Айналым қаражаттарын қаржыландыру



Айналым қаражаттары еңбек заты ретінде пайдаланылатын және натуралды формада өндірістік бір цикл ішінде қағида бойынша әрекет ететін материалды – заттық құндылықұтардың жиынтығының құндық бағаламасы болып табылады. Айналым қаражаттарына сонымен қатар негізгі қаражаттарға жатқызылған құнды формада бағаланған еңбек қаражаттары да жатқызылады.
Қаржыландыру және кәсіпкерлік кредиттеу процесінде кәсіпорын айналым қаражаттарының құрамы үлкен маңызға ие болады. Бұл:
- тауарлы – материалды құндылықтар қоры;
- дебиторлық қарыз;
- есептердегі қаражат;
- ақшалай қаражаттар.
Айналым қаражаттарын кредиттеу және қаржыландыру процесінде олардың құндылық бағаламасы шешуші роль ойнайды. Ол шығындарды анықтау, қаржылық нәтижелердің құрылымдануы және бағаларға өнімді, тауарларды, жұмыстар және қызметтерді қосуда анықтауда база болып табылады. Айналымдық активтерді құндылық бағаламасының жиынтығында тауарлы – материалды қорларды бағалау жетекші орынды алады. Фактілі өзіндік құны бойынша шикізаттар, негізгі және көмекші материалдар, отын, сатып алынатын жартылай фабрикаттар және комплектілеуші бұйымдар, қор бөлшектері және ыдыстар бағаланады. Фактілі өзіндік құнды материалдық ресурстарды алуға жұмсалған кредитті алуға беретін төлемді қоса алғандағы, жеткізіп берушіге берілетін төлемдер, үстемелер және қосымшалар; комиссиялық сый ақы төлемдері, жабдықтаушы және сыртқы экономикалық және басқа ұйымдарға берілетін төлемдер, тауарлық биржа қызметінің құны; кедендік төлемдер;

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:   
Айналым қаражаттарын қаржыландыру
Айналым қаражаттарын бағалау және оның мәні
Айналым қаражаттары еңбек заты ретінде пайдаланылатын және натуралды
формада өндірістік бір цикл ішінде қағида бойынша әрекет ететін материалды
– заттық құндылықұтардың жиынтығының құндық бағаламасы болып табылады.
Айналым қаражаттарына сонымен қатар негізгі қаражаттарға жатқызылған құнды
формада бағаланған еңбек қаражаттары да жатқызылады.
Қаржыландыру және кәсіпкерлік кредиттеу процесінде кәсіпорын айналым
қаражаттарының құрамы үлкен маңызға ие болады. Бұл:
- тауарлы – материалды құндылықтар қоры;
- дебиторлық қарыз;
- есептердегі қаражат;
- ақшалай қаражаттар.
Айналым қаражаттарын кредиттеу және қаржыландыру процесінде олардың
құндылық бағаламасы шешуші роль ойнайды. Ол шығындарды анықтау, қаржылық
нәтижелердің құрылымдануы және бағаларға өнімді, тауарларды, жұмыстар және
қызметтерді қосуда анықтауда база болып табылады. Айналымдық активтерді
құндылық бағаламасының жиынтығында тауарлы – материалды қорларды бағалау
жетекші орынды алады. Фактілі өзіндік құны бойынша шикізаттар, негізгі және
көмекші материалдар, отын, сатып алынатын жартылай фабрикаттар және
комплектілеуші бұйымдар, қор бөлшектері және ыдыстар бағаланады. Фактілі
өзіндік құнды материалдық ресурстарды алуға жұмсалған кредитті алуға
беретін төлемді қоса алғандағы, жеткізіп берушіге берілетін төлемдер,
үстемелер және қосымшалар; комиссиялық сый ақы төлемдері, жабдықтаушы және
сыртқы экономикалық және басқа ұйымдарға берілетін төлемдер, тауарлық биржа
қызметінің құны; кедендік төлемдер; жақты кәсіпорындармен жүргізілетін
тасымалдау, сақтау және жеткізіп беру үшін төленетін шығындар құрайды.
Материалдық ресурстардың фактілі өзіндік құны сол бір шикізат,
материал жне т.б. бойынша тербелістерге тартылған болуы мүмкін. Ол
бағалардың өзгеруіне, қызщметтер құнының өзгеруіне, тасымалдауға жұмсалатын
шығындарға және басқа да өзіндік құнды құраушылар немесе айналымның
ұсталымдарына байланысты болады. Сондықтан қорлар құнын бағалау үшін нақты
бір күнге кәсіпорын ыңғайланып келесі әдістердің бірімен жүргізеді:
- ағымдық бағалары бойынша бағалау;
- материалды ресурстарды сатып алудың факатілі бағалары бойынша;
- сатып алудың орташа фактілі бағалары бойынша бағалау.
Кәсіпорын таңдап алатын материалды ресурстар қорларын бағалау әдісі
тек өндіріс ұсталымдары мөлшерін немесе құнын сонымен бірге пайданы да
анықтайды, соған сай төленетін салықтар сомасына да әсер етеді.
Ағымдық бағалары бойынша бағалау өндіріске келіп түсетін қорлар
ресурстарды сатып алудың соңғы құны бойынша бағаланатынын білдіреді, ал
қорлар қалдықтары период соңында бірінші сатып алулар фактілі құны бойынша
бағаланады. Бұл әдіс әлемдік тәжірибеде ЛИФО әдісі ретінде аталады.
Сатып алудың фактілі құны бойынша бағалау, материалдық ресурстарды
жазып шығару олардың кәсіпорынға келу ретіне сай жүргізілуін қарастырады.
Мұнда таратылған өнімнің өзіндік құнында алғашқы сатьып алуға жұмсалған
шығындар көрінеді. Егер шығындар төмен болған болса, басқаша айтқанда
материалдық ресурстардың қоймада және өндірісте жату кезеңдерінде бағаның,
қызметтер құнының, тасымалдауға жұмсалатын төлемдер құны көтерілетін болса,
онда кәсіпорын бағаны өнімді шығару күніне қойып қосымша пайдаларға
кенеледі. Период соңында артылып қалған заттар соңғы сатып алу құны бойынша
бағаланады. б\бағалаудың бұл әдісі әлемдік тәжірибеде ФИФО деген атауға ие.
Егер ЛИФО әдісі пайданы төмендетуге алып келсе, онда ФИФО әдісі
бойынша есептеулер нәтижесінде әсіресе инфляция шарттарында пайда
жоғарылатылуы мүмкін. Осы әдістерді қолдану операцияларды линеризациялауды
қажет етеді, себебі материалды ресурстар тек түрлері бойынша ғана емес,
соным ен бірге күні және түсу партиялары бойынша бағаланады.
Сатып алудың орташа құны бойынша бағалау орташа шамаланған бағалармен
есептеуді қажет етеді. Ол үшін біртекті материалдық ресурстардың қорларының
құны осы ресурстың бірлігінде есептелген мөлшерге бөлінеді. Есептеулер
техникасы бұль әдісте едәуір қарапайым, яғни ЛИФО және ФИФО әдістеріне
қарағанда есептеу оңай болып табылады.
ЛИФО және ФИФО әдістері бойынша қорларды бағалағанда ай ішінде келіп
түскен материалды ресурстарды қосып жіберуге болады, олай болса өнім
өндірісі үшін жұмсалған құндылықтар бағаламасы балансты формаға ие болады
және оның нәтижесі қорлар қалдықтарын тіркеу тәртібіне байланысты болады:
бірінші немесе соңғы сатып алу құны бойынша. ЛИФО әдісін қолдану
кәсіпорындар үшін анағұрлым тиімді болып табылады, себебі мұнда материалды
ресурстар қалдықтары қосымшаланған құнына салық төлеу мөлшерін азайтуға
мүмкіндік береді, басқаша айтқанда айналым қаражаттарын үнемдейді. 1995
жылғы 28 сәуірге дейінгі күшінде болған салық төлеу ережесі, бюджетке келіп
түсетін НДС сомасы сатып алушыдан оның таратқан тауарына төленетін салық
сомасы және материалды ресурстар, отындар, жұмыстар және қызметтербойынша
салық сомасының айырымы реитінде анықталды, олардың құны фактілі түрде
өндіріс ұсталымы және айналым ұсталымының есептік периодында жазылатын
болған. Қорлар мөқлшерінің жоғары болуы бюджетке төленетін төлемдерді
ескерместен салық мөлшерін автоматты жоғарылатып жіберген болатын.
Қорлардың азаюы бюджетке салық бойынша есептесудегі қосылған құнға дебеттік
сальдо түзілуіне алып келетін еді, ол 1993 жылдардың басынан басмтап
байқалды. Қазіргі күнде жеткізіп берушіге тауарлы – материалдық ресурстар,
сонымен қатар негізгі айналым қаражаттары және материалды емес активтер,
эксплуатациялауға енгізілген қаражаттарға салық сомасы қарастырылады. Дайын
өнімді құндық бағалау фактілі өндірістік өзіндік құны бойынша жүргізіледі,
ол өндіріс процесі кезінде пайдаланған қаражаттар, шикізаттар, материалдар,
отын, энергия, еңбектік ресурстармен байланысты шығындардан тұрады.
Аяқталмаған өндірісті бағалау массалы және сериялық өндірісте
нормативтік өндірістік өзіндік құн бойынша немесе шығындардың тікелей
баптары бойынша, сонымен қатар шикізаттар, материалдар, жартылай
фабрикаттар құны бойынша жүргізіледі; ал бірлікті өндірісте – фактілі
өндірістік шығындар бойынша жүргізіледі.
Сауда кәсіпорындарындағы, қамтамасыз ету және тұрмыстағы тауарлар
жекелік немесе сатып алу құны немесе сату құны бойынша есептеледі. Сатып
алу құны және жекелеп сату құны арасындағы айырмашылық саудалық
кәсіпорындар айналымдарында едәуір маңызды рольге ие.
Таратылмаған тауарларды қалдықтарын саудалық бағалау сомасын есептеу
қажеттігімен қатарай соңындағы тауарлар қалдықтарына жатқызылатын айналым
ұсталымдарын құндық бағалау да маңызға ие. Олардың ішінен ереже бойынша, ең
жоғарылары бөлініп шығады, мысалы, транспорттық шығындар, еңбек ақыны
төлеу, кредит үшін төлем, жарнамалауға жұмсалатын шығындар. Айналым
ұсталымдары қалдық тауарларға орташа пайыздық түрде есептеледі. Айналым
ұсталымдарының сомасының тауарлар қалдықтарына ай басынгда және ай
аяғындағы таратылған тауарларға қатынасы және ай соңындағы тауарлар
қалдықтарына қатынасы анықталады. Тауарлар қалдықтарын құндық бағалау
айналымдардың көрсетілген ұсталымдары құндық шамасына көтеріледі.
Шығындарды қаржыландырудың негізгі принциптері келесілер болып
табылады:
- ағымдағы шығындардың жеке түрлері бойыншга қаражаттарды бөлудің
рационалдылығымен;
- жоғары рентабельділікті қамтамасыз етуге қабілетті ақшалай
қаражаттарды жұмсаудың тиімділігі;
- шығындарды жатқызу дұрыстығын немесе өндіріс және айналымның
ұсталымдарының басқа баптары дұрыстығын қоса алғандағы
қаржыландыруды жүзеге асыруды бақылау.
Соңғы жылдары шығындар өсуінің үрдісі, сонымен қатар олардың құрамының
кеңеюі байқалуда. Тауарлардың өзіндік құндарының жоғарылауына
шикізаттардың, материалдардың, комплектілеуші бұйыидардың, отынның,
энергияның құнының артуы, тасымалдау көліктеріне тарифтердің өсуі,
жарнамаға жұмсалатын шығынның өсуі, өкілділік шығындарының өсуі; қайта
бағалау және индексикация коэффициенттерін енгізу есебінен негізгі қорларды
қалпына келтіру үшін амортизациялық төлемдердің өсуі әрекет етеді.
Сонымен бірге шығындар құрылымында жалақы шығынының меншікті
салмағының өсуі де үлкен роль ойнайды. Осының барлығы тек құнның
либеризациялану салдары емес, сонымен бірге нақты – ақшалай айналым
қаражаттарының бұзылуының, инфляцияның күшеюінің, әлеуметтік қиындықтардың
жоғарылауының салдары болып табылады. Еңбек ақыға төленетін шығындардың
өсуімен бір мезгілде әлеуметтік – сақтандыруға аударылатын төлем, зейнетақы
қорына аударылатын төлем, медициналық сақтандыру, жұмыспен қамту қоры,
төлемдер компенсациясы мөлшерлері артады.
Ерекше назарды қаржылық қызмет өндіріс және айналым
ұсталымдарынтөмендетуді қамтамасыз ететін факторларға аударып отыр.
Ағымдағы шығындарды басқару өндіріске, өндіріс ұсталымдарына және айналым
ұсталымдарына жұмсалатын шығындар сметасын орындауды бақылаумен және
жасаумен жүзеге асырылады. Бұл қаржылық ақпарат шығындардың жалпы
деңгейлерін бақылап қана қоймай, сонымен бірге олардың динамикасын қарауға,
құрылымдық бөлімдер және филиалдар бойынша құндық бағалауларды құрастыруға
мүмкіндік береді. Шығындар сметасы кәсіпорын бойынша өздігінен өтелуді және
оның жеке құрылымдары бойынша өтелу деңгейлерін анықтауға мүмкіндік береді.

Шығындар сметасын жасауда тауар бірлігінің нарықтық құны анықталады,
көтерме және дара саудалар есептеулері үшін база құрылады, өндіріске және
өнімді таратуға жұмсалатын шығындар мөлшерін жаңа технологиялар бойынша
азайтуға мүмкіндік туады, тауар қозғалысы рационалды болады, пайдалар алу
үшін негіз құрылады. Сметалар кәсіпорынның айналым қаражаттарына
қажеттілігін, тауарлар таратылу көлемін және мүмкін болатын пайда көлемін
анықтауға сәтті қолданылуы мүмкін.
Кәсіпорынның айналым активтерін құндық бағалау жиынтығын басқару
процесінің элементтерінің бірі болып олардың нормалануы есептеледі. Айналым
қаражаттарының нормативтері ағымдағы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Айналым өндірістік қорлар
Фирманың айналым активтері мен қысқа мерзімді міндеттемелерін басқару
Кәсіпорынның ақшалай қаражаттар айналысын басқарудың теориялық негіздері
Айналымды активтердің жіктелуі
Фирмалардың айналым активтері мен қысқа мерзімді міндеттемелерін басқаруын талдау
«МаңғыстауМұнайГаз» АҚ-ның қаржылық ресурстарынның тұрақтылығын зерттеу
Айналым капиталының (қаражатының) мәні, құрылымы, айналысы, қалыптастыру көздері және талдауы
Кәсіпорынның қаржылық ресурстарын қалыптастыру көздері
Өндірістік айналым қоры
Кәсіпорынның айналымнан тыс актив түзу мен пайдаланудағы қаржылық қарым- қатынастар зерттеу
Пәндер