Ботқаларға анықтама



І. Кіріспе.
ІІ.Негізгі бөлім.
А) Ботқаларға анықтама.
Б) Ботқаларға рецепт жазу үлгілері.
В) Ботқаларды дайындау технологиясы.
ІІІ. Қорытынды.
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер.
Ботқалар – electuaria(electuarium)
Атау септігінде - electuaria , ілік септігінде – electuarii.
Ботқалар ботқа немесе жұмсақ қамыр тәріздес консистенциялы, ішке қолдануға арналған дәрілік зат формасы. Олардың құрамына ұнтақ тәріздес, сұйық немесе жартылай сұйық дәрілік заттар және олардың физикалық күйіне сәйкес келетін форма түзгіш заттар келеді. Форма түзгіш заттар есебінде әдетте қара бидай ұны(farina secalina), дәрілік жалбыз тікен тамырының ұнтағы(pulvis radicis Althaeae) және су(aqua) қолданылады. Кейде зығыр ұны(farina Lini), шырындар, әртүрлі өсімдік тектес шырыштар пайдаланылады.
Ботқалар жануарлар көмекейіне қалақшамен салу арқылы немесе азықтандыру (жегізу) арқылы беріледі. Сонымен қатар, малдардың дәм сүйгіштік қасиеті де ескерілуі керек. Мысалы: ұсақ жануарларға берілетін ботқаға (итке, мысыққа, шошқаға) тәтті дәмдік заттар қосылады; жылқылар
тұзды және тәтті дәмді ұнатады, ал мүйізді ірі және ұсақ малдар (қой, ешкі, сиыр) ащы азықтарды және тұзды дәмді жақсы көреді.
Ботқалар қою(қалақшадан ағып кетпейтін) және қоюлау (қалақшадан ағып кететін) болып екіге бөлінеді.
Тез бұзылып кететіндіктен ботқалар қолданар алдында ғана немесе кейбір жағдайларда 1-2 күнге ғана арналып дайындалып, құрғақ, салқын, жерде сақталады. Ботқа дайындағанда, өлшеніп алынған дәрілік зат мұқият ұнтақталады, сонан соң, оған араластыра отырып сұйық және сұйықтау заттар біркелкі масса пайда болғанынша қосылады.
Форма түзгіш заттың мөлшері әдетте рецепте жазылмайды, тек қана «керегінше ал» (quantum satis немесе q.s.) көрсетіледі. Дегенмен де олардың салмағы ұсақ және орташа салмақты жануарлар үшін 10,0- 20,0 г аспауы керек.
1. Грецский В.М., Хоменок В.С. Руководство к практическим заниятием по технологий лекарственных форм. Москва 1991 г.
2. Кондратьева Т.С. Технология лекарственных форм том 1,2. Москва 1991 г.
3. Мингилев В.П., Мухамбетов Д.Д. Основы общей рецептуры, Акмола 1996 г.
4. Мозгов И.В. Ветеринарная рецептура, Москва 1966 г.
5. Рабинович. Практикум по фармакологии и общей рецептур, Москва 1978 г.
6. Өтенов Ә.М. «Мал дәрігерлік фармакологиясы пәнінен лабораториялық – жаттығу сабақтарын оұытуға арналған» Методикалық нұсқаулық . Алматы 1991жыл.

Пән: Ет, сүт, шарап өнімдері
Жұмыс түрі:  Реферат
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:   
Жоспары:
І. Кіріспе.
ІІ.Негізгі бөлім.
А) Ботқаларға анықтама.
Б) Ботқаларға рецепт жазу үлгілері.
В) Ботқаларды дайындау технологиясы.
ІІІ. Қорытынды.
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер.

Ботқалар - electuaria(electuarium)
Атау септігінде - electuaria , ілік септігінде - electuarii.
Ботқалар ботқа немесе жұмсақ қамыр тәріздес консистенциялы, ішке қолдануға арналған дәрілік зат формасы. Олардың құрамына ұнтақ тәріздес, сұйық немесе жартылай сұйық дәрілік заттар және олардың физикалық күйіне сәйкес келетін форма түзгіш заттар келеді. Форма түзгіш заттар есебінде әдетте қара бидай ұны(farina secalina), дәрілік жалбыз тікен тамырының ұнтағы(pulvis radicis Althaeae) және су(aqua) қолданылады. Кейде зығыр ұны(farina Lini), шырындар, әртүрлі өсімдік тектес шырыштар пайдаланылады.
Ботқалар жануарлар көмекейіне қалақшамен салу арқылы немесе азықтандыру (жегізу) арқылы беріледі. Сонымен қатар, малдардың дәм сүйгіштік қасиеті де ескерілуі керек. Мысалы: ұсақ жануарларға берілетін ботқаға (итке, мысыққа, шошқаға) тәтті дәмдік заттар қосылады; жылқылар
тұзды және тәтті дәмді ұнатады, ал мүйізді ірі және ұсақ малдар (қой, ешкі, сиыр) ащы азықтарды және тұзды дәмді жақсы көреді.
Ботқалар қою(қалақшадан ағып кетпейтін) және қоюлау (қалақшадан ағып кететін) болып екіге бөлінеді.
Тез бұзылып кететіндіктен ботқалар қолданар алдында ғана немесе кейбір жағдайларда 1-2 күнге ғана арналып дайындалып, құрғақ, салқын, жерде сақталады. Ботқа дайындағанда, өлшеніп алынған дәрілік зат мұқият ұнтақталады, сонан соң, оған араластыра отырып сұйық және сұйықтау заттар біркелкі масса пайда болғанынша қосылады.
Форма түзгіш заттың мөлшері әдетте рецепте жазылмайды, тек қана керегінше ал (quantum satis немесе q.s.) көрсетіледі. Дегенмен де олардың салмағы ұсақ және орташа салмақты жануарлар үшін 10,0- 20,0 г аспауы керек.
Ботқаның консистенциясы рецепте көрсетілуі тиіс. Консистенциясы көрсетілмеген жағдайда қою ботқа (spissa) дайындалады.
Ботқа формаларында бір жерге тигізетін тітіркендіргіш және күйдіргіш әсері жоқ өсімдіктер мен минералдардан алынатын дәрілік заттарды тағайындайды. Бұл форманы дәл дозалауға болмайтындықтан ботқа ретінде күшті әсер ететін және улы заттардан тағайындамайды; сондай - ақ жеңіл тотығатын және ажырайтын анорганикалық заттардан да тағайындалмайды. Бұл формада дәрі шошқаларға жий тағайындалады, ол үшін оны қантты сиропқа, балға, арша шырышына, т.б. тәтті заттарға араластырып жасайды. Жылқылардың ботқаларына ас тұзын, ал мүйізді малға - ашқылтым заттар қосып беру керек.

Ботқаларды жазып бергенде формаға түзгіш заттардың мөлшерін көрсетпей - ақ, қандай ботқа жасау керектігін көрсете салады. Ботқаларды жазып бергенде олардың құрамына кіретін барлық заттар тізіліп жазылады. Олар күрделі дозаланбаған рецепт бойынша жазылады.
Ботқаларға рецепт №3 схема бойынша жазылады.

Магистральдік жазу бойынша рецептік мысал.
Шошқаға:
Rp.: Extracti Aloёs 15,0 Rp.: Matrii svlfurici 2000,0
Pulveris rhizomatis Rhei 300,0 Pulveris radicis Althaeae et
Natrii hydrocarbonici 50,0 Aquae destillaeae q.s.
Ut. f. electuarium spissum Ut. f. electuarium D. S. Ішке қолдануға. D. S. Ішке қолдануға.
Екі рет беру үшін. Ішке қолдануға.

Ботқалар жасағанда төмендегі ережелерді басшылыққа алады:
1. Егер негізгі зат өсімдік тектес болса, форма құрағыш зат ретінде: шырыштардың 13 - 12 бөлегін , сироп пен балдың (12)-34 бөлегін, майлардың 1 бөлегін алады.
2. Егер әсерлік негізі анорганикалық заттар немесе бальзам және жұққыш май болса, форма құрағыш зат ретінде, шырыштардың (12) - 13 бөлегін алады.

Ботқа дайындау. Алдымен ботқа құрамына кіретін ұнтақтарды араластырып, содан соң сұйылтып және сұйық заттарды қосып, оларды біркелкі қойыртпаққа айналдырғанша былғайды. Егер ботқа құрамына қою сірінділер кірсе, оларды сұйық заттармен араластырады, содан кейін бұл қоспаны өсімдік тамырларына қосады. Ботқаның құрамында еритін тұздар болса, оларды суда ерітеді немесе ұнтаққа айналдырады: тұтқыш заттар біртіндеп қана қосылады.
Ботқаларды дәріханада немесе іші айналдыра парафиндалған , жылтыр немесе құрғақ қағаз төселген коробкаларға салып жібереді. Ботқаларды жазып бергенде форма құрғыш заттардың мөлшерін көрсетпей - ақ, қандай ботқа жасау керектігін көрсете салады.
Сиырға:
Rp.: Extracti Alos 15.0
Pulveris rhizomatis Rhei 300.0
Natrii hydrocarbonici 50.0
M.f. electuarium spissum
D.S. Ішке қолдануға. Екі рет беру үшін .
Ботқаларды тіл түп жағына штательмен жағады. Пилюлдарды ит пен мысыққа ет немесе нанға қосып тағайындайды, немесе корнцангтың көмегімен береді, құстарға сол күйінде тағайындайды.
Дәрі түрлерін дайындау технологиясы және дозалау (мөлшерлеу).
1. Организмге байланысты жағдайлар. Жануар түрлері.
Әр түрлі мал қандай да болсын дәріні әртүрлі қабылдайтыны анықталған. Мысалы, етқоректілер шөп қоректілерден гөрі барий тұздарын өте жақсы сезеді; адреналин сүтқоректілерден гөрі құстарға күшті әсер етеді; морфин итті ұйықтатады, ал мысықты күшті елітеді; көп камералы қарыны бар сыйыр малына каломель тағайындау қауыпты, өйткені каломель еритін қоспаларға ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Ботқаларды дайындау технологиясы
Жұмсақ дәрілік зат формалары
Денсаулық үшін ұтымды тамақтанудың маңызы
Функциональды тамақтану
«Фармакология» пәнінен лекциялар
Дала жағдайында өскен стевия линияларының биологиялық ерекшеліктері
Стевия өсімдігін тиімді көбейту әдісін дамыту
Балаларды тамақтандыру туралы қысқаша түсінік
Баланың нормадағы қан көрсеткіштері
Анықтама іс-қағазы — мазмұны
Пәндер