Педагогикалық қатынастағы ықпал етудің негізгі тәсілдері» бойынша терминологиялық сөздік және жеке практикалық тапсырма

1. Педагогикалық қарым-қатынас - белгілі бір педагогикалық қызмет атқаратын, жайлы психологиялық климат құруға және оқу іс-әрекетін, педагог пен оқушы арасындағы, оқушылар ұжымы ішіндегі қатынастарды психологиялық тиімді етуге бағытталған оқытушы мен оқушының сабақтағы және сабақтан тыс уақыттағы кәсіптік қарым-қатынасы.
2. Қарым-қатынас - өзара іс-әрекеттер қажеттіліктерінен туындаған және ақпараттармен алмасу, адамды адамның қабылдауы, түсінуді қамтитын адамдар арасындағы байланыстарды орнату және дамытудың күрделі үрдісі.
3. Педагог-қоғамдық тіршілік иесі, өмірінің көп бөлігін ол адамдар арасында өткізеді және соған байланысты оның адамдармен қарым- қатынасы, оның жетістігі, көңіл- күйі, денсаулығы қаланады.
4. Педагогикалық ықпал етудің тәсілдері - бұл тәрбие әдісін толықтырып, тәрбиеленушінің тәртібін реттейтін тәсілдер.
5. Демократиялық стиль - оқушы білімді іздестіруде қарым-қатынаста тең құқылы субъект ретінде қарастырылады.
6. Авторитарлық стиль - мұғалімнің оқушылар пікірімен санаспай, қызығушылықтарын ескермей шешім қабылдауы, тек өзінің айтатынын орындаға бағытталуы.
7. Либералдық стиль - басшының бағыныштылардың іс-әрекеттеріне араласпауымен сипатталады. Ол жауапкершіліктен қашқақтап, тіпті ұжым қызметінің ең күрделі мәселелерін шешуге де қатыспайды.
8. Персептивті қарым-қатынас - адамдардың бірін-бірі қабылдауы, өзара түсінушіліктері. Басқа адамдар жайлы ой, елестер, өзіндік сана-сезім деңгейіне байланысты.
9. Қоммуникативті қарым-қатынас - мәлімет беру мен алмасу мәселесімен анықталады.
10. Интерактивті қарым-қатынас - қарым-қатынас жасаушы жұптасушылардың өзара әрекеттесуінде болады, яғни өзара әсерлесу, адамдардың бірлескен іс-әрекетінде әсерлерін көрсететін қарым-қатынас компоненттері.
11. Кондициондық қарым-қатынас - адамның психологиялық жағдайының физиологиялық жағдайына өзгеруі.
12. Когнетивтік қарым-қатынас - адамдар арасындағы білім арқылы қарым-қатынас жасау.
13. Вербальды қарым-қатынас – бір адамнан екінші адамға не болмаса бір топ адамдар арасындағы сөз арқылы ақпараттармен алмасу үдерісі
14. Вербальсыз қатынас - мимика, ым-ишара, пантомимика арқылы жасалатын сөздік қарым-қатынас.
15. Рефлекция - адамның өзін-өзі зерттеуі, түсінуі, өзін басқалардың қалай қабылдайтыны жайында өзін бағалауы.
16. Эмпатия-мұғалімнің оқушылардың психикалық жағдайын, көңіл-күйлерін түсінуі, өзін басқа адамдардың орнына қоя алуы.
17. Симпатия-бір адамның екінші адамға оң, жағымды көзқарасының қалыптасуы.
18. Антипатия - адамға басқа бір адам туралы теріс көзқарастың қалыптасуы, оны жақтырмауы.
19. Жазалау - келеңсіз ықпалдарды шектеп, тежеу үшін, басқалар алдында, өз тұрғысынан айыбын мойындау сезімін ояту мақсатында қолданылатын педагогикалық ықпал әдіс.
20. Сөз дегеніміз - заттың, түрлі құбылыстың, қимыл-әрекеттердің атауы. Әрбір сөздің білдіретін жеке ұғымы. Адамдар бір-бірін тіл арқылы түсінісетін болса, сол тілдің басты құралы-сөз.

1. С.Елеусізова. Қарым-қатынас психологиясы.- Алматы : Рауан, 1995. - 64 б.
2. Құндақова А. Педагогикалық шеберлік негіздері: оқу құралы-Алматы: «Бастау» баспасы,2014.-216 б.