Шошқа тілмесі кезіндегі қолданылатын биопреапараттар

І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
1. Шошқа тілмесі туралы түсінік
2. Қоздырушысы
3. Шошқа тілмесінің алдын алу және жою бойынша ветеринарлық іс.шаралар
4. Емі.
5. Залалсыздандыру
ІІІ. Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

ШОШҚА ТІЛМЕСІ – шошқаның жұқпалы ауруы. Қоздырғышы Erysіpelothrі іnsіdіosa бактериясы. Көбінесе 3 – 12 айлық торайлар жиі ауырады. Шошқа тілмесі жылқы, сиыр, қой, ит, т.б. жануарларға да жұғуы мүмкін. Шошқа тілмесі ауру және денесінде ауру қоздырғыштары сақталған шошқадан, кемірушілерден, насекомдардан, азық, су, құрал-саймандар арқылы жұғады. Аурудың өте қатты түрінен шошқа бірнеше сағатта өледі. Ауырған шошқаның темп-расы 41°С-қа көтеріледі, асқазан қызметі бұзылады, жүрегі қатты соғады, терісінде қызғылт дақ пайда болып, кейін қызарып ісінеді. Аурудың созылмалы түрінде шошқаның іші өтеді, арықтап, буындары іседі. Емдеу жолы: тілмеге қарсы арнайы сарысу және антибиотиктер егеді. Алдын алу үшін 2 – 4 айлық торайға вакцина егіп, 4 – 5 айдан соң қайталайды. Шошқалардың тұратын жеріне дезинфекция жасалып, кемірушілер мен насекомдардан тазартылады. Шаруашылыққа карантин қойылады.
Қоздырушысы- Erysipelothrix insidiosa – Lactobacillacea тұқымдастығы, Eyrisipelothix туыстастығына жатады. Ұзындығы 0,5-1,5 мкм, көлденеңі- 0,2-0,3 мкм, қозғалмайтын, спора және капсула түзбейтін, гарм оң, полиморфты қысқа таяқша.E.insidiosa сыртқы ортаның кез-келген нысандарында кездесетін ( убиквитарлы) және соған байланысты морфологиялық, уыттылық,антигендік және иммуногендік қасиеттері өзгеріп отыратын микроб. Тығыз қоректік ортада S-,R-,O- шоғырларын түзеді. Қоздырушының антигендігі бойынша 3 түрін -A,B,N ажыратады. Ауру қоздырушылық қасиеті негізінен А, сирегірек В, ал өте сирек N түріне тән. Соңғысы сау жануарларда кезігеді. В түрінің иммуногендік қасиеті жоғары болады да,көбінесе вакцина дайындауға пайдаланады. Лабораториялық жануарлардан ақ тышқан мен көгершін.

1. Исамбаев М., Сарсенова Ш. Русско-казахский словарь медицинских терминов. – Алма-Ата, «Казахстан», 1982.
2. Сайдулдин Т.С. Орысша – қазақша малдәрігерлігі сөздігі. – Алматы, Қайнар. – 1993.
3. Соколов В.Д., Рабинович М.И., Горшков И.Г., Ноздрин Г.А. и др. Фармакология. – М.: Колос, 2000.
4. Қожанов К.Н.-Фармакология.-Алматы,2007
5. Айтжанов Б.Д.,Өтенов Ә.М.,Молдағұлов М.А.,Заманбеков Н.А.,Қорабаев Е.М., Көбдікова Н.К.,Тілепбергенов М.С., Байниязов А.А., Оспанқұлов А.-Фармакология(оқулық )-Алматы,2006-ҚазҰаУ, «Агроуниверситет» баспасы,2006
6. Патология. Пальцев М.А., Пауков В.С. М, Медицина, 2008, 1-том, 512-6., 2- том, 4806.
7. Маянский Д.Н Лекции по клинической патологии. Көмекшіоқуқүралы, «Медицина»,
2007, 4636.

Пән: Ветеринария
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министірліг
Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік Университеті

БӨЖ

Тақырыбы: Шошқа тілмесі кезіндегі қолданылатын биопреапараттар

Тексерген:Муратбаев.Д.М
Орындаған: Нурмуқаш А.Е.

Семей қаласы
2015-2016 оқу жылы

Жоспар
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
1. Шошқа тілмесі туралы түсінік
2. Қоздырушысы
3. Шошқа тілмесінің алдын алу және жою бойынша ветеринарлық іс-шаралар
4. Емі.
5. Залалсыздандыру
ІІІ. Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

ШОШҚА ТІЛМЕСІ - шошқаның жұқпалы ауруы. Қоздырғышы Erysіpelothrі іnsіdіosa бактериясы. Көбінесе 3 - 12 айлық торайлар жиі ауырады. Шошқа тілмесі жылқы, сиыр, қой, ит, т.б. жануарларға да жұғуы мүмкін. Шошқа тілмесі ауру және денесінде ауру қоздырғыштары сақталған шошқадан, кемірушілерден, насекомдардан, азық, су, құрал-саймандар арқылы жұғады. Аурудың өте қатты түрінен шошқа бірнеше сағатта өледі. Ауырған шошқаның темп-расы 41°С-қа көтеріледі, асқазан қызметі бұзылады, жүрегі қатты соғады, терісінде қызғылт дақ пайда болып, кейін қызарып ісінеді. Аурудың созылмалы түрінде шошқаның іші өтеді, арықтап, буындары іседі. Емдеу жолы: тілмеге қарсы арнайы сарысу және антибиотиктер егеді. Алдын алу үшін 2 - 4 айлық торайға вакцина егіп, 4 - 5 айдан соң қайталайды. Шошқалардың тұратын жеріне дезинфекция жасалып, кемірушілер мен насекомдардан тазартылады. Шаруашылыққа карантин қойылады.
Қоздырушысы- Erysipelothrix insidiosa - Lactobacillacea тұқымдастығы, Eyrisipelothix туыстастығына жатады. Ұзындығы 0,5-1,5 мкм, көлденеңі- 0,2-0,3 мкм, қозғалмайтын, спора және капсула түзбейтін, гарм оң, полиморфты қысқа таяқша.E.insidiosa сыртқы ортаның кез-келген нысандарында кездесетін ( убиквитарлы) және соған байланысты морфологиялық, уыттылық,антигендік және иммуногендік қасиеттері өзгеріп отыратын микроб. Тығыз қоректік ортада S-,R-,O- шоғырларын түзеді. Қоздырушының антигендігі бойынша 3 түрін -A,B,N ажыратады. Ауру қоздырушылық қасиеті негізінен А, сирегірек В, ал өте сирек N түріне тән. Соңғысы сау жануарларда кезігеді. В түрінің иммуногендік қасиеті жоғары болады да,көбінесе вакцина дайындауға пайдаланады. Лабораториялық жануарлардан ақ тышқан мен көгершін.

Мекендеу жағдайына байланысты олардың морфологиялық, вируленттік, антигендік және иммуногендік қасиеттері әр түрлі болады. Микроб қоректік ортаны талғамайды. Ауалы және және ауасыз жағдайда МПБ, Хоттингер қоректік ортасында жақсы өсе береді. Қозғалмайды, спора және капсула түзбейді. Грам бойынша оң және негізгі анилин бояуларымен боялады.
Тілме бактериясы қолайсыз жағдайларға төзімді. Суда,топырақта, садырада, өлекселерде көптеген айлар бойы сақталады. Тұздалған және кептірілген тағамдарда өлмейді. Бактериялар ыстықтау жерде, кейбір антибиотиктерден, залалсыздандырушы заттардан ( натрий сілтісі, формалин,хлор, әк т.б.) қырылып қалады.
Тілме бактериясы жануарлар әлемінде ең кеңінен таралған микробтардың қатарына жатады. Шошқада тілме спородия немесе індет түрінде дүниежүзінің барлық елдерінде дерлік кездеседі. Ауруға көбінесе 3-12 айлық шошқалар бейім келеді. Сондай- ақ, табиғи жағдайда тілмемен қозы, тауық, үйрек, күрке тауық, көгершін кемірушілер ( тышқан, егеу-құйрық) ауырады. Тілмемен адам да ауырады. Адамда эризипелоид көбінесе алақанында, саусақтарында, терінің, тері асты ұлпаларының суланып, қабынуымен, сөл тамырларының кеңеюімен сипатталады.
Спорадия түрінде тілмемен жылқы,сиыр,қой,бұғы,ит, көптеген жабайы құстар ауырады. Теңіз, өзен балықтарында ауру қоздырушысы сапрофит ретінде жиі кездеседі.
Табиғатта көптеген үй және жабайы жануарлардың арасында әсіресе,шошқа, кемірушілер және құстарда тілме микробын алып жүрушілік кеңінен таралған. Қоздырушысының табиғатта кең таралуы және сыртқы орта жағдайына төзімділігі аурудың тұрақты қорламасының құрылуын және індеттің табиғи ошақтарының белгілі бір жерге тұрақтануын қамтамасыз етеді.
Ауру қоздырушысының бастауы- ауру және микроб алып жүруші шошқалар. Микроб алып жүрушілерде ауру қоздырушысы әдетте жұтқыншақ сөл түйіндерінде және ішек фолликулаларында орналасып, әр түрлі стресстердің, әсіресе, протеиннің жетіспеушілігі және сыртқы ортаның ыссылығының әсерінен аурудың клиникалық белгілері байқалады. Осы себептен тілме шаруашылыққа көбінесе басқа жақтан әкелінбейді, өз ішінен шығады.
Қоздырушының берілу факторларына жем, су, нәжіс, төсеніш, күту құрал-саймандары, өлексе, сойыс өнімдері, топырақ, т.б. Жатады. Ауру қоздырушысын тасымалдауға кемірушілердің, көк шыбынның, құстардың қатысуы мүмкін.
Ауру негізінен қоректік жолмен, ал сирегірек жанасу және трансмиссивтік жолдармен жұғады.
Тілме топырақ инфекциясы болғандықтан оның таралуында топырақтың алатын орыны ерекше. Ауру көбінесе көктемгі-жазғы маусымда негізінен мал басын толықтыруға және бордақылауға бөлінген жас шошқалардың арасында жиі кездеседі. Індеттің кеңінен жайылып, қарқынды таралуына күннің ыссы және ауаның ылғалды болуы,шошқаларды жақсы желдетілмейтің тар қораларда ұстау, тасымалдау, күн өту, жемде протеин, минералды заттар, витаминдердің жетіспеуі сияқты қолайсыз жәйттер әсерін тигізеді. Сонымен,тілменің тұрақты түрде белгілі бір аймақта және көбінесе жылдың жылы мезгілінде қайталанып отыруы оның індеттік ерекшелігі болып есептеледі.

Індеттік тұтанудың ұзақтығы және шығын көрсеткіші шошқаны өсірудің технологиялық жүйесіне, ауруды жылдам және дәл балауға, қоздырушының уыттылық және антигендік ерекшеліктеріне, табындағы иммунитеттің құрылымына, сауықтыу шараларын ұйымдастыруға байланысты болады. Әдетте індеттік тұтану қорадағы шошқаны түгел қамтымайды, ауруға шалдығу көрсеткіші 20-30% аспайды, шығын 55-80% жетеді.
Шошқа тілмесінің алдын алу және жою бойынша ветеринарлық іс-шаралар туралы Ереже
Осы Шошқа тілмесінің алдын алу және жою шаралары туралы ереже (одан әрі - Ереже) жеке және заңды тұлғаларға ветеринарлық шараларды ұйымдастыру мен жүргізудің Қазақстан Республикасының Ветеринария турал Заңының 26 бабына сәйкес, орындау үшін міндетті тәртібін анықтайды.
. Жалпы ереже
1.Шошқа тілмесі -жұқпалы ауру,әсіресе 3-12 айлық шошқаларды зақымдайды. Жіті және созылмалы,эпизоотиялық тұтану түрінде өтеді. Тілменің жеке тұтанулары кеміргіштердің, күрке тауықтардың, үйректердің, қырғауылдардың және қозылардың арасында болуы мүмкін.
2. Аурудың қоздырғышы сыртқы ортаның факторлары мен шіруге тұрақты келеді. Етті тұздау мен қақтау бактериядан зарарсыздандырмайды.
3. Ауру шошқаларда, дені сау бактерия тасығыш-шошқаларда бактериялар олардың жұтқыншақ бездерімен және ішектерінің фолликуласында орналасады, сонымен бірге кеміргіштер мен құстар аурудың негізгі көздері болып табылады.
4. Инфекцияның қоздырғыштарын тарату факторларына тілменің қоздырғыштарымен ластанған азық,су, сою өнімдері,өлекселер жатады. Осының ішінде топырақ маңызды орын алады. Осыған байланысты тілмені топырақтық,маусымдық (көктем-жазда) індеттер қатарына жатқызады. Кеміргіштер,шыбындар,құстар қоздырғыштарды таситындар болуы мүмкін. Қоздырғыштардың таралуының негізгі жолы-азықпен, жәндіктер арқылы және жанасу арқылы. Тілменің эпизоотиялық ерекшелігі оның тұрақты болып, жылдың жылы мезгілінде қайталануында. Эпизоотиялық ошақта жануарлар басының көпшілігі,20-30% ауруға шалдығады.Өлім көрсеткіші жоғары -55-80%.
5. Шаруашылық субъектісіне (елді мекенде) қоздырғыштарды ауру, ауырып жазылған шошқалар, сонымен бірге ауру жануарлардың бөлінділерімен ластанған заттар таратады.
6. Шошқаның тілмесінің қоздырғышы сырттан келмесе де, бактерия тасығыш-шошқалардың арасынан, сыртқы ортаның жағымсыз факторларынан ( көлікпен тасымалдағанда, күн ыстықта арасынан айдағанда, шошқалардың денелері ыстықтағанда немесе тоңғанда, азықтандыру түрін кенет өзгерткенде, күн өткенде және ауаның жоғары ылғалдылығында) ауру шығуы ықтимал.
7. Шошқаның тілмесіне диагнозды эпизоотиялық, клиникалық, патологиялық-анатомиялық деректер мен ауру және өлген жануарлардан бактериологиялық зерттеулерге алынған патматериалдардың нәтижелерін негізге алып қояды. Аурудың шыққан уақытын, таралу сипатын, ауырған жануарлардың жасын назарға ұстайды.
8. Шошқаның тілмесін обадан, пастереллезден, листериоздан,сібір жарасынан, күн және ыстық өткеннен ажыратады. Созылмалы өткен кезде, обадан, микоплазма полисерозитінен, полиартриттен, стрептококтық және коринебактериалдық, індеттерден, рахит пен остеомаляциядан ажырату керек. Шошқалардың тілмесі күн ыстық өткендерден ажыратылғанда,осы факторларды тудыратын жағдайлардың негізін, клиникалық белгілерін ескереді: кенеттен әлсіздену, тыныс алудың жиілеуі,жүрек жұмысының бұзылуы, температураның көтерілуі 42-43 С, бұлшық еттері тартылады, күн немесе ыстық өткенде ауырғандар ауру белгілері білінгеннен бірер сағаттан кейін өледі.
9. Обадан және басқа вирустық індеттерден айыру мақсатында, ауру шошқалардың температурасын өлшеп, күніне ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.