Қой мен ешкілердің желінсауын анықтау және емдеу шаралары

1. Желінсау дегеніміз?
2. Емі ?
3.Алдын алу?

Желінсау (Mastіtіs) — желіннің қабынуы. Көбінесе, сауын сиырларында бұзаулау және суалу кезінде байқалады. Ауру қоздырғышы — стафилококк, стрептококк, диплококк, микрококк бактериялары, микоплазмалар, вирустар мен саңырауқұлақтар. Желінсаудың негізгі себептері: желіннің жарақаттануы, тазалық сақтамау, дұрыс саумау, т.б. Сондай-ақ, аусыл, актиномикоз, күл сияқты жұқпалы аурулар да желінсауға шалдықтырады. Ауру малдың температурасы көтеріліп, жемшөпке тәбеті болмайды, желіні ісініп кетеді. Сауған кезде іртіктелген сүт немесе ірің тәрізді сұйық зат бөлініп шығады. Кейде желінде іріңді ісік жара пайда болады. Желінсаудың жасырын түрінде малдың сүті біртіндеп азая береді және сүттің физикалық-химиялық қасиеті өзгереді. Аурудың өту және көріну белгілеріне қарай серозды, катаральді, фибринозды, іріңді, геморрагиялық желінсау деп бөледі. Бие, қой, ешкі желінсаумен ауырғанда да жоғарыдағыдай белгілер байқалады. Кейде оларда желінсаудың өзгеше түрі дамиды: биеде — ботриомикоз, қойда — іріңді желінсау. Ауру малды клиникалық белгілеріне қарап немесе сүтті лаб-лық тексеру арқылы анықтайды. Тез емдемесе ауру асқынып, желіннен қайтып сүт шықпай қалуы мүмкін. Ауру малды оқшаулап, астына құрғақ төсеніш салады. Құрғақ, құнарлы шөп беріп, желініне майлы дәрі жағып, таңып тастайды. Венасына новокаин қосылған окситоцин енгізеді, бұлшық етіне антибиотиктер мен сульфаниламидтер, желінсауға қарсы препараттар (мастицид, мастикур, т.б.) егеді. Желінсау ауруынан мал шаруашылығына көп зиян келеді, сондықтан ауру тудыратын себептерді алдын ала жойып отыру тиімді.
Қой және ешкінің желін безі екі бөлімнен тұрады және олардың арасында желінаралық ойпаты жақсы көрінеді. Желіннің әрбір бөлімі бір емшекпен аяқталады. Сүт цистернасына 6-12-ке дейін әртүрлі көлемдегі сүт жолдары ашылады. Сүт цистернасы сыртқы ортамен емшек арнасы арқылы қатнаста болады, олардың ұзындығы 0,5-0,8 см болып,емшек үрпісінің ұшында ашылады.
Сүт безінің қабынбай өтетін аурулары және қызметінің бұзылуы. Желіннің сірлі ісінуі бұл ауру буаздықтың соңғы айларында байқалады, ол қанның сұйық бөлімінің тері астындағы үлпілдек ұлпаға жиналып, желіннің ісінуі.