Формулалар редакторы. Кестелерді жасау



Формулалар редакторы.

Word програмадағы формулалалар редакторының (Редактор формул-Equation Editor) көмегімен құжат текстіне математикалық формулалар мен символдарды орналастырға болады. Математикалық символдар мен шаблондар көптеген кең спектірлі мүмкіндіктерді береді. Формулалар редакторының көмегімен жазылатын обьектілерге интегралдар, матрицалар, бөлшектер, түбірлер, көпмүшеліктер, т.б. жатады және де олардың экран бетіндегі сырт бейнелері принтерден басып шығарылатын көшірмесімен бірдей болады. Формулаларды форматтау барысында қолданылатын әріптер мен олардың экран бетіндегі сырт бейнелері принтерден басып шығарылатын көшірмесімен бірдей болады. Формулаларды форматтау барысында қолданылатын әріптер мен олардың сызылымы принтер қабылдайтын шрифттерге байланысты өзгертілуі мүмкін.

Формулалар редакторын іске қосу

Word ортасынан формулалар редакторын іске қосу үшін, енгізу курсорын текстің формула енгізілетін жеріне орналастыру қажет және Енгізу обьект Microsoft Equation (Вставка Обьект Microsoft Equation) менюі арқылы командаларды орындау керек. Осыдан барып теңдеулер редакторының терезесі пайда болып, сол терезе арқылы қажетті формуланы енгізуге кірісеміз.
Егер енгізілетін обьектілер тізімінде формулалар редакторы жоқ болса, онда келесі әрекеттерді орындауға тура келеді:
- Microsoft word Folder бумасында орналасқан Word Commands деп аталатын ішкі буманы ашу,
- формулалар редакторын бейнелейтін суретті тышқанмен екі рет сырт еткізу,
- формулалар редакторы терезесін одан шықпай-ақ жабу,
- Word-тан формулалар редакторын шақыру.
Формулалар редакторы жүктелгеннен кейін оның өз қолданбалы терезесі
Қолданылған әдебиеттер:

1. Балапанов Е.Қ. “ Информатикадан 30 сабақ ”
2. Ю.Шафрин « Основы компьютерной технологии »
3. О. Камардинов «Есептеуіш техника және программалау»

Тақырыбы:

Формулалар редакторы. Кестелерді жасау

Формулалар редакторы.

Word програмадағы формулалалар редакторының (Редактор формул-Equation
Editor) көмегімен құжат текстіне математикалық формулалар мен символдарды
орналастырға болады. Математикалық символдар мен шаблондар көптеген кең
спектірлі мүмкіндіктерді береді. Формулалар редакторының көмегімен
жазылатын обьектілерге интегралдар, матрицалар, бөлшектер, түбірлер,
көпмүшеліктер, т.б. жатады және де олардың экран бетіндегі сырт бейнелері
принтерден басып шығарылатын көшірмесімен бірдей болады. Формулаларды
форматтау барысында қолданылатын әріптер мен олардың экран бетіндегі сырт
бейнелері принтерден басып шығарылатын көшірмесімен бірдей болады.
Формулаларды форматтау барысында қолданылатын әріптер мен олардың сызылымы
принтер қабылдайтын шрифттерге байланысты өзгертілуі мүмкін.

Формулалар редакторын іске қосу

Word ортасынан формулалар редакторын іске қосу үшін, енгізу курсорын
текстің формула енгізілетін жеріне орналастыру қажет және Енгізу обьект
Microsoft Equation (Вставка Обьект Microsoft Equation) менюі арқылы
командаларды орындау керек. Осыдан барып теңдеулер редакторының терезесі
пайда болып, сол терезе арқылы қажетті формуланы енгізуге кірісеміз.
Егер енгізілетін обьектілер тізімінде формулалар редакторы жоқ болса,
онда келесі әрекеттерді орындауға тура келеді:
- Microsoft word Folder бумасында орналасқан Word Commands деп аталатын
ішкі буманы ашу,
- формулалар редакторын бейнелейтін суретті тышқанмен екі рет сырт
еткізу,
- формулалар редакторы терезесін одан шықпай-ақ жабу,
- Word-тан формулалар редакторын шақыру.
Формулалар редакторы жүктелгеннен кейін оның өз қолданбалы терезесі
ашылады. Ол терезе өзінің құрылымы жағынан Word терезесіне ұқсас болып
келеді.

Математикалық символдар қатары

Формулалар редакторы терезесіндегі математикалық символдар
пиктограммаларымен берілген жоғары жол бар, ол негізінен формуланы енгізуде
қолданылатын символдар менюі рөлін атқарады:
Мысалы,шексіздік белгісі,вектор символы,т.с.с таңбалар жиыны.
Олардың ішінен қажетті символдарды таңдауға және оларды формула
ретінде енгізуге болады. Математикалық символдар функционалдық ұқсастығы
бойынша жеке топтарға біріктіріліп орналастырылған. Символды енгізу үшін
керекті символ тұрған өріс элементін тышқан курсорымен белгілеп көрсеткен
жөн. Соның нәтижесінде осы өріске кіретін символдардың толық тізімі
ашылады. Тышқан курсорымен тізімдегі қажетті символды таңдап алып, оны бір
рет сырт еткізсек, символ текстегі формулалар қатарына енгізіледі.
Шаблондар қатары математикалық символдар пиктограммасынан төменде
орналасқан. Оның көмегімен тексте математикалық қатынастар, амалдар мен
интеграл, матрица, жаұша ішіндегі өрнектер сияқты күрделі обьектілер және
т.б енгізуге болады. Шаблондарды тексте енгізу алдыңғы математикалық
символдарды енгізу тәсілімен орындалады. Бір шаблонды екіншісінің ішіне
қоюға болады. Мысалы,интеграл белгісінен кейін түбір шаблонын қоюға, ал
түбір белгісінің ішіне бөлшек шаблонын қоюға болады және т.с.с.
Формулалар редакторында енгізу курсоры бастапұыда L әрпі түрінде
болады. Көлденең және тік сызықтар формуланың келесі элементі қай жерге
енгізілетінін көрсетеді. Формулаларды жазуда математикалық символдар мен
шаблондар қатары қосымша инструменттер ретінде қолданылады, өйткені
таңбаларды тікелей пернелерден де енгізе береміз. Редакторда терілген
формула тексте формулалар редакторы терезесі жабылған соң ғана енгізіледі.

Теңдеуді енгізу

Формулалар редакторын іске қосқан соң, белгілі-бір теңдеуді енгізуге
болады. Теңдеуге тікелей пернелер тақтасының көмегімен қарапайым тексті
және формулалар редакторындағы менюден арнайы символдарды таңдап алып
оларды да енгізуге болады.
Формулалар редакторының менюінен тиісті таңбаны таңдап алған соң, оны
жіңәшке пунктирмен шектелген тіктөртбұрышты енгізу ұясына орналастырамыз.
Бұны осы шаблон арқылы енгізілетін символдардың ұясы деп те атауға болады.
Курсорды тиісті ұяға апарып, керекті таңбаларды енгізе бастаймыз. Ұяға
енгізілген таңбаларға байланысты тіктөртбұрыш өз мөлшерін автоматты түрде
өзгертіп отырады.
Қойылған шаблондар қабаттасып орналасқанда курсордың қай ұяда
орналасқанын анықтау қиынға түсуі мүмкін. Бұған курсорға дейінгі өрнектің
асты сызылып тұратыны және курсордың биіктігі символмен бірдей болып
жыпылықтауы көмектеседі. Символдардың бірінен екіншісіне өту немесе қазіргі
шаблонан шығу курсорды жылжыту пернелерімен жүзеге асырыладыю. Ал бір
шаблон орналасқан ұядан басқасына ауысу үшін Tab пернесін пайдаланған жөн.
Егер қандайда бір өрнек белгіленіп тұрса, онда шаблонды шақыру
барысында енгізілуге тиіс символ автоматты түрде белгіленген өрнек тұрған
ұяға барып орналасады.
Кейбір шаблондық белгілерді қоспернелер арқылы жылдам теруге болады.
Қоспернелер ... әрекеттерінің нәтижесі -
Ctrl + R - түбір белгісін енгізу;
Ctrl + I - интеграл белгісін енгізу ;
Ctrl + [(Ctre + ]) - ашылған (жабылған) тік жақшалар белгісін
енгізу;
Ctrl + 9(Ctro + 0) - ашылған (жабылған) жай жақшалар белгісін
енгізу;
Ctrl + {(Ctro + }) - ашылған (жабылған) жүйелі жақшалар белгісін
енгізу;
Ctrl + F - көлденең сызығы бар бөлшек белгісін енгізу;
Ctrl + - қиғаш сызықты бөлшек белгісін енгізу;
Ctrl + G - грек символдарын енгізу режиміне көшу;
Ctrl + H - дәрежелік таңба шаблонын енгізу(жоғарғы индекс);
Ctrl + L - индексті таңба шаблонын енгізу(төменгі индекс);
Ctrl + J - жоғарғы да және төменгі индекстері бар шаблонды ;
Ctrl + T, C - қосындылар шаблонын енгізу (S);
Ctrl + T, P - көбейтінділеу шаблонын енгізу (P);
Ctrl + T,M - матрица шаблонын енгізу;
Ctrl + T, U - жол астындағы төменгі символдар шаблонын енгізу.
Бұл жылдам қоспернелер әріптерін әрекетке сәйкес келетін ағылшын
терминдерін білу жолымен еске сақтауға болады.

Формулаларды форматтау

Формулалар редакторының программасы формуланы даярлауда әртүрлі
стильдерді қолданады. Нақты стильді қолдану енгізілетін формуланың түріне
байланысты автоматты түрде анықталады.
Формуланың сыртқы түрін өзгерту үшін теңдеудегі кейбір символдар үшін
өзге стиль сипаты енгізіледі немесе оларға басға стиль тағайындалады.
формулалармен жұмыс істеу барысында:
- белгіленіп көрсетілген обьектіге басқа типтегі стильді тағайындауға
болады. Безендіру стилін өзгерткіңіз келетін символдр белгілеп
көрсетініңіз де, оларға басқа стильді менюі командасымен тағайындаңыз;
- жалпы типтік стиль сипаты өзгертіледі. Бұдан басқа формуладағы
символдар арасындағы бос орын енін де реттеуге (мысалы, символ мен
оның дәрежесі арасындағы) мүмкіндік бар, сондай-ақ, көп қатарлы
өрнектер терілгенде кейбір қатарларды сол жақ шетке, ал кейбірін оң
жақ шетке, әйтпесе теңдік белгісінің орналасуына байланысты жылжытып
орналастыруға болады;
- жеке (өзіндік) безендіру тәсілін қолдану, ол үшін алдымен символдарды
алдын ала белгілейді де, Стиль ( Басқа (Стиль( Другой) командасын
орындайды. Команда орындалысымен, көрсетілген элементерге басқа шрифт
тағайындауды талап ететін терезе пайда болады. Нақ осы терезеде
шрифтің көлемін өзгетуге болмайтынына көңіл аударыңыз, өйткені шрифт
өлшемі еңгізілетін элементтер типтері арқылы автоматты түрде
анықталады. Өлшемді өзгерту Өлшем (Размер-Size) командасы арқылы
немесе өлшемге қатысты өз вариантыңызды еңгізу жолымен жүргізіледі.
Текстке еңгізілген формуланы белгілеп алып, өшіріп тастауға немесе
басқа қатарға жылжытуға болады. Ал оны түгелдей үлкейту (кішірейту) қажет
болса, онда белгіленген формула аумағында тышқанды екі рет сырт еткізу
арқылы автоматты түрде формула редакторын шақырамыз. Содан кейін
формуланы түгелдей белгіліп алып, Өлшем Басқа командасынң қажет шрифт
мөлшерін еңгізіп, формулалар редакторынан шығамыз.

Кестені құру және өңдеу

Текстік редакторлармен жұмыс істеу барысында реттелген информацияны жиі
пайдаланамыз. осындай реттелген, ықшам информацияны сақтаудың ең қолайлы
бір тәсілі кестелер болып табылады. Мына суретте кестелерді қолданудың
мысалы ретінде телефондық мекен-жай кітабынан үзінді келтірілген.сонда
көрсетілгендей әртүрлі тізімдер мен қаржы ақпараттарын көрсетуде және басқа
да осындай есептердің көптеген түрлерінде жиі қолданылады. Кестелер, оның
ішіндегі мәліметтерді жақсы қабылдау үшін, графиктік иллюстрациялардан да
тұруы мүмкін.
Word редакторы жұмыс кезінде көптеген практикалық есептердің орындалуын
жеңілдететін, әртүрлі амалдар жиынын орындай алатын кестелерді ыңғацлы
пайдалану жолын ұсынады. Кестелермен жұмыс істеуге арналған командалар
кестені жасау мен оны өңдеуді жеңілдетуге, сондай-ақ ондағы сақталынған
мәліметтерді реттеу мен форматтауға береді.

Кестелерді жасау

Кесте құжаттық текстің кез келген жеріне қойыла береді. Кесте көлемі
қағаз парағынан үлкен болуы да мүмкін, сондықтан ол бір немесе бірнешіе
беттерде орналаса алады. Мұндай жағдайда сіздер кесте тақырыптарын әрбір
беттің жоғарғы жағына автоматты түрде орналастыра аласыздар.
Кестені алғаш рет құру үшін Кесте – Кестені енгізу (Таблица - Вставить
таблицу) командасын немесе стандартты саймандар панелінің Кестені енгізу
батырмасын пайдалану қажет. Кесте құрылған соң, алдын ала жасалып қойған
олардың стандартты ықшам формат-тары жиынынан өзіңізге қажетті форматы
таңдап алуға болады, ол үшін Кесте-Кестені автоформаттау командасын
орындаған жөн. бұл тәсіл кестелерді форматтау процесін анағұрлым
жеңілдетеді.
Кесте құрудың ең бір қарапайым жолы – Кестені енгізу батырмасын қолда.
Мұнда бағаналар ені текст қатарының толық ені мен бағаналар саны негізінде
автоматты түрде бірден анықталады.
Қажет болса, әрбір бағаналар енін мұнан кейін де өзгерте аласыз.

Сонымен, алғаш рет кесте құру үшін мынадай әрекеттер орындалады:
- құрылатын кестенің сол жақ жоғарғы шетіне курсорды алып бару;
- тышқан тетігімен саймандар панеліндегі кестені енгізу батырмасын
басып, экранға шыққан кішкене кесте көрінісіндегі керекті торлар
ұяларын тышқанмен белгілей отырып, оның батырмасын жібермей ұстап тұру
керек. Осы кесте көрінісінің көлденеңіне бағаналар саны, төменгі тік
бөлігіне қатарлар саны ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
MS WORD. Жалпы түсінік
Информатиканы оқытудың жалпы әдістемесі
Norton commander (nc) бағдарламамен жұмыс iстеу
Windows жүйесінің стандартты программалары жайында
Бос құжат ашу
Ұяшық - деректерді қамтитын кестенің негізгі элементі
Абзацты форматтау тәсілдері
Функцияның парамерлерін енгізу
Мәтіндік программаның жұмыс терезесі
Информатика дәрістері
Пәндер