Қаржылық жал есебі



ЖОСПАР

I ТАРАУ. Қаржылық есеп берудің элементтерін белгілеу, мойындау және өлшеу.
1.1. Қаржылық есеп берудің элементтері.
1.2. Ағымдағы активтерді анықтау мен оларды жіктеу.
1.3. Есепте кассалық операцияларды жүргізу мен көрсету тәртібі.

II ТАРАУ.
2.1. Есеп айырысудың қолма.қол ақшасыз түрі.
2.2. Ағымдағы жал.
2.3.Лизингтік жалға алу.

ҚОРЫТЫНДЫ

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:
I ТАРАУ. Қаржылық есеп берудің элементтерін белгілеу, мойындау және өлшеу.
1.1. Қаржылық есеп берудің элементтері.
Қаржылық есептер мәмілелер мен басқа оқиғалардың қаржылық нәтижелерін оларды экономикалық сипаттамаларына сәйкес кең ауқымды категорияларға қалыптастырып, көрсетеді. Мұндай кең ауқымды категориялар деп қаржылық есептердің элементтерін атайды. етеді.
Қаржылық есеп берудің элементтерін белгілеу, мойындау және өлшеу.
Қаржылық есеп берудің элементтері. Қаржылық есептер мэмілелер мен басқа оқиғалардың қаржылық нәтижелерін оларды экономикалық сипаттамаларына сәйкес кең ауқымды категорияларға қалыптастырып, көрсетеді. Мұндай кең ауқымды категориялар деп қаржылық есептердің элементтерін атайды.
Субъектінің қаржылық жағдайын бағалаумен тікелей байланысқан элементтер бухгалтерлік баланста көрсетілген активтер, міндеттемелер мен меншікті капитал болып табылады. Кірістер мен шығыстар - кірістер мен шығыстар жайлы есеп беруде субъектінің көрсеткіштерін өлшемімен тікелей байланысқан элементтер. Ақша қозғалысы туралы есеп беруді жэне меншікті капиталдағы өзгерістер жайлы есеп беруді бухгалтерлік баланс элементтерінде болған, кірістер мен шығыстар, өзгерістер туралы есеп элементтері көрсетеді.
Субъектінің қаржылық жағдайы бағасына тікелей байланысты элементтер болып активтер, міндетемелер мен меншікті капитал табылады.
Активтер - болашақта табыс әкелетін, кұлдық бағасы бар, өткен операциялар немесе оқиғалар нәтижесінде алынған мүліктік және жеке мүліктік емес игіліктер мен құдықтар. Бұл ресурстар ұйыммен бақыланады. Активте бекітілғен болашақ экономикалық пайда - ақша түсіміне немесе баламаларына тура немесе жанама енетін әлеует.
Активке айналған болашақ экономикалық пайда мыналардың нәтижесінде алынуы мүмкін:
Г) егер актив жеке немесе субъект өткізетін дайын өнім (тауар, жұмыс, қызмет көрсету) өндірісінде басқа активтермен үйлесіп пайдаланылса;
2) басқа активтерғе айырбасталса;
3) міндеттемелерді өтеу үшін қолданылды;
4) субъектілерді меншіктеушілер арасында бөлінеді.
Міндеттеме - өткен операциялар немесе оқиғалар нәтижесінде пайда болған және құндық бағасы, жеке тұлға немесе үйым пайдасына белгілі бір әрекет етуші, мүлік беруге, жұмыс орындауға, ақша және басқасын ,төлеуге, әлде өтеу экономикалық пайдалы активтің кемуіне немесе ресурстың жылыстауына әкелетін белгілі бір іс-қимылдан қағыс қалуға міндеттілік.
Міндеттемелерді өтеу былайша атқарылады:
1) ақша төлеумен;
2) басқа активтерді берумен;
3) кызмет көрсетумен, жұмыс орындаумен;
4) бір міндеттемені екіншісіне ауыстырумен;
5) міндетемелерді жарғы капиталына аударумен;
Меншікті капитал (таза актив) - міндеттемелерді есептен шығарғандағы актив.
Акционерлік қоғамдардың бухгалтерлік балансында меншікті капитал, бөлінбеген табыс, бөлінбеген табыс есебінен пайда болған резервтік капитал, сондай-ақ меншікті капиталды колдауды қамтамасыз ететін түзетуді көрсететін сома, акционерлер салған қаражат ретінде сынып тармақтарына бөлінеді. Бұл тұжырымдамалар басқа субъектілерге де сай келеді.
Қаржы-шаруашылық қызметін бағалаумен тікелей байланысқан қаржылық есеп беру элементтері мыналар:
1) кірістер - меншіктеушілердің салымына байланысы жоқ, меншікті капиталдың көбеюіне әкелетін активтің немесе олардың құнының артуы, не болмаса міндеттеменің азаюы түріндегі есепті кезең ішіндегі экономикалық пайдаиың өсуі.
2) шығыстар - меншіктеушілер арасындағы бөлуге байланысы жоқ. Меншікті капиталдың кемуіне жетелейтін, активтердің немесе олардың құнының азаюы, не болмаса міндеттеменің ұлғаюы түрінде есепті кезең ішіндегі экономикалық пайданың азаюы.
Қаржылық есеп элементтерін мойындау, тану - мойындаудың мынандай критерийлерін қанағаттандыратын және элементті айқындауға сәйкес келетін баптың нәтижелері туралы сепке немесе бухгалтерлік балансқа кіргізу процесі:
1) бапқа байланысты кез келген болашақ экономикалық пайданы субъект алады немесе жоғалтады деген ықтималдық бар;
3) объектінің сенімді өлшенетін құны немесе бағасы бар.
Қаржылық есеп элементтерін бағалау - ақшалай соманы анықтау тәсілі, ол бойынша активтер мен міндеттемелер қаржылық есептерде мойындалады және мыналар бойынша бағаланады:
• бастапқы бағасымен. Активтер оларды сатып алған кезде қол жеткен тараптардың келісімі мен белгіленген ағымдағы кұны бойынша немесе төленген ақшалай қаражат сомасында: міндеттемелер - міндеттемеге айырбасталып немесе кей жағдайлардағы белгілі бір шарттармен алынған (мысалы, салықтар) түсім сомасы бойынша жағдайлардың қалыпты тоғысуы кезінде міндеттемелерді орындау үшін төленетін ақшалай қаражат сомасы бойынша көрсетіледі.
• ағымдық қүнымен. Активтер есепте сол немесе соған ұқсас актив енді ғана сатып алынған жағдайда төленуге тиісті ақшалай қаражат сомасы бойынша көрсетіледі, міндеттемелер оларды өтеу үшін талап етілетін ақшалай қаражаттың дисконтталмаған сомасы бойынша көрсетіледі;
• өткізудің (өтеудің) ықтимал құнымен. Активтер сатудан алынуы мүмкін ақшалай қаражат сомасы бойынша көрсетіледі. Міндеттемелер - оларды өтеу үшін талап етілетін ақшалай қаражат;
• дисконтталған құн. Активтер субъектінің қалыпты қызметі барысында активтерді генерациялауға тиісті ақшалай қаражат болашақ түсімнің дисконтталған құны болып танылатын ағымдағы құны бойынша;
• баланстық құнымен. Активтер мен міндеттемелердің бухгалтерлік баланста көрсетілетін құны
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:
1. "Бухгалтерлік есеп жоне крржылык, есеп беру туралы" 2002 жылгы 24 маусымдагы Қазақстан Республикасының №309-1/ заңы.
2. Қазақстан Республикасы Президентінің "Қазақстан Республи-
касындагы аудиторлық қызмет туралы" 1998 жылгы 20 қараиш-
дагы №20 заң күші бар жарлыгы (2001 жылгы 15 қарашадагы
өзгертулер жоне толықтырулармен).
3. "Салық жонв бюджеткв төленетін басқа да міндетті төлемдер
туралы " 2001 жылгы 12 маусымдагы №209-11 Қазақстан Респуб-
ликасының салық кодексі.
4. Қазақстан Республикасы Президентінің "Акционерлік қогамдар
туралы " 1998 жылгы 10 шілдедегі №2811 заң күші бар жарлыгы.
5. Бухгалтерлік есеп стандарттары. Қазақстан Республикасының
Үлттық комиссиясы. — Алматы, 1996-2003 ж.
6. Халықаралық қаржылық есеп беру стандарттары. (аудармашы
Тарусина В.И.), - М., 1998.

Пән: Бухгалтерлік іс
Жұмыс түрі:  Курстық жұмыс
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 33 бет
Таңдаулыға:   
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

Қаржылық жал есебі
тақырыбы бойынша

Орындаған:
______________

Қабылдаған:
.

ЖОСПАР

I ТАРАУ. Қаржылық есеп берудің элементтерін белгілеу, мойындау және өлшеу.
1.1. Қаржылық есеп берудің элементтері.
1.2. Ағымдағы активтерді анықтау мен оларды жіктеу.
1.3. Есепте кассалық операцияларды жүргізу мен көрсету тәртібі.

II ТАРАУ.
2.1. Есеп айырысудың қолма-қол ақшасыз түрі.
2.2. Ағымдағы жал.
2.3.Лизингтік жалға алу.

ҚОРЫТЫНДЫ

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:
I ТАРАУ. Қаржылық есеп берудің элементтерін белгілеу, мойындау және өлшеу.
1.1. Қаржылық есеп берудің элементтері.
Қаржылық есептер мәмілелер мен басқа оқиғалардың қаржылық нәтижелерін
оларды экономикалық сипаттамаларына сәйкес кең ауқымды категорияларға
қалыптастырып, көрсетеді. Мұндай кең ауқымды категориялар деп қаржылық
есептердің элементтерін атайды. етеді.
Қаржылық есеп берудің элементтерін белгілеу, мойындау және өлшеу.
Қаржылық есеп берудің элементтері. Қаржылық есептер мэмілелер мен
басқа оқиғалардың қаржылық нәтижелерін оларды экономикалық сипаттамаларына
сәйкес кең ауқымды категорияларға қалыптастырып, көрсетеді. Мұндай кең
ауқымды категориялар деп қаржылық есептердің элементтерін атайды.
Субъектінің қаржылық жағдайын бағалаумен тікелей байланысқан
элементтер бухгалтерлік баланста көрсетілген активтер, міндеттемелер мен
меншікті капитал болып табылады. Кірістер мен шығыстар - кірістер мен
шығыстар жайлы есеп беруде субъектінің көрсеткіштерін өлшемімен тікелей
байланысқан элементтер. Ақша қозғалысы туралы есеп беруді жэне меншікті
капиталдағы өзгерістер жайлы есеп беруді бухгалтерлік баланс элементтерінде
болған, кірістер мен шығыстар, өзгерістер туралы есеп элементтері
көрсетеді.
Субъектінің қаржылық жағдайы бағасына тікелей байланысты элементтер
болып активтер, міндетемелер мен меншікті капитал табылады.
Активтер - болашақта табыс әкелетін, кұлдық бағасы бар, өткен
операциялар немесе оқиғалар нәтижесінде алынған мүліктік және жеке мүліктік
емес игіліктер мен құдықтар. Бұл ресурстар ұйыммен бақыланады. Активте
бекітілғен болашақ экономикалық пайда - ақша түсіміне немесе баламаларына
тура немесе жанама енетін әлеует.
Активке айналған болашақ экономикалық пайда мыналардың нәтижесінде
алынуы мүмкін:
Г) егер актив жеке немесе субъект өткізетін дайын өнім (тауар, жұмыс,
қызмет көрсету) өндірісінде басқа активтермен үйлесіп пайдаланылса;
басқа активтерғе айырбасталса;
міндеттемелерді өтеу үшін қолданылды;
субъектілерді меншіктеушілер арасында бөлінеді.
Міндеттеме - өткен операциялар немесе оқиғалар нәтижесінде пайда
болған және құндық бағасы, жеке тұлға немесе үйым пайдасына белгілі бір
әрекет етуші, мүлік беруге, жұмыс орындауға, ақша және басқасын ,төлеуге,
әлде өтеу экономикалық пайдалы активтің кемуіне немесе ресурстың
жылыстауына әкелетін белгілі бір іс-қимылдан қағыс қалуға міндеттілік.
Міндеттемелерді өтеу былайша атқарылады:
ақша төлеумен;
басқа активтерді берумен;
кызмет көрсетумен, жұмыс орындаумен;
бір міндеттемені екіншісіне ауыстырумен;
міндетемелерді жарғы капиталына аударумен;
Меншікті капитал (таза актив) - міндеттемелерді есептен шығарғандағы
актив.
Акционерлік қоғамдардың бухгалтерлік балансында меншікті капитал,
бөлінбеген табыс, бөлінбеген табыс есебінен пайда болған резервтік капитал,
сондай-ақ меншікті капиталды колдауды қамтамасыз ететін түзетуді көрсететін
сома, акционерлер салған қаражат ретінде сынып тармақтарына бөлінеді. Бұл
тұжырымдамалар басқа субъектілерге де сай келеді.
Қаржы-шаруашылық қызметін бағалаумен тікелей байланысқан қаржылық есеп
беру элементтері мыналар:
кірістер - меншіктеушілердің салымына байланысы жоқ, меншікті капиталдың
көбеюіне әкелетін активтің немесе олардың құнының артуы, не болмаса
міндеттеменің азаюы түріндегі есепті кезең ішіндегі экономикалық пайдаиың
өсуі.
шығыстар - меншіктеушілер арасындағы бөлуге байланысы жоқ. Меншікті
капиталдың кемуіне жетелейтін, активтердің немесе олардың құнының азаюы, не
болмаса міндеттеменің ұлғаюы түрінде есепті кезең ішіндегі экономикалық
пайданың азаюы.
Қаржылық есеп элементтерін мойындау, тану - мойындаудың мынандай
критерийлерін қанағаттандыратын және элементті айқындауға сәйкес келетін
баптың нәтижелері туралы сепке немесе бухгалтерлік балансқа кіргізу
процесі:
бапқа байланысты кез келген болашақ экономикалық пайданы субъект алады
немесе жоғалтады деген ықтималдық бар;
объектінің сенімді өлшенетін құны немесе бағасы бар.
Қаржылық есеп элементтерін бағалау - ақшалай соманы анықтау тәсілі, ол
бойынша активтер мен міндеттемелер қаржылық есептерде мойындалады және
мыналар бойынша бағаланады:
бастапқы бағасымен. Активтер оларды сатып алған кезде қол
жеткен тараптардың келісімі мен белгіленген ағымдағы кұны бойынша немесе
төленген ақшалай қаражат сомасында: міндеттемелер -
міндеттемеге айырбасталып немесе кей жағдайлардағы белгілі бір
шарттармен алынған (мысалы, салықтар) түсім сомасы бойынша
жағдайлардың қалыпты тоғысуы кезінде міндеттемелерді орындау
үшін төленетін ақшалай қаражат сомасы бойынша көрсетіледі.
ағымдық қүнымен. Активтер есепте сол немесе соған ұқсас актив енді ғана
сатып алынған жағдайда төленуге тиісті ақшалай қаражат сомасы бойынша
көрсетіледі, міндеттемелер оларды өтеу үшін талап етілетін ақшалай
қаражаттың дисконтталмаған сомасы бойынша көрсетіледі;
өткізудің (өтеудің) ықтимал құнымен. Активтер сатудан алынуы мүмкін ақшалай
қаражат сомасы бойынша көрсетіледі. Міндеттемелер - оларды өтеу үшін талап
етілетін ақшалай қаражат;
дисконтталған құн. Активтер субъектінің қалыпты қызметі барысында
активтерді генерациялауға тиісті ақшалай қаражат болашақ түсімнің
дисконтталған құны болып танылатын ағымдағы құны бойынша;
• баланстық құнымен. Активтер мен міндеттемелердің бухгалтерлік
баланста көрсетілетін құны

1.2. Ағымдағы активтерді анықтау мен оларды жіктеу.
Бухгалтерлік есеп стандарттарына тұжырымдамалық негізіне сәйкес
активтер жатады, бұлар - мүлік, субъектінің құндық бағасы бар мүліктік және
мүліктік емес игіліктері мен құқықтары. Активке айналған болашақ
экономикалық пайда - субъектінің ақшалай қаражат түсіміне тікелей немесе
жанама, болуы ықтимал салым.
Болашақ экономикалық пайда, егер актив:
а) ұйым өткізетін дайын өнім (тауар, жүмыс, қызмет корсету)
өндірісінде басқа активтермен қосылып немесе жеке қолданылса;
ә) басқа активтерге айырбасталса;
б) міндеттемелерді өтеу үшін пайдаланылса;
г) ұйымның меншіктеушілері арасында бөлінсе алынуы мүмкін.
Қаржылық есеп беруді ұсыну 30 бухгалтерлік еееп стандарттарында
активтер былайша жіктеледі:
1. Ұзақ мерзімдік (пайдалану мерзімі бір жылдан астам), бұларға
мыналар жатады:
материалдық емес активтер (лицензиялық келісімдер, бағдарламамен қамтамасыз
ету, патенттер, гудвилл, басқа да материалдық емес активтер);
негізгі құралдар (жер, ғимараттар мен үйлер, машиналар мен жабдық, көлік
құралдары, басқа да негізі құралдар);
үзақ мерзімдік инвестициялар (еншілестерге, тәуелді және
бірлесіп бақыланатын заңдык тұлғалар);
ұзақ мерзімдік дебиторлық берешек (алуға арналған шоттар,
алынған вексельдер, негізгі серіктестіктер мен оның еншілес, тәуелді және
бірлесіп бақыланатын заңды тұлғалары арасындағы топ ішілік
операциялар нәтижесінде пайда болған дебиторлық берешек, акционерлік
қоғам лауазымды тұлғаларының дебиторлық берешегі, басқадай дебиторлық
берешек);
алдағы кезең шығындары;
2. Қысқа мерзімдік (ағымдағы). Оларды қолдану мерзімі - бір жылдан
кем. Бұлар:
қайта өндеу мен өткізу мерзіміне тәуелсіз тауарлық-материалдық қорлар;
жыл ішінде есептен шығарылуы мүмкін болашақ кезендер шығыны;
ақшалай қаражат;
егер ол баланстық құннан басқа болса, ағымдағы құнын көрсеткен қысқа
мерзімдік қаржылық инвестициялар;
- есепті уақыттан санағанда бір жыл ішінде алынған дебиторлық берешек
(ағымдағы активтерді сатып алғаны үшін аванстық төлемдер; алуға арналған
шоттар; алынған вексельдер; негізгі серіктестіктер мен олардың еншілес
тәуелді және бірлесіп бақыланатын заңды тұлғалары арасындағы топ ішілік
операциялар нәтижесінді пайда болған дебиторлық берешек; акционерлік қоғам
лауазымды адамдарының дебиторлық берешегі; басқа да дебиторлық берешек).
1.3. Есепте кассалық операцияларды жүргізу мен көрсету тәртібі.
Ақшалай қаражатты басқару қаржы рыногындағы өте күрделі қиындықтарға
байланысты үлкен мәнге ие. Бәсекеге қабілеттілік технологиялық процестерді
заманға сай жаңғырту мен одан әрі даму үшін фирмадан ақшалай қаражат талап
етеді. Сондықтан ақшалай қаражатпен олардың баламаларын дұрыс ашып көрсету
мен сыныптау компанияның өтемпаздығын дәл бағалау үшін қажет.
Ақшалай қаражаттың қозғалысы туралы есеп 4 бухгалтерлік есеп
стандартында ақшалай қаражат кассадағы және банктегі шоттардағы қолма-қол
ақша ретінде белгіленген. Ақшалай қаражат қозғалысы - олардың операциялық,
инвестиңиялық және қаржылық қызметінің нәтижесіндегі түсімімен жұмсалуы.
Ақшалай қаражат қозғалысы туралы есеп 7 қаржылық есеп беру
стандарттарына сәйкес ақшалай қаражатқа қолма-қол ақша мен талап етілгенге
дейінгі салымдар кіреді.
Кассадағы ақшалай қаражатты сақтау, жұмсау және есептеу тәртібі есеп
саясатына сәйкес шаруашылық жүргізуші субъект дербес жасайтын Кассалық
операцияларды жүргізу ережелері белгіленген.
Касса - бұл ақша сақталуын қамтамасыз ететін арнайы жабдықталған
бөлме. Операция жүргізілетін уақытта есіктер ішкі жағынан жабылады, сейфтің
және темір шкафтың кілттері кассирде сақталады, ал кілттердің көшірмелері
мөрленген пакетте кәсіпорын басшысында болады. Қабылдаған құндылықтардың
сақталуы үшін материалдық толық жауапкершілік көтеретін кассир кассалық
операцияларды жүргізеді. Кассирді жұмысқа тағайындау туралы бұйрық
шыққаннан кейін басшы оны кассалық операцияларды жүргізу тәртібімен
таныстыруға міндетті және толық жеке жауапкершілік жайлы шарт жасасады.
Шартта қарастырылған тараптардың міндеттері мен жауапкерпгіліктері
әкімшілік өкілі мен кассирдің қолымен бекітіледі. Кассир болмаган кезеңде
толық материалдық жауапкершілік жайлы шарт жасасқан бухгалтер қассалық
операцияларды атқарады.
Кәсіпорындар өздерінің есеп шоттарынан қолма-қол ақша алады, бұл
мақсаттар үшін оларға банк чектік кітапша береді. Субъект чек жаза отырып,
онда талап етілетін соманың тағайындалуын (еңбеқақы төлеуге, жәрдемақыға
және шаруашылық шығындарына және т.б.) көрсетуге міндетті. Қолма-қол ақша
алу үшін субъект банкке алдын ала талап етілген сомаға тапсырыс жолдайды.
Кассалық операцияларды құжаттық ресімдеу мен есептеу. Кассалық
операциялар қолма-қол ақша қабылдаған соң бас бухгалтер немесе өкілетті
тұлға қол қойған кірістік кассалық ордермен (ККО) (ф. № КО-1) (5.1. сызба)
ресімдейді.
Ұйым қассасына қолма-қол ақшаның түсуін ресімдеу үшін қолмен өңдегенде
де, ақпаратты компьютерде өңдегенде де қолданылады. Кірістік кассалық
ордерді бухгалтерия қызметкері бір данамен жазады, оған бас бухгалтер
немесе уәкілетті тұлға және кассир қол қояды, қассирдің мөрімен
куәландырады, кірістік және шығыстық кассалық құжаттарды тіркеу журналында
тіркеледі және ақша тапсырушының қолына беріледі, ал ордер кассада қалады.
Субъектілер заңдар рұқсат еткен жағдайларда шетелдік валютамен
кассалық операциялар жасауға рұқсат беріледі. Шетелдік қолма-қол валюта
есебі Шетелдік валюта операциялары есебі 9 БЕС-ға сәйкес 452 шотта өтеді.
Валютаньщ әр турі бойынша атқарылған операциялар шетелдік валютамен
көрсетілетін жеке кассалық кітап жүргізу қажеттігін қаперде ұстаған жөн.
Шетелдік валютаға қатысты бағамдық айырмалар теңге бағамы төмендеуге
байланысты (Эш Кузз), теңге бағамы өскен (Дв44 Кдзі) жағдайда көрсетіледі.
Шетелдік валютамен операциялар жөніндегі бухесептегі жазбалар операция
атқарылған күнгі ҚР ұлттық банкінің бағамы бойынша саналған ҚР валютасымен
бухгалтерлік есеп шоттарында көрсетілуі тиіс.

Кассадағы ақшаның кірісі мен шығысы бойынша топтастырылған кассалық
есептердің корреспонденттелетін шоттар тұрғысынан күн сайын немесе 3-5
күнде бір рет кассир есептерінің негізінде №1 журнал-ордерге (шығыс) және
№1 тізімдемеғе (кіріс) жазылады.
II ТАРАУ.
2.1. Есеп айырысудың қолма-қол ақшасыз түрі.
Өзіндік балансы бар және меншікті айналымдық қаражатқа ие, заңды тұлға
болып табылатын әрбір субъект Қазақстан Республикасы Ұлттық банкі
Басқармасьгаың 2000 ж. 2 маусымдағы №266 Клиенттердің Қазақстан
Республикасы банктерінде банктік шот ашу, жүргізу жэне жабу тәртібі туралы
нұсқаулық Қаулысына сәйкес бос ақшалай қаражатты сақтау мен есеп жүргізу
үшін банктерде ағымдағы, корреспонденттелетін немесе жинақ шоттарын ашады.
Ағымдық және жинақ шоттары - жеке және заңды тұлғалардың жекелеген
бөлімшелерінің (филиалдарының және өкілдіктерінің) банктік шоттары.
Корреспонденттік шоттар - банктік операциялардың жекелеген түрлерін
атқаратын банктер мен ұйымдардың банктік шоттары. Аударылымдық
операцияларды жүзеге асыратын субъектілерге корреспонденттік шоттар Ұлттық
банктің операцияларға лицензиясы бар болса ғана ашылады.
Банктік шоттар банк шоты шарты бойынша ашылады.
Ағымдағы немесе корреспонденттік шоттард ашқан кезде банк клиенттің
пайдасына түскен ақшаны қабылдауға, клиенттің клиентке немесе үшінші
тұлғаларға тиісті ақша сомасын аудару (беру) туралы ұйғарымын орындауға
және банктік шот шартында қарастырылған (ҚР АК 747 бап) басқа да
қызметтерді көрсетуге міндеттенеді.
Банктік шотты ашу үшін клиент банкке мынадай құжаттар ұсынады:
1. Қазақстан Республикасьшьщ Заңды тұлғалары - резиденттер мен олардың
жекелеген бөлімшелері (филиалдары мен өкілдіктері):
қаражат бөлушілердің (басшының, бас бухгалтердің) қойған
қолдарының үлгілері бар құжат және нотариалды куәландырылған,
екі дана мер бедерлемесі(5.5-сызбасы);
клиенттің салықтық есепке (СТТН) қойылған фактісін растайтын салық қызметі
органы берген құжаттың түпнұсқасы;
мемлекеттік тіркеуден (қайта тіркеуден) өту фактісін растайтын (мемлекеттік
тіркеу туралы куәлік, статистикалық карточка), уәкілетті орган
берген, белгіленген формадагы құжаттың көшірмесі;
фирмалар мен өкілдіктер үшін - Қазақстан Республикасы заңды тұлға-резиденті
филиал немесе өкілдік басшысына берген сенімхаттың көшірмесі;
жарғының (жекелеген бөлімшелер үшін - Ережелер)
нотариалды куәландырылған көшірмесі, не болмаса клиенттін үлгі жарғы
негізіндегі қызмет фактісін растайтын құжат;
банк белгілеген үлгідегі өтініш.
Бірінші қол қою құдығы кәсіпорын басшысында, екіншісі бас
бухгалтерде. Банктік шотқа субъектке хабарланатын нөмір беріледі және ол
операцияны ресімдейтін барлық құжаттарға қойылады.
Ағымдағы шотқа оның иесіне тиесілі төлемдерінің негізгі массасы -
тауарларды, кызмет көрсетулерді, материалдық кұндылықтарды өткізуден түскен
түсімдер, банкте несие алу және т.б. түседі.
Ағымдағы шоттан жабдықтаушылардың алынған тауарлық-материалдық қорлар
үшін қойған шоттары төленеді, бюджетпен есеп айырысулар, еңбекақыға,
зейнетақыға, жәрдемақыға және шаруашылық қажеттіліктерге қолма-қол ақша
беру жүргізіледі. Ағымдағы шотқа соманы есептеп жазу немесе есептен шығару
жәніндегі операцияларды шоттың жазбаша өнімі негізінде ақшамен (5,6-
сызбасы) немесе олардың (жабдықтаушылардың, мердігерлердің төлем құжаттарын
төлеу) келісімімен, шаруашылық істері жөніндегі алқаның, соттардың, салық
және қаржы органдарының шешімі бойынша даусыз тәртіппен өндірілетін
төлемдерден басқасы, жүргізіледі. Ағымдық шоттағы қаражат жеткіліксіз
немесе мерзімінде төленбеген барлық құжаттар қаржы түскен мүмкіндігіне
қарай төленеді.
Банктегі ақшаны пайдаланғаны үшін банк шартпен белгіленетін мөлшерде
және тәртіппен сыйақы төлейді (ҚР АК 751 бабы). Мұндайда мынадай
бухгалтерлік жазба жасалады:
724 Ағымдық шоттағы ақша шот кредиті
Клиент банктік қызмет ету шарты бойынша көрсеткен қызметі үшін шартта
қарастырылған жағдайлармен, тәртіппен (ҚР АК 744 бабы) төлейді. Мұндайда
мынадай бухгалтерлік жазба жасалады:
821 Жалпы және әкімшілік шығыстар шот дебеті
441 Ағымдық шоттағы акта шот кредиті.
Қолма-қол ақшасыз есеп айырысуды ұйымдастыру Қазақстан Республикасының
1998 ж. 29 маусымдағы №237-1Төлемдер мен ақша аударымдары туралы Заңына,
Қазақстан Республикасы Ұлттық банкі Басқармасының 2000 ж. 25 сәуірдегі №179
Қазақстан Республикасы территориясында төлемдік құжаттарды қолдану мен
қолма-қол ақшасыз төлемдер мен аударымдарды атқару ережелері атты
қаулысына және Қазақстан Республикасы Ұлттық банкі Басқармасының Қазақстан
Республикасы территориясындағы банктік шот ашпай, қолма-қол ақшасыз төлем
мен ақша аударымдарын атқару Ережелерін бекіту туралы қаулысына, Қазақстан
Республикасы Ұлттық банкі Басқармасының 2000 ж. 25 қарашадағы №433
Клиенттер мен оған қызмет ететін банк арасында қолма-қол ақшасыз төлем
жүргізу Ережелерін бекіту туралы атты қаулысына сәйкес жүзеге асады. Осы
заңнамалық және нормативтік құжаттармен қолма-қол ақшасыз есеп айырысудың
мынандай негізгі формалары ұсынылады:
Төлем тапсырмасы.
Чек.
Вексель.
Төлемдік талап-тапсырма.
Аккредитив.
Инкассолық өкім, салық қызметі органдары мен кеден
орғандарының инкассолық өкімі.
Ұлттық банктің құқықтық-нормативтік актілерімен белгіленген басқа да төлем
құжаттары.
Төлеуші мен алушы арасындағы қаражат есептеу формалары шартпен немесе
келісіммен белгіленеді.
Төлем тапсырмаларымен есеп айырысу дегеніміз - ақша жіберушінің
тапсырмада көрсетілген сомада бенефициар (ақшалай қаражатты алушы)
пайдасына ақша аудару туралы қызмет көрсететін алушы-банкке тапсырмалары.
Ақша жіберуші қызмет көрсететін алушы-банкке белгіленғен формадағы
(5.7-сызбасы) бланкпен төлем тапсырмасын ұсынады.
Ақша жіберуші төлем белгілеуі жолында атауды, негізінде ақша аудару
атқарылатын кұжаттың нөмірі мен ай-күні, жылын, сондай-ақ Төлем
белгілеуінің коды жолында Қазақстан Республикасы Ұлттық банкі
басқармасьшың 2000 ж. 16 мамырындағы №195 қаулысына сай - төлемнің кодтық
белгілерін қөрсетуге міндетті.
Сонымен қатар төлем тапсырмаларына деректемелерді толтырғанда
Қазақстан Республикасы Ұлттық банкі Басқармасының 1999 ж. 15 қарашадағы
№388 Қазақстан Республикасының мемлекеттік сыныптауышын - төлем
белгілеудегі бірыңғай сыныптауышты қолдану ережелері атты қаулысын
басшылыққа алған жөн.
Төлем белгілеудегі бірыңғай жіктеуді кодтау құрылымы цифрлық және
әріптік рәміздер жүйесінің көмегімен құрылған.
I - ақша жіберушінің резиденттік белгісі (резидент - Қазақстан
Республикасында мекен-тұрағы бар немесе Қазақстан Республикасының заңдарына
сәйкес құрылған зандық және жеке тұлғалар, сондай-ақ Қазақстан
Республикасынан тысқары тұратын дипломатиялық, сауда және басқа ресми
өкілдіктер; резидент емес - Қазақстан Республикасындағы немесе одан тыс
жерлердегі барлық зандық және жеке тұлғалар, сондай-ақ резидент
түсінігінде көрсетілмеген филиалдар мен өкілдіктер); II - ақша жіберушінің
экономика секторы (0-9) 1-кесте);
- бенефициардың резиденттік белгісі;
- бенефициар экономикасы секторы;
V, ҮІ, ҮИ - валюта мен бағалы металдардың коды; VI - операция түрлері;
VII - төлем сипаты; VIII - төлемдерді кақтылау.
ГББС (төлем белгілерін бірыңғай сыныптауыш) қойғаны үшін
жауапкершілікті төлем бастаушысы көтереді.
Жоғарыда аталған құжаттарға сәйкес төлем тапсырмасында Қазақстан
Республикасының валюталық заңнамасына сай анықталған резиденггіктің белгісі
көрсетіледі және мынандай тәртіппен койылады:
1 - резидент
2 - резидент емес.
Сонымен қатар субъектінің ұйымдастыру түріне (мемлекеттік, мемлекеттік
емес); қаржыландыру көзіне (республикалық бюджет, жергілікті бюджет, өзін-
өзі қаржыландыру); қызметтің негізгі түріне (өндірістік, қоғамдык іс-
әрекет, қаржылық немесе қаржылық емес қызмет көрсету) байланысты
көрсетіледі.
Валюта кодтары тек қана шетелдік валютамен ақша аудару туралы өкініште
көрсетіледі және ақ шетінде халықаралық стандарттарға сәйкес Валюта деп
қойылады (8^ШТ).
Тапсырмалар тауарлык емес есептеулер немесе көрсетілген қызметпен
жұмыстарға алдын ала төлеу бойынша операциялар жүргізе алады.
Бенефициар-резидент емес пайдасына ақша аударған кезде, банк ақша
жіберуші болған жағдайларды есептемегенде, ақша жіберуші кызмет көрсететін
банк-алушьна белгілеген формадағы (5.8-сызбасы) бланкпен ақша аудару туралы
өтінішті ұсынады.
Мұндай өтініш қызмет көрсететін банк-алушыға ақша жіберушінің ақша
аудар; туралы төлем тапсырмасы болып табылады.
Төлем тапсырмасы ақша аудару өтінішті банк жазылған ай-күні, жылы
көрсетілуімен он күнтізбелік күн ішінде қабылдайды. Сонымен қатар төлем
қаражаттарына төлеп негізділігін растайтын құжаттар тіркеледі.
Төлемдік талаптар-тапсырмалармен есеп айырысуда бенефициар (қаражатты
алушы) банкке тиелген өнім, орындалған жұмыс, көрсетілтен қызмет үшін төлеу
туралы ақша жіберушіге талабы бар, көрсетілген таланты растайтын құжаттар
негізінде ұсынылатын есептік құжат береді. Бенефициар бенефициардың
банкісіне төлем талап тапсырмаларын және төлем талап-тапсырмалары тізілімін
(5.9, 5.10-сызбалары) ұсынады ол бенефициардың барлық деректемелерін толық
толтырылуын тексеріп, оны ақша ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Жал есебінің аудиті
Қаржыландырылған жал есебі туралы түсінік
Негізгі құралдар қозғалысының есебі
Ұзақ мерзімге жалға алынатын негізгі құралдардың тозуы
Жалға алушы есебі
«ИП Бисенов» кәсіпорының жалпы экономикалық жағдайы. Аудит және салықтық есеп
Жалгерлік есеп
Негізгі құралдар есебі. Негізгі құралдар,олардың қаржылық есептегі топтасуы мен бағалануы
Негізгі құралдардың ағымдағы жал бойынша операцияларының есебі
Жал және инвестициялық меншік есебі
Пәндер