Екінші реттік ғарыш станциясының (ғс)-ң жұмсақ құраушысы

Жерді және басқа планеталарды қоршайтын атмосфера алғашқы ҒС үшін маңызды бөгет (кедергі) болады, атмосфераның ішкі қабаттарында алғашқы сәулеленудегілерден мүлде басқа, екінші реттік бөлшектер тіркеледі.
Жер атмосферасы негізінен үш газдан: ~78 % азоттан, ~ 21% оттектен және көп емес көмір қышқыл газдың қоспасынан тұрады. Теңіз деңгейінен атмосфера шекарасына дейінгі ауаның тіке бағанасындағы заттың жалпы мөлшері 1030 г/см тең. Бұл көзден жерге дейін ғарыштақ сәулелер өтетін зат мөлшерінің (5г/см ) әлде қайда көп. Сондықтан ғарыштық сәуле қасиеттерінің атмосферадағы өзгерісі тек санды (мөлшерлі) жағынан емес, сапа жағынан болды.
Атмосфераның шекарасы анық, ширақ болмайды: биіктік өскен сайын ауа тығыздығы біртіндеп азая береді де(ол кезде химялық құрамы да өзгереді), планетааралық газдың тығыздығымен теңеледі.
Әртүрлі екінші реттік құраушылар пайда болуына әкелетін құбылыстар тізбегі жер магнит қалқандар арқылы өтіп атмосфераға жетіп келген адронның (протон немесе алғашқы ядроның) бірінші әрекеттесуінен басталады. Жоғары энергиялы бөлшектердің ядролармен әрекеттесудің бір ерекшелігі – ол энергияның орта есеппен жартысының алғашқы бөлшекпен табиғаты бірдей екінші реттік бөлшекке берілетінінде тұратын лидерлену эффектісі . Әрекеттесу қасиеттері энергияға нашар, шамалы-болмашы тәуелді болғандықтан екінші әсерлесудің біріншіден айырмашылығы болмайды дерлік. Атмосфераның қалыңдығы оның ішінде онға дейін дәйекті(бірінен соң бірі келетін) соқтығу болу үшін жеткілікті. Нуклондардың ядролармен соқтығу жүрісінде пайда болатын зариятталған плондар энергияға тәуелді ықтималдықпен ыдырайды, немесе ядролармен әрекеттеседі. Ыдырап кеткен зарядталған пиондар ғарыштық сәуленудің мюондық құраушысын және нейтриноны, ал бейтарап пиондар – электрон – фотондық құраушысын туғызады. Атап айтылған құбылыстардың жиынтығы ядролық-касскадтық процесс деп аталды. Атмосферадағы ядролық процестердің ерекшелігі - ғарштық сәулелердің әртүрлі құраушылар бір біріне ықпал тигізбейді дерлік. Олардың бәрі бір бірімен тек сәулеленудің барлық түрлеріне үлес қосатын нуклондық құраушысы арқылы байланысты болады. Атмосферадағы пиондар нуклондарды туғызбайды дерлік, ал нуклон атмосфера ішкі қабаты және жер беті астында – мюондардан туатын электрондық-фотондық құраушысы ықтималдығы өте аз пиондарды фототуғызу, мюонды жұптардың пайда болу процестерден басқа, адрон мен лептондарды шығармайды.