жұт кезінде, апаттарда, өртте, т.б. жағдайларда). Қыс
айларында құстардың мекен ету алқаптарында тазартылмаған жиделер, тарының,
дәнді дақылдардың, бауын бұталардың, ағаштардың бастарына іліп қояды.
Сонымен қатар түрлі астауларға, оттықтарға, бидай, түрлі жидектер (алма,
долана, жапырақтар) салады.
Қорды есептеудің басты мақсаты: 1) кәсіптік қорын молайту (қоректік
базаны пайдалы өсімдіктерді өсіріп жақсарту, үстеме қоректендіру); қорғаныс
және ұя салу жағдайын жақсарту (ағаш, бұта, бик шөптесін өсімдіктерді
отырғызу, арнайы тікенді бұта өскен қорғаныс учаскелерді – ремиздерді
ұйымдастыру), тынығу аймақтарын даярлау, жасанды індер мен ұяларды құру,
зиянды жыртқыштармен күрес жүргізу, ауруларды қадағалау, аңдар мен құстарды
қайта жерсіндіру – бұрын құрып кеткен ареалына қайта әкеліп жіберу, басқа
елдерден пайдалы жануарларды әкеліп өсіру. 2) кәсіптік жануарлардың пайдалы
қасиеттерін жоғарлату: бағалы терілі аңдардың тері сапасын жоғарлату,
тұяқтылардың аңдардың, құстардың етін жақсарту, селекция (сұрыптау)
жүргізу.
Шаруашылықта тұқым қорын есептеу мен шаруа қожалықтардың
территорияларында олардың басшыларымен келісіп құруға болады. Ол үшін
мәдени өсімдіктер үшін сапасы төмен учаскелер қолданылады, оларға жыралар,
құрғап қалған өзен арналары, бос аландар, құм басқан территориялар
пайдаланылады. Ремиз құру мақсатымен бұл жерлерге астық тұқымдасының
өкілдерін, дрок, долана, итмұрын, таңқурай, шырша, жабайы алма, шетен
өсіріледі. Егер мүмкіндік болса ремиздің сыртына қарай тікенді бұталарды
егіп ортасына қоректік маңызы бар сұлы, қара құмық, тары, жералмұрт сияқты
өсімдіктерді өсіреді, сонда ремиздің қорғаныс қызметімен бірге қоректік
жағдайы да жақсарады.Мұнда суық кезінде жылы, ал жазда салқын, мазалайтын
қансорғыш бұнақденелілер аз болады. Аязда, мұз тайғақ, қалын қар жауған
жылдары мұндай жерлерде үстеме қоректендіруді ұйымдастыру қажет.
Егін шаруашылықтарда ремиздермен көбею учаскелері де қоршалады.
Оларды таңдаудың басты шарты – территориясында ашық аландар, суаттар,
қоректену егістіктері елді мекендерден алыс орналасуы, жақсы табиғи
қоректік база. Бұл шарттарды орындау үшін мазалау факторын азайту қажет
(жеміс-жидек, саңырауқұлақ, ағаш шырынын жинауға шек қою). Көптеген
жануарлар түрлерінің азаюы жылдан жылға олар тіршілік ететін алқаптар
азаяды, онымен бірге көбеюге қолайлы орындар да жоғалады. Сондықтан кез
келген аң немесе құс аулағанда олардың ін, ұяларын бұзуға тыйым салынады.
Еліміздегі аң аулау заңнамасында жауарлардың ұясын, інін, ағаш қуыстарын
бұзып ұстау әдістеріне толығымен тыйым салынған. Індерді қазу, түтінмен
немесе газдармен тұншықтыру, қуыстары бар ағаш діндерін кесіп құлатуға және
басқа да табиғи немесе жасанды ұяларды қиратумен байланысты аулау
әдістеріне толық тыйым салынып заңмен қудаланады. Қалың қамыс арасында оны
шауып ашық аландар құрады, олар су аңдарына алқаптарға терең, қалың
учаскелеріне мекендеуге мүмкіндік береді, және қамыстын жақсы өсуіне әсерні
тигізеді.
Ең маңызды биотехниялық шаралардың бірі – алқаптардың қоректік базасын
жоғарлату. Оны көбейту үшін қоректік өсімдіктер өсіреді, қорекке жеңіл қол
жеткізу және оны қорытуды жақсарту, минералды азық қосу.
Қоректік өсімдіктерді орманды қайта қалпына келтірудің барысында
отырғызады. Ол үшін орманның төменгі қабатына (ярусына) азықтық жағынан
бағалы ағаш пен бұталарды еңгізеді. Ашық алқаптарда қорғаныс қоректік
ремиздер ұйымдастырады, олардың құрамына кіретін өсімдіктер қоректік
қасиеттерімен қатар қорғаныс ретінде пайдалануға мүмкіндік береді.
Қоректік егістіктер өсіру үшін көбінесе сұлы, арпа, картоп, қызылша,
орамжапырақ, қара құмық, бұршақ тұқымдасына жататын жоңышқа, беде, қызыл
мия сияқты көп жылдық өсімдіктер қолданылады.
Егін шаруашылықта ерекше назар аударатын өсімдік – топинамбур
(жералмұрт). Бұл күрделігүлділер тұқымдасының өсімдік, оның түйіндерін
көктемде 10 см тереңдікке қатарлатып отырғызады. Қатарлардың арасы 60 см,
екі түйіннің арасы 40 см. Топинамбур жапырақтарын бұғылар, еліктер, қряндар
жейді, түйіндерін қабан шошқалар қазып алады. Жерде қалып қалған
түйіндерден келесі жылы тағы өсімдік шығады.
Орман ішіндегі шөптесін өсімдік өскен аландарда, шабылған орындарда
шырғанақ, жабайы өрік, арша, қожақат т.б. бұталарды өсіреді. Әсіресе
шаруашылықтарда қалемшелерін бөлшектеп шілік сияқты бұтаны көбейту қажет.
Оның жапырақтары мен өркендерін тұяқтылар мен қояндар жейді. Шырғанақты
еккен кезде бұл өсімдік дара жынысты екендігін ұмытпау керек, аталық пен
аналық өсімдіктердің қалемшелерін араласытырып отырғызады.
Қоректік өсімдіктермен бірге дәрілік шөптерді де ұмытпаған жөн. Бұғы
тәрізді тұяқтыдар мекендейтін алқаптарда үш жапырақты субедені міндетті
түрде өсіру керек, бұл өсімдік оларға зиянкес паразиттік құрттарды жоюға
көмектеседі. Бұл өсімдік өспеген аймақтардан тұяқтылар қоныс аударып кетіп
қалады.
Бос жерлерде, шұңқырлы аудандарда, жолдардың жиегіне нрмен түрлерін
өсірген дұрыс. Елік, бұғы, қояндар басқа да жануарлар ерменнің
гүлшоғырларын, тұқымдарын, жапырағын жеп құрттардан құтылады. Ерменнің
құрамында эфир майлары, фитонцидтер көп болады. Осындай қасиеттер аршаның
жаңғақшаларына да тән. Оның тұқымдарын шілдер, құрлар, ұлар сияқты құстар
дәрілік шөп ретінде пайдаланады. Терпентин және хош иісті заттар қарағай,
шырша, қайын бүрлерінде, сырғаларында болады олар да ішек паразиттерінен
емделуге көмектеседі.
Қызамық пен қара жидек бағалы қоректік қасиеттерімен қатар жақсы
дәрілік пайдасы бар. Бұл жидектердің қоры аз болған жылдары көптеген құстар
күзге жетпей өліп қалады.
Органикалық топқа өсімдік және жануар тектес азықтар енеді. Өсімдік
тектес азықтар: ағаш және бұтақты тұқымдастардың тұқымы жемісі, жидектер,
саңырауқұлақтар, ағашты-бұтақты азықтар (қабықтар, тармақтар, қылқан
жапырақтар, жапырақтар, бүршіктеі сырғалар, гүл шоғырлары) шөптес
өсімдіктер, балдырлар, мүктер және қыналар. Азықтандыратын азықтардың
маңызына қарай негізгі, қосымша және аздау манызды топтарға бөледі. Жыл
кезеңі бойы аңшылық жерде азықтар түрі өзгеріп отырады. Көптеген жазғы
азықтар түрі андар рационына күзде-қыста және ерте жазғытұрда енбейді.
Осыған байланысты, жыл кезеңіне қарай мынадай топты азықтар жіктелінеді:
қыстық, жазғытұрлық, жаздық, жаздық-күздік және күздік-қыстық болып. Кейбір
азықтар (қылқан жапырақ, бұта ағаш қабығы, бүршік) жыл бойы тұрақтыланып
қалса, керісінше ағаштын бұтақтың және шөптес есімдіктердің тұқымы, жемісі,
жидегі және жануар тектес азықтар жыл сайын өзгеріп ауытқып тұрады. Осы
себептен шартты түрде азықтарды тұрақты, аздап ауытқыйтын және күшті
аутқыйтын деп үшке бөледі.
Минералдық азықтар - бұл әртүрлі минералдық элементтерінің тұзы.
Жануарлар рационында олардың қатысуы өте қажет. Минералдық заттардың
жетіспеушілігі тұрақты болуы мүмкін, ия болмаса белгілі бір кезеңде
(қыста). Азықтар құрамындағы минералдық заттардың мөлшері аңшылық алқаптың
сапасына байланысты және жыл кезеңдері бойынша ауытқуы әжептәуір.
Құнсыз, сапасыз топырақты жерде өскен өсімдіктер бойында олардың
мөлшері өте аз болады. Осы себептен кейбір жағдайларда жануарлар минералдық
аштыққа кезігеді. Күзгі-қысқы кезеңде ағашты-бұтақты тұқымдастарда
минералдық тұздардын және органикалық затардың мөлшері жоғарлайды, дегенмен
еске алатын жағдай жануарлар рационына жазғы шөптес өсімдіктерімен енетін
минералдық затар қосылмайды.
Азықтардың сапасын бағалағанда көңіл бөлетін жағдай, олардың қоректік
заттарының құндылығы және ағзада игерілу дәрежесі.
Көптеген өсімдік тектес азықтардың жалпы қоректілігі және витаминділігі
күзге қарай жоғарлайды. Азықтардың қорынан аңшылық алқаптың аңға тығыздығы
байланысты болады.
Өсімдік тектес азықтармен азықтанатын аңшылық жануарларды ғылыми
тұрғыда азықтандыру, азықтардың химиялық құрамын талдау және аң мен
құстардың әртүрлі азықтарды толық жеуге бейімделуіне байланысты. Дегенмен
осы уақытқа дейін бұл проблема әлі толық іздестірілген жоқ. Ол біріншіден
әртүрлі азықтардың химиялық құрамы өте күрделігімен, екіншіден өсімдіктер
жүйесінің өзіне тән азықтың өзгерістігіне байланысты.
Өсімдік тектес азықтардың химиялық құрамын талдауда ғылыми ізденістің
негізгі бағдарламасы, олардын компоненттерін (азықтың энергетикалық
қоректілігін сипаттайтын, яғни белок, май, көмірсу, минералдық элементтер)
анықтау. Дегенмен, азықтың химиялық құрамындағы компоненттер арқылы
аңдардың өсімдіктерді таңдап жеу факторларын объективті түрде толық
түсіндіруге болмайды. Мысалы, көп жағдайда судың мөлшері еске алынбайды,
тұяқты малдар азықты талдауда және қыста өсімдіктерді қосымша азық ретінде
пайдалануда судын маңызы өте зор.
Азықтық өсімдіктердің сапалылығын бағалауда, құрамындағы белоктың,
майдың, көмірсудың, минералдық элементтердін және судың мөлшері өте қажет
екенін ескеру қажет. Ан шаруашылығында көптеген жағдайлар азықтардың ағзаға
кері әсерін тигізу факторы тәжірибеде есептелінбейді, атап айтқанда ас
қорыту жүйелеріне, жүрекке, қара бауырға, бүйрекке, жыныс ағзаларына.
Мұндай заттар қатарына алколоидтар, глюкозидтер, флавоноидтар,
терпендержатады және олардың мал өсу және көбею процессінде тигізетін әсер
жоқтың қасы. Дегенмен, бұл заттар өсімдіктерді фитофагиттермөі жеуден
сақтайтын химиялық көрсеткіштер болып есептелінеді жәні көптеген ғылыми
ізденістер бойынша, аңдардың әртүрлі азықтарға тән бейімделуін қамтамасыз
ететін факторлар қатарына кіреді.
Өсімдіктердің улылығын анықтайтын көп тараған әдістін бір қарапайым
жәндіктердін ағзасын пайдалану арқылы жүргізілетін биологиялық тесті әдісі.
Бұл әдістің мәні, парамецияның әртүрлі өсімдіктер ағзасының су
экстракциясында сезіну реакциясы жағдайы Бұл сияқты бір клеткалы ағзалар,
күйіс малдарының зат алмас процессіне қатысады, осы себептен азық дайындау
саласынд уландандыруды талдау үшін кең қолданылады.
Ол дегеніміз, бұл әдісті шаруашылығынд пайдалынылатын азықтарды да
талдауға қолдануға түгелдей боладь Зерттеу деректері ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Жаздық жұмсақ бидай
ОҚО Төлеби ауданы Зертас ауылы жағдайында сұлы дақылынан жоғары өнім алудың технологиясын жасау
Шаруашылықта тұқым қорын есептеу жайлы
Шаған агрофирмасының шаруашылық операциясына бухгалтерлік жазулар шығындар
Герефорд асыл тұқымды малының өнімділік қасиеттерін зерттеу
Солтүстік Қaзaқстaн облысы Жaрқын-СК ЖШС-нде мaйлы зығыр сорттaрын ендіру тәжірибиесі
Ірі қара малы
Мал тұқымын будандастыру
Ауыл шаруашылығы малдарын өсіру әдістері
Қамыс өсімдігі туралы мәліметтерді іздестіру
Пәндер