Натрий гидроксиді



Мазмұны:
Кіріспе
I. Әдеби шолу
1.1.Тарихи анықтама
1.2.Физикалық қасиеттері
1.3 Химиялық қасиеттері
1.4 Алыну жолдары
1.5.Қолданылуы
II.Эксперименттік бөлім
2.1 Бастапқы қосылыстардың мiнездемесi
2.1.1 NaOH синтез методикасы
2.2 Сапалық анализдің әдістемесі
2.2.1 Na+ катионын аныктау
2.2.2 OH. анионын аныктау
2.3 Сандық анализдің әдістемесі
2.3.1 Na+ катионын аныктау
2.3.2. OH. анионын анықтау
III.Қорытынды
Әдебиеттер тізімі
Кіріспе

Курстық жұмыстың өзектiлiгі натрий гидроксидiн қолдануында болады.Натрийдың гидроксидi - тұрмыста каустикалық сода деп аталатын күштi сiлтi , сабын жасау, металлдық алюминиды алу, мұнай өңдейтiн өнеркәсiп, жасанды жiбектiң өндiрiсiнде, халық шаруашылық тағы басқа салаларында органикалық синтездiң өнеркәсiбiнде жартылай өнiм ретінде қолданылады.

Үйренушiлiктiң дәрежесi: Бұрынырақ натрий гидроксидінің анализі мен синтезі Карякин мен Ключниковпен қаралған еді. Натрий гидроксидiнiң талдауы осы курстық жұмыста жасалды.

Курстық жұмысты мақсаты : заттың синтезi, оның құрамы және қасиет болып табылады.
• Общая химическая технология . Под ред. И. П. Мухленова. Учебник для химико-технологических специальностей вузов. — М.: Высшая школа.
• Основы общей химии, т. 3, Б. В. Некрасов. — М.: Химия, 1970.
• Общая химическая технология. Фурмер И. Э., Зайцев В. Н. — М.: Высшая школа, 1978.
• Приказ Минздрава РФ от 28 марта 2003 г. N 126 «Об утверждении Перечня вредных производственных факторов, при воздействии которых в профилактических целях рекомендуется употребление молока или других равноценных пищевых продуктов».
• Постановление Главного государственного санитарного врача РФ от 4 апреля 2003 г. N 32 «О введении в действие Санитарных правил по организации грузовых перевозок на железнодорожном транспорте. СП 2.5.1250-03».
• Федеральный закон от 21.07.1997 N 116-ФЗ «О промышленной безопасности опасных производственных объектов» (с изменениями на 18 декабря 2006 года).
• Приказ МПР РФ от 2 декабря 2002 г. N 786 «Об утверждении федерального классификационного каталога отходов» (с изм. и доп. от 30 июля 2003 г.).
• Постановление Госкомтруда СССР от 25.10.1974 N 298/П-22 «Об утверждении списка производств, цехов, профессий и должностей с вредными условиями труда, работа в которых дает право на дополнительный отпуск и сокращённый рабочий день» (с изменениями на 29 мая 1991 года).
• Постановление Минтруда России от 22.07.1999 N 26 «Об утверждении типовых отраслевых норм бесплатной выдачи специальной одежды, специальной обуви и других средств индивидуальной защиты работникам химических производств».
• Постановление Главного государственного санитарного врача РФ от 30.05.2003 N 116 О введении в действие ГН 2.1.6.1339-03 «Ориентировочные безопасные уровни воздействия (ОБУВ) загрязняющих веществ в атмосферном воздухе населённых мест».(с изменениями на 3 ноября 2005 года).

Пән: Химия
Жұмыс түрі:  Курстық жұмыс
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:   
Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан Мемлекеттік Университеті

Қорғауға жіберілді
–––––––––––– кафедра
меңгерушісі––––––––––Д.К. Мендалиева

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: Натрий гидроксиді
Мамандығы 050112 - Химия

Орындаған: 01201группа
студенті
Абдырахман Әсемгүл
Ғылыми жетекші: Х
Ғ К А.Б. Ниязбекова

Орал – 2011

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан Мемлекеттік Университеті

Абдырахман Ә.Қ
Натрий гидроксиді (NaOH)

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Мамандығы 050112 - Химия

Орал - 2011

Мазмұны:

Кіріспе

I. Әдеби шолу

1.1.Тарихи анықтама

1.2.Физикалық қасиеттері

1.3 Химиялық қасиеттері

1.4 Алыну жолдары

1.5.Қолданылуы

II.Эксперименттік бөлім

2.1 Бастапқы қосылыстардың мiнездемесi

2.1.1 NaOH синтез методикасы

2.2 Сапалық анализдің әдістемесі

2.2.1 Na+ катионын аныктау

2.2.2 OH- анионын аныктау

2.3 Сандық анализдің әдістемесі

2.3.1 Na+ катионын аныктау

2.3.2. OH- анионын анықтау

III.Қорытынды

Әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Курстық жұмыстың өзектiлiгі натрий гидроксидiн қолдануында болады.Натрийдың
гидроксидi - тұрмыста каустикалық сода деп аталатын күштi сiлтi , сабын
жасау, металлдық алюминиды алу, мұнай өңдейтiн өнеркәсiп, жасанды жiбектiң
өндiрiсiнде, халық шаруашылық тағы басқа салаларында органикалық синтездiң
өнеркәсiбiнде жартылай өнiм ретінде қолданылады.

Үйренушiлiктiң дәрежесi: Бұрынырақ натрий гидроксидінің анализі мен синтезі
Карякин мен Ключниковпен қаралған еді. Натрий гидроксидiнiң талдауы осы
курстық жұмыста жасалды.

Курстық жұмысты мақсаты : заттың синтезi, оның құрамы және қасиет болып
табылады.

Натрий гидроксидi (латынша Natrii hydroxidum;басқа атаулар - каустикалық
сода, каустик, күйдiргiш натр, зәрлi сiлтi ) - өте кең таралған сілті ,
химилық формуласы NaOH,. Әлемде 57 миллион тонна зәрлi сілті өндiрiледі
және тұтынады .
натрий гидроксидінің сілті аталуының қызық тарихы бар. Атау терiнi, қағазды
күштi күйiктер шақыра шiрiтiп жiберуге шартталған. XVII ғасырларына дейiн
негіз(alkali француз) деп натрий және калийдің карбонаттарын атап келген.
1736 француз ғалымы А.Л.Дюамель Дю Монсо бұл заттарды тұңғыш рет айырып
таныды: натридың гидроксидiн каустикалық сода, натрийдың карбонатын
кальциленген сода деп атай бастады (ол күлдерiнен табатын Salsola Soda
өсiмдiгi бойынша), ал калийдың карбонатын – поташ деді.Ағылшын және француз
тiлдерiнде Sodium сөзі натрий, potassium сөзі калий деген мағына береді.

Натрий гидроксидінің физикалық қасиеттері

Натрийдің гидроксидiң дәстүрлi атаулары :күйдiргiш натр,
каустик,каустикалық сода,зәрлi сiлтi.Химия формуласыNaOH.Молярляқ масса 39,
997 гмоль.Балқу температурасы 323 C.Қайнау температурасы 1403С .
Судағы ерiгiштiгі 108, 7 г100 мл натрий гидроксиді шексіз ерітілген сулы
ерітінді үшін еріту - 44, 45 кДжмоль.сулы ерітінділерінен 12, 3—61, 8 C ,
балқу температурасы 65, 1 C , тығыздығы 1, 829 гсм моногидрат кристалын ,
734,96кджмоль , -28ден -240С интервал аралығында – гептогидрат , -24 тен
-17,7С – пентагидрат , -17,7 ден -5,4 С – тетрагидрат кристалдарын түзеді.
метанолдағы ерігіштігі 23, 6 гл (t = 28 C ) , этанолдағы ерігіштігі 14, 7
гл(t = 28 C )

Химиялық қасиеттері

Натридың гидроксидi(зәрлi сiлтi) - күштi негіз(күштi негiздерге молекуласы
суларда толық диссоциациялаған гидроксидтер жатады), оған Д.И.менделеевтiң
периодттық жүйедегі I және II топта орналасқан сiлтiлiк және сiлтiлiк-жер
металлдарының гидроксидтерi KOH(күйдіргіш сілті), Ba(OH)2(зәрлi барит),
LiOH, RbOH, CsOH жатады. Сілтілік металдың ваенттілігімен , электрондық
бұлттың ішкі радиусымен, электрохимиялық белсендiлiкпен анықталады.
электрондық бұлттың радиусы үлкенірек болған сайын (реттік нөмері өседі)
метал электрондарын жеңіл береді, электрохимиялық белсенділігі жоғары
болған сайын электрохимиялық кернеу қатарында сол жағында орналасады.

1.Натрий гидроксиді түсе алатын реакциялар.
1.1 Бейтараптану
Кез - келген агрегаттық күйлердегi әр түрлi заттарымен, ерiтiндiлер және
газдарынан қатты заттарға дейiн :
қышқылдармен - тұз және су түзе:
NaOH + HCl —NaCl + H2O
(мұндай реакцияны негiзiнен жай иондық теңдеумен көрсетуге болады., реакция
жылу бөле жүреді,экзотермиялық реакция):
OH- + H3O+ —2H2O
Амфотерлік оксидтермен негіздік және қышқылдық қасиет көрсете алады және
негіздер мен және қатты заттармен балқыту кезінде
ZnO + 2NaOH —Na2ZnO2 + Н2O

сол сияқты ерiтiндiлермен:
ZnO + 2NaOH(ерiтiндi ) + H2O— Na2[Zn(OH)4] (ерiтiндi )+Н2
(Түзілген анион тетрагидроксоцинкат ионы деп аталады, ал ерiтiндiден
ерекшелеуге болған тұз натрий тетрагидроксоцинкаты. Натрий гидроксидi басқа
амфотерлі оксидтерiмен де реакцияға түседі.)

NaHCO3 + NaOH → Na2CO3 + H2O
(1) H2S + 2NaOH = Na2S + 2H2O (NaOH көп болғанда)
(2) H2S + NaOH = NaHS + H2O (қышқыл тұз, 1:1 қатынасындай)
2. Ерiтiндiдегi тұздарымен алмасу:
2NaOH +CuSO4 → Cu (OH)2↓ + Na2SO4,
2Na+ + 2OH− + Cu2+ + SO42− → Cu(OH)2↓+ Na2SO4
Натрий гидроксидi металлдар гидроксидтерiнiң тұнбасы үшiн қолданылады.
Мысалға, Натрий гидроксидін алюминий сульфатына сулы ортада қатыстырып
алюминий гидроксидін алады. Жеке алғанда ол суды майда жүзінділерден
тазарту үшiн қолданады
6NaOH + Al2(SO4)3 → 2Al(OH)3↓ + 3Na2SO4.
6Na+ + 6OH− + 2Al3+ + SO42− → 2Al(OH)3↓ + 3Na2SO4.
3.Бейметалдармен:
Мысалы,фосформен —натрия гипофосфитін түзу арқылы:
4Р + 3NaOH + 3Н2О → РН3 + 3NaH2РО2.
3S + 6NaOH → 2Na2S + Na2SO3 + 3H2O
Галогендермен:
2NaOH + Cl2 → NaClO + NaCl + H2O(хлор дисмутациясы)
2Na+ + 2OH− + 2Cl− → 2Na+ + 2O2− + 2H+ + 2Cl− → NaClO + NaCl + H2O
6NaOH + 3I2 → NaIO3 + 5NaI + 3H2O
4. Металлдармен:
Натридың гидроксидi алюминиймен, цинкпен, титанмен реакцияға түседі. Ол
темiрмен және (электрохимиялық потенциалы төмен болатын металлдармен)
мыспен әрекеттеспейді. Алюминий күйдіргіш сілтіде еріп , жақсы еритін
натрий тетрагидроксиалюминатын және сутек түзеді.
2Al0 + 2NaOH + 6H2O → 3H2↑ + 2Na[Al(OH)4]
2Al0 + 2Na+ + 8OH− + 6H+ → 3H2↑ + 2Na+[Al3+(OH)−4]−
5. Эфирлермен, амидтермен және алкилгалогенидтермен(гидролиз ):

Эфирлардың гидролизы
• майларымен (сабындау) мұндай реакция қайтымсыз өйткенi қышқыл мен сілті
пайда болады (сабын және глицериндi). Бұл сабын алу әдiс VII ғасырдан таяу
шығыста белгiлi болды:
(C17H35COO)3C3H5 + 3NaOH → C3H5(OH)3 + 3C17H35COONa

Майлардың сабындану процессі
Натрий гидроксиді маймен әрекеттесіп қатты сабындар алады , ал калиймен
майдың құрамына байланысты сұйық та , қатты да сабын алынады
6. Көп атомды спирттермен — алкоголят түзу арқылы:
HO-CH2-CH2ОН + 2NaOH → NaO-CH2-CH2-ONa + 2Н2O
7. Шынымен:
SiO2 + 4NaOH → (2Na2O)·SiO2 + 2H2O

Қолданылуы

Күйдiргiш натр өнеркәсiп салаларының барлығында қолданылады және тұрмыстық
мұқтаждықтар үшiн:
• Каустик целлюлозаның (сульфатты процесс) делигнификацииы, қағаз,
қатырманың өндiрiсiнде, жасанды тал жiптер, ағаш - талшықты тақталар
үшiн целлюлоза-қағаз өнеркәсiбінде қолданылады.
• Майлардың сабынданулары үшiн сабын өндiрiсiнде, жуғыш заттар тағы
басқалар сабынсу алуда қолданылды . Ертеде зат жуу кезінде суға күл
салған , оның себебі егер күлдің құрамында май болса тамақ пісіргеннен
кейін ыдыс таза жуылады деп есептелінген.сабын қайнату жөнінде алғаш
б.э.д 385жылы э. Теодор Присцианус жазды . VII ғасырда арабтар майдан
және содадан сабын қайнатқан , ал қазіргі сабын алу оныншы ғасырдағы
сабын алу процесіне ұқсас. Қазіргі уақытта натрий гидроксиді өнімдері
(+КОН 50-60Со) жуғыш өнімдер аймағында қолданылады.
• Химия өнеркәсiп салаларында - алюминийды өндеу және таза металлдардың
өндiрiсiнде, мұнай өңдеу үшiн қышқылдар және химиялық реакциялардағы
реагент немесе катализатор қышқыл тотықтарының бейтараптандыруы үшiн
титрлеу үшiн , химиялық талдауда - маселдiң өндiрiсi үшiн қолданылады.
• Газсыздандырулар және улы заттарды бейтараптандыру үшiн
азаматтық қорғаныста, соның iшiнде айырғыш (Ида ) тыныс аппараттар
зарин, ребризерахқа, көмiрқышқыл газдан дем шығарылатын ауаның
тазартуы үшiн. Сонымен бiрге натридың гидроксидi дөңгелектiң
сырттарының пресс-қалыптың жуғышы үшiн қолданылады,
• Сонымен бiрге натридың гидроксидi есiрткi заттар тағы басқалар
метамфетаминовтың жасырын өндiрiсi үшiн қолданылады.
• Азықтың даярлауында: карамелдер жуулар және көн тәрiздiден жемiстер
және көкөнiстердiң тазартуы, шоколадтың өндiрiсiнде және какао,
сусындар, балмұздақ, бояу үшiн, маслиналардың жұмсартуы және ұннан
пiсiрiлген бұйымдардың өндiрiсi үшiн. E524 азық-түлiк қосымша ретiнде
тiркелген.
• Сүрiктiң мүйiзделген бөлiмшелерiнiң алып тастауы үшiн
косметологияларда: сүйел, сүйелдер.
Натрий гидроксидiмен сақтық шаралары
Натридың гидроксидi - зәрлi және коррозияға белсендi зат. Ол қауiп-қатердiң
екiншi классының заттарына жатады. Сондықтан жұмыс iстегенде олардан
сақтану керек болады. Теріге шырышты қабыққа көздің айналасына тиген
жерлерін қатты күйдіреді.Лаборатория соңында мұрын қуыстарын шайқап жуу
керек , ал теріге тиген болса сірке қышқылының әлсіз ерітіндісімен жуу
керек , Сақтық шаралары ретінде жұмыс кезінде сақтық шараларын қолданып,
қорғаныш құралдарын пайдалану қажет

II.Эксперименттік бөлім

2.1 Бастапқы қосылыстардың мінездемесі : натрийдің гидроксидiнің дәстүрлi
атаулары : күйдiргiш натр, каустик,каустикалық сода,зәрлi сiлтi. Химия
формуласы NaOH. Молярляқ масса 39, 997 гмоль. Балқу температурасы 323 C.
Қайнау температурасы 1403С .
Судағы ерiгiштiгі 108, 7 г100 мл натрий гидроксиді шексіз ерітілген сулы
ерітінді үшін еріту - 44, 45 кДжмоль.сулы ерітінділерінен 12, 3—61, 8 C ,
балқу температурасы 65, 1 C , тығыздығы 1, 829 гсм моногидрат кристалын ,
734,96кджмоль , -28ден -240С интервал аралығында – гептогидрат , -24 тен
-17,7С – пентагидрат , -17,7 ден -5,4 С – тетрагидрат кристалдарын түзеді.
метанолдағы ерігіштігі 23, 6 гл (t = 28 C ) , этанолдағы ерігіштігі 14, 7
гл(t = 28 C ).
2.2 Натрий гидроксидінің синтез әдістемесі. Түссіз кристалды масса , балқуы
2,130гсм3.Ауада СО2 мен суды сіңіріп, Na2CO3- ке айналады.Балқу
температурасы 326,7-328,5 , қайнау температурасы13900С.Суда жақсы
ериді(51,7% 180С) , сол сияқты этил спиртінде ериді , диэтил эфирінде
ерімейді. -80С концентрлі сулы ерітіндісінен бір сыналы жүйедегі гидрат
NaOH*0.5H2Oтүріндегіірі кристалдар түзіледі.
NaOH—жақсы кептіргіш. Оның бетіндегі су буының қысымы шамамен NaOH-пен
трубка арқылы өткізілген ауаның дымқыл қалдығы 250-0,16мгл Н2О құрайды.
Натрий гидроксидінің синтез әдістемесі
1. Натрий гидроксидінің біршама таза түрін натрий карбонатымен кальций
гидроксидін әрекеттестірген кезінде алуға болады.
Na2CO3 +Ca(OH)2—2NaOH + CaCO3
4:16 қатынасындай Na2CO3-ты суда ерітеміз. Сәйкесінше шойын ыдысқа
қайнағанша қыздырамыз. Содан соң Ca(OH)2 дайындаймыз.Ол үшін жақсы
күйдірілген сөндірілмеген әкті суда 1:4қатынасында ерітеміз. Алынған
қоймалжың ерітіндіні Na2CO3 ерітіндісіне біртіндеп қосамыз.Әр қосқан сайын
ерітіндінің үлгісіне НСL қосып отырамыз. Егер ерітіндіде Na2CO3 қалмаған
болса , НСL қосқанда ештеңе байқалмауы тиіс. Ал егер реакция соңына дейін
жүрмесе ерітіндіні қайнатамыз, шамалы Ca(OH)2 қоса қайнатамыз. Реакция
аяқталғасынқоспаны суытамыз CaCO3 тұнбасынан сұйықтығын бөліп алып, никель
немесе күміс табақшаға тығыздығы 1,33 болғанша буландырамыз.(бұл 30% NaOH-
қа сәйкес келуі керек.)
2. Ba(OH)2 ерітіндісіне Na2SO4 ерітіндісін құямыз. Ерітіндінің үлгісі
BaCL2 мен Na2SO4 тұнбаға түспей , сол дана лайланғанша қосамыз.Біршама
тұрған соң ерітіндіні сифон арқылы сүзіп , күміс табақшада буландырамыз.
3. Парафенилді ыдыста NaOH-ты сумен бірдей мөлшерде ерітеміз , резинка
ыдыспен жауып, бірнеше күнге қалдырамыз. Мөлдір сұйықтықты Na2CO3
тұнбасынан бөліп аламыз. Дистелденген сумен керекті концентрацияға дейін
ерітеміз.
4. Стаканға 100мл этил спирін құйып 2-3 г таза натрий (өте қауіпті !
)жаймен аламыз. Барлық натрий еріген соң ерітіндіні 1л өлшегіш колбаға
ауыстырып дистелденген сумен белгісіне дейін толтыру қажет, 0,1н NaOH
ерітіндісін аламыз.
Х 40г х
2Na2НCO3 +2Ca(OH)2—2NaOH + 2CaCO3 +2 Н2О
168 158 80
Х у 40г
1. СаО+ Н2О—Ca(OH)2
56 18 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Қышқыл оксидтермен әрекеттесу
Натрий гидроксиді - қауіпті химиялық қосылыс
Каустикалық сода
Калий гидроксидін өндіру
Бейорганикалық сілтілердің технологиясы
Химиялық байланыс
Натрий сульфаты ерітіндісінін электролизі
Үшінші топтың катиондарын тұнбаға түсіру
Есепті шығару жолы
Күкіртсутектің тотығуы
Пәндер