Қазақстан Республикасындағы салық жүйесі қызметін жетілдіру жолдары

МАЗМҰНЫ

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5

І. Салықтың экономикада мәні және оның теориялық
негіздері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
1.1 Салықтардың экономикалық мәні, қызметі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
1.2 Салықтардың түрлері және салық алуды ұйымдастыру ... ... ... ... . 12

ІІ. Қазақстан Республикасының салық жүйесі және оның
қазіргі жағдайы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14
2.1 Қазақстан Республикасының салық жүйесінің дамуы және
негізгі кезеңдері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 14
2.2 Қазақстан Республикасының салықтық реттеуді дамыту
бағыттары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 20

ІІІ. Қазақстан Республикасының салық жүйесін жетілдіру жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25
3.1 Қазақстан Республикасының салық жүйесінің қызметтері ... .. 25
3.2 Ауыл шаруашылық саласындағы салық саясатының
бағыттары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 28

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 32

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 33

Кіріспе

Салықтар кез-келген елдерде мемлекеттің қоғамдық-экономикалық құрылысы мен саяси іс-бағытына қарамастан ұлттық мемлекеттік кірістердің негізгі көзі болып табылады. Барлық елдерде мемлекеттік шығындар мен салық салу мәселелеріне үлкен көңіл бөлінеді. Нарықтық қатынастар қалыптасқан елдерде салықтар мемлекеттік және муниципиалдық табыстарды қалыптастыруда басты рол атқарады, экономиканы басқарудың күшті негізгі құралы болып табылады. Әсіресе олар ғылыми-техникалық прогрессті жеделдетуге, антиинфляциялық және құрылымдық саясатты жүзеге асыруда белсенді қызмет атқарады. Салықтар мемлекеттің құрылуымен бірге пайда болады және мемлекеттің өмір сүріп дамуының негізі болып табылады.
Әрбір мемлекетке өзінің ішкі және сыртқы саясатын жүзеге асыру үшін белгілі бір мөлшерде қаржы көздері қажет. Салықтар – мемлекеттің тұрақты қаржы көзі. Мемлекет салықты экономиканы дамыту, тұрақтандыру барысында қуатты экономикалық тетік ретінде пайдаланады. Сондықтан мемлекет алдында салық механизмін жетілдіру өте қажетті мәселеге айналған.
Салықтар өз қызметін жүзеге асыруда мемлекет экономикасына өз ықпалын тигізеді, яғни салықтық реттеу механизмы жүзеге асырылады. Салықтық реттеудің ең басты мақсаты - өндірістің дамуына ықпал ету болып табылады.
Салықтық реттеудің механизмдері тек қана өндірістің дамуын реттеп қана қоймайды. Сонымен қатар ақша және баға саясатын, шетелдік инвесторларды ынталандыру, шағын және кіші кәсіпкерлікті дамыту жұмыстарын жүзеге асырады. Макро деңгейде салықтық реттеу экономиканы реттеу болып табылса, ал микро деңгейде шаруашылық қызметті реттеу құралы болып табылады.
Әлемдік тәжірибе көрсеткеніндей бүкіл дамыған мемлекеттердегі салықтық реттеу – несие-қаржылық реттеумен бірігіп отырып нарықтық экономиканы жүргізудің аса тиімді формасы болып табылады. Ол нарықтық қатынастардың қалыптасуы арқылы мемлекеттің экономикаға тигізетін әсерін реттеп отырады.
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың 2006 жылы 1 наурыздағы Қазақстан халқына Жолдауында елімізді дүние жүзіндегі 50 елдің қатарына қосу стратегиясы жөнінде баса айтылды. Оның ішінде еліміздін экономикасын мұнай-газ секторынан түсетін табыстан ғана емес, басқа салаларды дамыту арқылы, соның ішінде елдегі шағын кәсіпкерлікті дамыту арқылы көтеру мәселесі сөз болды. Сондай-ақ, мемлекет басшысы қазақстандық бизнестің дүниежүзілік бизнеспен араласуын ойластыру керектігін атады.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

1. Назарбаев Н.Ә. «Қазақстан экономикалық, әлеуметтік және саяси жедел жаңару жолында». ҚР Президентінің Қазақстан халқына жолдауы. Астана,18.02.05 ж.
2. Назарбаев Н.Ә. «Қазақстан өз дамуындағы жаңа серпіліс жасау қарсаңында. Қазақстанның әлемдегі бәсекеге қабілетті 50 елдің қатарына кіру стратегиясы». ҚР Президентінің Қазақстан халқына Жолдауы. Астана, 01.03.2006 ж.
3. «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының Кодексі (Салық Кодексі) 12.06.2001г. № 209-11 ҚРЗ (өзгерістер және толықтыруларымен).
4. Гатаулин Ш.К. «Налоги и налогообложение». Учебное пособие. Т., ГНК. 1996.
5. Горский И.В. Налоги в рыночной экономике. М., Общ. Анкил, 1992.
6. Деренберг Р.Международное налогообложение: Краткий курс. М.,ЮНИТИ, 1997.
7. Русаков И. Налоги и налогообложения: Учебник для ВУЗов -М.: Юнити, 2000.
8. Кобор X. Налогообложение юридических лиц в ФРГ // Налоговый консультант (Налоговый эксперт). -2003. №4. 26-27 с.
9. Полонова Н. Налоговые органы Франции //Финансы. - 2002. -№1.
10. Юткина Г. Налоги и налогообложения: Учебник.- М.: Инфра-М, 1999. -429 с.
11. Черник Д. Налоги и налогообложения. - М.: Финансы и статистика. -2001.-543 с.
12. Лекбедова Л. Налоги в США //Банки Казахстана.- 1999. -№12. 39-40с.
13. Майере У. Налогообложение в США // Налоговый эксперт. - 1999.-№3.-33-35 с.
14. Мещерякова О.В. «Налоговые системы развитых стран мира» (справочник).- Москва, Фонд «Правовая кулътура», 1995, - 240 с.
15. Сутырин С. Налоги в мировой экономике и налоговое планирование: Учебпое пособие // изредакции Михайлов В.А. -М.: Полиус, 1998. -577с.
16. Международное налогообложения // Бюллетень бухгалтера. 2002. №20 -8с.
17. Чериик Д. Налоги и налогообложения. - М.: Финансы и статистика. -2001.- 543 с.
18. Жарасбай А. Совершенствование механизма государственной поддержки малого и среднего предпринимательства в Казахстане. -Алматы: Университет «Туран», 2002.-140 с.
19. Әкімов А.Қ. Арнаулы салық режимі бойынша шағын бизнес субъектілері үшін «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» ҚР-ң Кодексінің (Салық Кодексінің) негізгі ережелеріне түсіндіру жөніндегі Жинақ. Астана,- 2002.

Пән: Салық
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 30 бет
Таңдаулыға:

аннотация

Менің курстық жұмысымның тақырыбы Қазақстан Республикасындағы салық
жүйесі қызметін жетілдіру жолдары. Курстық жұмыс үш бөлімнен тұрады:
1. Салықтың экономикада мәні және оның теориялық негіздері.
2. Қазақстан Республикасының салық жүйесі және оның қазіргі жағдайы.
3. Қазақстан Республикасының салық жүйесін түсіндіру және оның қызметі.

Курстық жұмысымда 1 – график, 4 – кесте, 19 әдебиеттер тізімі
кездеседі.
Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .. 5

І. Салықтың экономикада мәні және оның теориялық
негіздері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... . 6
1.1 Салықтардың экономикалық мәні,
қызметі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
1.2 Салықтардың түрлері және салық алуды ұйымдастыру ... ... ... ... . 12

ІІ. Қазақстан Республикасының салық жүйесі және оның
қазіргі
жағдайы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... 14
2.1 Қазақстан Республикасының салық жүйесінің дамуы және
негізгі
кезеңдері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... .. 14
2.2 Қазақстан Республикасының салықтық реттеуді дамыту
бағыттары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... 20

ІІІ. Қазақстан Республикасының салық жүйесін жетілдіру
жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... .. 25
3.1 Қазақстан Республикасының салық жүйесінің қызметтері ... .. 25
3.2 Ауыл шаруашылық саласындағы салық саясатының
бағыттары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... .. 28

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... 32

Пайдаланылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... 33
Кіріспе

Салықтар кез-келген елдерде мемлекеттің қоғамдық-экономикалық құрылысы
мен саяси іс-бағытына қарамастан ұлттық мемлекеттік кірістердің негізгі
көзі болып табылады. Барлық елдерде мемлекеттік шығындар мен салық салу
мәселелеріне үлкен көңіл бөлінеді. Нарықтық қатынастар қалыптасқан елдерде
салықтар мемлекеттік және муниципиалдық табыстарды қалыптастыруда басты рол
атқарады, экономиканы басқарудың күшті негізгі құралы болып табылады.
Әсіресе олар ғылыми-техникалық прогрессті жеделдетуге, антиинфляциялық және
құрылымдық саясатты жүзеге асыруда белсенді қызмет атқарады. Салықтар
мемлекеттің құрылуымен бірге пайда болады және мемлекеттің өмір сүріп
дамуының негізі болып табылады.
Әрбір мемлекетке өзінің ішкі және сыртқы саясатын жүзеге асыру үшін
белгілі бір мөлшерде қаржы көздері қажет. Салықтар – мемлекеттің тұрақты
қаржы көзі. Мемлекет салықты экономиканы дамыту, тұрақтандыру барысында
қуатты экономикалық тетік ретінде пайдаланады. Сондықтан мемлекет алдында
салық механизмін жетілдіру өте қажетті мәселеге айналған.
Салықтар өз қызметін жүзеге асыруда мемлекет экономикасына өз ықпалын
тигізеді, яғни салықтық реттеу механизмы жүзеге асырылады. Салықтық
реттеудің ең басты мақсаты - өндірістің дамуына ықпал ету болып табылады.
Салықтық реттеудің механизмдері тек қана өндірістің дамуын реттеп қана
қоймайды. Сонымен қатар ақша және баға саясатын, шетелдік инвесторларды
ынталандыру, шағын және кіші кәсіпкерлікті дамыту жұмыстарын жүзеге
асырады. Макро деңгейде салықтық реттеу экономиканы реттеу болып табылса,
ал микро деңгейде шаруашылық қызметті реттеу құралы болып табылады.
Әлемдік тәжірибе көрсеткеніндей бүкіл дамыған мемлекеттердегі салықтық
реттеу – несие-қаржылық реттеумен бірігіп отырып нарықтық экономиканы
жүргізудің аса тиімді формасы болып табылады. Ол нарықтық қатынастардың
қалыптасуы арқылы мемлекеттің экономикаға тигізетін әсерін реттеп отырады.
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың 2006 жылы 1
наурыздағы Қазақстан халқына Жолдауында елімізді дүние жүзіндегі 50 елдің
қатарына қосу стратегиясы жөнінде баса айтылды. Оның ішінде еліміздін
экономикасын мұнай-газ секторынан түсетін табыстан ғана емес, басқа
салаларды дамыту арқылы, соның ішінде елдегі шағын кәсіпкерлікті дамыту
арқылы көтеру мәселесі сөз болды. Сондай-ақ, мемлекет басшысы қазақстандық
бизнестің дүниежүзілік бизнеспен араласуын ойластыру керектігін атады.
І. Салықтың экономикада мәні және оның теориялық негіздері
1.1 Салықтардың экономикалық мәні, қызметі

Салықтар – тауарлы өндіріспен бірге, қоғамның топқа бөлінуімен және
мемлекеттің пайда болуымен, оған әскер, сот, қызметкерлер ұстауға
қаражаттың қажет болуынан пайда болды.
Салықтың экономикалық мәні – шаруашылық субьектілерінен, азаматтардан
ұлттық табыстың бір бөлігін алу жөніндегі өндірістік қатынастардың бір
бөлігі болып табылатындығында.
Салықтың мәні мемлекет өз пайдасына жалпы ішкі өнімнің (ЖІӨ) белгілі
мөлшерін нақтылы жарна ретінде алып қалады.
Салықтар мемлекеттің өмір сүруінің негізі болып саналады. Мемлекетгі
ұстау үшін, халықтың ақшалай немесе натуралдық формада тұрақты түрде
төлейтін жарналары қажет болады. Адамзаттың даму тарихында салықтың
нысандары мен әдістері мемлекеттің сұранымдары мен қажеттеріне қарай
бейімделіп, өзгерістерге ұшырап отырды.
Салықтар тауар-ақша қатынастарынан тыс қолданылады. Натуралды
салықтардың мөлшері мен түрі нақты жергілікті жағдайларға бағынған. Мысалы:
1 адамнан 1 құндыз терісі немесе 10 пұт тұз және т.б. алынған. Тауар-ақша
қатынастарының нығаюымен натуралды салықтың рөлі айтарлықтай азайды.
Дегенмен, олар соңғы уақытқа дейін пайдаланылды (1953 жылға дейін жүн,
жұмыртқа, сүт, май өткізген).
Егер екі мемлекет бір-бірімен соғыс жүргізсе, жеңген мемлекет жеңілген
мемлекетгің барлық байлығын тонап алады, болмаса белгілі бір мөлшерде салық
салып отырған.
Салықтарға экономикалық әдебиетгерде әр түрлі анықтама мен түсініктеме
берілген. Мәселен, Салық кодексінде Салықтар — мемлекет біржақты тәртіппен
заң жүзінде белгілеген, белгілі бір мөлшерде жүргізетін, қайтарымсыз және
өтеусіз сипатта болатын бюджетке төленетін міндетті ақшалай жарналар деп
атап көрсетілген.
Салық — заңды актілерге сәйкес салық төлеушілермен жүзеге асырылатын
бюджетке төленетін міндетті төлем.
Салық - белгілі бір объектілерден төленетін төлем.
Салық дегеніміз — белгілі бір мерзімде және белгілі бір көлемде
алынатын, заң бойынша қарастырылған міндетті төлемдер.
Қорыта айтқанда, барлық анықтамалар бір негізді құраушы жүйе екендігін
байқауға болады.
Салықты басқа да төлемдерден ажырата білуіміз керек. Себебі, салық
белгілі бір объектілерден (табыс, мүлік, тауар, жер, көлік, мұра) төленеді.
Сонымен қатар салықты төлеудің өзіндік бір мерзімі болады (салық кезеңі –
бір күндік, он күндік, айлық, тоқсандық, жылдық) және белгілі бір көлемде
немесе мөлшерде (салық ставкасы) алынады.
Қазақстан Республикасының мемлекеттік бюджетінде салықтардың меншікті
салмағы 70 пайызын құрайды.
Салықты материалдық тұрғыдан алғанда — бұл, салық төлеушінің белгілі
бір мерзімде және белгіленген тәртіпте мемлекетке беретін белгілі бір ақша
сомасы болып табылады (салық натуралдық тұрғыда материалдық құндылық болып
саналады).
Салықтың материалдық белгісі - салық төлеуші белгілі бір соманы
мемлекетке міндетті түрде беруі болып келеді.
Материалдық салықтық қатынастар - ақшалай қатынастар, өйткені ол ақша
қаржыларының салық төлеушіден мемлекеттік ақша қорларына жылжуы дегенді
білдіреді.
Экономикалық категория тұрғысынан қарағанда салық — салық төлеушілерден
мемлекетке қарай белгілі бір мөлшерде, белгілі бір мерзімде және
белгіленген тәртіпте бір бағыттағы ақшаның қозғалысы болып саналады.
Ал, құқықтық тұрғыдан қарайтын болсақ, бұл мемлекетгік бекітілім, яғни
тұлғалардың мемлекетке белгілі бір ақша сомасын беруін (төлеуді) көздейтін
міндеттеме.
Салық құқығы - мемлекеттің салықтық әрекеті процесінде пайда болатын
қоғамдық қатынастарды реттейтін құқықтық нормалардың жиынтығы.
Салық материалдық тұрғыда белгілі бір ақша сомасын (ақшалай нысанда)
немесе салық төлеушілердің мемлекетке беруі тиіс белгілі бір заттардың
санын (натуралдық заттай нысанда) білдіреді.
Сонымен салықтардың мазмұны мынадай:
• Материалдық категория жағынан - бұл белгілі бір ақша сомасы болса;
• Экономикалық категория ретінде - бұл мемлекеттің табысы;
• Заңдық категория жағынан, бұл заң жүзінде белгіленген міндеттеме
болып табылады.
• Салықтың экономикалық белгілері ретінде келесі көрсетілгендерді
атауға болады:
• Салық - мемлекетке тиесілі қоғамдық жиынтық өнімді бөледі;
• Салық - ақшалай нысанда төленеді;
• Салық - қайтарылмайтын төлем болып табылады;
• Салық - баламасыз сипатта болады;
• Салық - салықты төлеген кезде меншік нысандары айқындалады;
• Салық - тұрақты экономикалық қатынас туғызады.
Ал, енді осы белгілердің мазмұнын тереңірек қарастырайық.
1. Салық — мемлекетке тиесілі қоғамдық жиынтық өнімді бөледі.
Мемлекеттік аппарат мемлекетке тиесілі ақша сомасын өндірмейді.
Сондықтан мемлекет жеке және заңды тұлғаларға салық салу арқылы қажетті
соманы өндіріп алып отырады. Мұның экономикалық сипаттамасы мемлекет
салықты белгілеу және өндіріп алу арқылы өндірілген қоғамдық жиынтық
өнімнің бір бөлігін өзіне тиесілі сома ретінде айналдырып алады. Бұл жерде
салық қатынасы бөлуші сипатта болады.
2. Салық — ақшалай нысанда төленеді.
Натуралдық нысанда төленуі де мүмкін. Мәселен, ауыл шаруашылығы
саласында жиналған өнімнің бір бөлігі салық ретінде төленеді.
Салық кодексінде салық ақшалай нысанда төленуі тиіс деп атап
көрсетілген.
3. Салық - қайтарылмайтын төлем болып табылады. Салықты төлеген кезде
ақша тек бір бағытта ғана қозғалады, яғни салық төлеушіден мемлекетке
бағытталады.
Мұның қайтарымды төлемдерден (мысалы, мемлекеттік қарыз) айырмашылығы:
• Біріншіден, ақша салық төлеушілерден мемлекетке қарай қозғалады;
• Екіншіден, кері қайтады, яғни мемлекеттен салық төлеушілерге
бағытталады (қайтарылады).
Ал, қайтарымсыздық дегеніміз - ақшаны мерзімсіз алуды білдіреді, яғни
ол соманың қашан қайтатыны белгісіз.
4. Салық — баламасыз сипатта болады.
Салық құнның ақшалай нысанда бір бағытта қозғалысын айқындайды, төлеген
салыққа қарсы тауар түрінде болса да қозғалыс жоқ. Толығырақ айтқанда,
салық қандай да бір тауарға, немесе мемлекеттік қызметке төлем болып
есептелмейді, яғни ақшаның өтеусіз алынуын керсетеді.
Сондықтан салық — баламасыз төлем болып табылады.
5. Салықты төлеген кезде меншік нысандары айқындалады.
Салықты төлеген кезде меншік нысандары ақша қаражаттарына, немесе
материалдық құндылықтарда жеке меншіктен мемлекетгік меншікке өтеді
(ауысады). Анығын айтқанда, салық салу мемлекетке тиесілі меншіктерді
иеліктен шығарады, ал меншік иелері арасындағы туындайтын салық
қатынастарында мемлекет жеке меншіктен мемлекеттік меншікке салық
төлемдерінде меншік құқықтарын өзгерте алады.
6. Салық — тұрақты экономикалық қатынас туғызады.
Салықты белгілеуде тұрақты салық қатынастары пайда болады. Тұрақтылықты
мынадан байқауға болады, яғни салық жеке түрде емес, нормативті құқықтық
актілермен белгіленеді. Мәселен, бір тұлғаның нақты салық салу объектісі
бар болса, ол салық міндеттемелерін орындаушы болып табылады.
Салық қатынастарының тұрақтылығы салық төлеу арқылы жүйелі төлемдерге
алып бармауы тиіс. Кейбір салықтарда салық төлеушілер үшін салық төлеу жеке
төлемдік сипатта болады (мысалы, мүлік салығын жеке азаматтар жылына бір
рет төлейді) немесе кейде кенеттен салық төлеу сипаты пайда болады
(мәселен, ойламаған жерден жасаған жұмысына жалақы алады).
Азаматтардың мүлік салығын төлеген кезде, оның салық қатынастары
қысқартылмайды, қайта салық төлеушілердің ағымдағы кезеңде төлеген
салықтарымен қоса, келесі салық кезендерінде де салық төлеуге міндетті
болады. Бұл процесс салық төлеушілердің меншік иесі ретінде құқынан
айырылғанға дейін жалғасын таба береді.
Сонымен қатар салықтық құқықтың бірнеше белгілері бар, атап айтқанда:
• салықты - мемлекет немесе уәкілдік берілген мемлекеттік орган
белгілейді;
• салық - құқықтық нысанда жүзеге асады;
• салық - мемлекетгің бір жақты белгіленімі болып табылады;
• салықты белгілеу арқылы салық міндеттемесі туындайды;
• салық – мәжбүрлеме сипатта болады;
• салық төлеу арқылы ақшаны алу құқықтық сипатта жүзеге асырылады.
Салықтың осы құқықтық белгілеріне кеңірек тоқталып өтейік.
1. Салықты тек мемлекет қана белгілейді.
Мемлекеттік органның ешбірі салықты бекітуге және енгізуге құқы жоқ.
Салық – бұл мемлекеттің белгіленімі болып саналады.
Салық - осы белгісі арқылы басқа да міндетті төлемдерден ерекшеленеді.
Сондықтан көптеген мемлекетгің салық заңдылықтарында салықты былайша
қарастырады:
• біріншіден, салықты уәкілдік берілген мемлекеттік орган ғана бекіте
алады;
• екіншіден, салықты белгілеу белгілі бір заң немесе нормативтік-
құқықтық актілермен қатаң түрде жүзеге асырылады;
• үшіншіден, осы қабалданған құқықтық акт белгілі бір тәртіпке сәйкес
жүргізіледі.
2. Салық құқықтық нысанда жүзеге асады.
Мемлекет салықты бекіту және енгізу үшін құқықтық акт қабылдайды.
Мемлекеттің салық қызметін жүзеге асырудағы негізгі әдісі болып
нормативті актілерді шығару табылады.
Салықтың құқықтық негізі ретінде — мемлекет шығарған нормативті акт
қабылданады.
Салық элементтері және салық салудың шарттары осы құқықтық актіге
сәйкес белгіленеді, өзгертіледі және жүзеге асырылады.
3. Салық мемлекеттің бір жақты белгіленімі болып табылады.
Салық ұлт (халық, қоғам, азамат) және мемлекет арасындағы еркін түрде
келісілген келісімнен кейін пайда болады. Мемлекет салықты белгілеуде
барлық салық төлеушілермен келісімге келмейді, яғни олардың белгілі бір
топтарымен немесе өкілдерімен ғана келісімге келуі мүмкін. Кейбір кездерде
салықтық сувернитет жүзеге асырылады.
Салықтық суверенитет (егемендік) — мемлекеттің өзінің аймағындағы
кейбір салық түрлерін кез келген мелшерде өзгертуге және салық салу
объектілерін белгілеуге, салық саясатын жүзеге асыруға құқы бар.
4. Салықты белгілеу арқылы салық міндеттемесі туындайды.
Қабылданған құқықтық акт негізінде белгіленген салық жеке және заңды
тұлғаларға салық төлеуші ретінде салық міндеттемелерін жүктейді.
Ұйымдық-құқықтық жағынан салықтар — бұл мемлекет біржақты тәртіппен заң
жүзінде белгілеген, белгілі бір мөлшерде және мерзімде бюджетке төленетін
қайтарусыз және өтеусіз сипаттағы міндетгі ақшалай төлемдер.
Салықтардың экономикалық мәні олардың өзінің функциялары мен
міндеттерін жүзеге асыру үшін мемлекет жұмылдыратын ұлттық табыстың бір
бөлігі болып табылатындығында.
Салықтар қаржының бастапқы категориясы болып табылады.
Салықтар мемлекетпен бірге пайда болды және мемлекеттің өмір сүріп,
дамуының негізі болып табылады. Адамзат дамуының бүкіл тарихы бойына салық
нысандары мен әдістері өзгерді, игерілді, мемлекеттің қажеттілектері мен
сұрау салуларына бейімделді. Салықтар тауар-ақша қатынастарының ахуалына
әсер ете отырып, олардың дамыған жүйесінде айтарлықтай өрбіді. Мемлекет
құрылымының өзгеруі, өркендеуі әрқашан салық жүйесінің қайта құрылуымен,
жаңаруымен қабаттаса жүреді.
Салықтар барлық елдерде олардың қоғамдық-экономикалық құрылысы мен
саяси іс-бағытына қарамастан ұлттық мемлекет кірістерінің негізгі көзі —
ұлттық табысты қайта бөлудің басты қаржылық құралы, мемлекеттің кірістерін
және бюджеттің кірістерін қалыптастырудың шешуші көзі болып табылады.
Салықтарда мемлекеттің экономикалық мазмұны нақты түрде көрінеді, ал
салықтардың әлеуметтік-экономикалық мәні, олардың түрлері мен рөлі қоғамның
экономикалық құрылысымен, мемлекеттің табиғатымен және функцияларымен
айқындалады. Белгілі философ Фрэнсис Бэкон салықтарды төлеу — әрбір
азаматтың қасиетті борышы деген еді.
Қазақстан Республикасы Конституциясының 35-ші бабында: заңды түрде
белгіленген салықтарды, алымдарды және өзге де міндетті төлемдерді төлеу
әркімнің борышы әрі міндеті болып табылады, - деп жазылған.
Салықтарда ежелден салық жүктемесін (салық ауыртпалығын) бөлудің екі
қағидаты қалыптасқан:
1) пайда (алынған игіліктер) қағидаты;
2) қайыр көрсету (төлем қабілеттілігі) қағидаты. Алынған игіліктерге
және төлем қабілеттілігіне салық салудың қағидаттарын пайдалану салық
мөлшерлемелерін белгілеуге және табыстың өсуіне қарай олардың өзгеруіне
саяды.
Салықты ұтымды ұйымдастырудың классикалық қағидаттарын бұрын А.Смит
ұсынған еді. Олар мынаған саяды:
1) салық салық төлеушінің әрқайсысының табысына сәйкес алынуы тиіс
(әділеттілік қағидаты);
2) салықтың мөлшері мен оны төлеу мерзімі алдын ала және дәл анықталуы
керек (анықтылық қағидаты);
3) әрбір салық салық төлеуші үшін неғұрлым қолайлы уақытта және әдіспен
алынуы тиіс (қолайлылық қағидаты);
4) салықты алудың шығындары өте аз болуы тиіс (үнем қағидаты).
Бұл қағидаттарды пайдалану салық салудағы зорлық-зомбылықты жоқ етті,
бұл процеске реттемелеуді енгізді және А.Смитке салықтар — оны
төлейтіндерге құлшылықтың нышаны емес, бостандықтың нышаны деп қорытынды
жасауға мүмкіндік берді. Салық салудың кейінгі даму барысында қағидаттардың
тұжырымдамалары дәлденді, толықтырылды.
Тұңғыш рет Қазақстан Республикасында заңнамалық деңгейде салық салудың
қағидаттары баянды етілген. Қазақстанның салық заңнамасында сонымен бірге
салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеудің
міндеттілігі, салық салудың айқындығы, әділдігі, салық жүйесінің
біртұтастығы және салық заңнамасының жариялылығы қағидаттары негізделеді.
Салық төлеуші салық заңнамасына сәйкес салықтық міндеттемелерін толық
көлемінде және белгіленген мерзімдерде орындауға міндетті.
Салықтар және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер айқын
болуға тиіс. Салық салудың айқындығы салық телеушінің салықтық
міндеттемелері туындауының, орындалуының және тоқтатылуының барлық
негіздері мен тәртібін салық заңнамасында белгілеу мүмкіндігін білдіреді.
Еліміздегі салық салу жалпыға бірдей және міндетті болып табылады. Жеке
сипаттағы салық жеңілдіктерін беруге тыйым салынады.
Қазақстанның салық жүйесі оның бүкіл аумағында барлық салық
төлеушілерге қатысты бірыңғай болып табылады.
Салық салу мәселелерін реттейтін нормативтік-құқықтық актілер ресми
басылымдарда міндетті түрде жариялануға жатады.
Мемлекетке түсетін салық түсімдерінің сипатты ерекшелігі олардың сан
алуан қоғамдық қажеттерге кейін иесіз пайдаланшуы болып табылады. Осысымен
салықтардың мемлекет, сондай-ақ басқа жергілікті органдар белгілейтін түрлі
міндетті мақсатты жарналардан, төлем аударымдарынан айырмашылығы болады;
бұған әлеуметтік сақтандыруға аударылатын қатаң мақсатты аударымдар, соның
ішінде бюджеттен тыс қорларға төленетін жарналар мен аударымдар жатады,
олар белгілі бір, ұзақ мерзімді көлемде өнімнің, жұмыстың және қызметтер
көрсетудің өзіндік құнынан, табыстан (пайдадан), еңбекке ақы төлеу қорынан,
амортизациядан және басқа кездерден есептелінеді.
Салықтардың әлеуметтік-экономикалық мәні мен мазмұны олар атқаратын
функцияларда толық ашыла түседі. Жалпы қаржы категориясы тұрғысынан
салықтар қосалқы категория болып табылатындығын есте ұстаған жөн, сондықтан
қаржыға қатысты салықтардың функцияларын қаржының бөлгіштік функциясының
құрамдас қосалқы функциясы ретінде қарастырған жөн.
Қазіргі кезде салықтар фискалдық, реттеуші және қайта болу сияқты
негізгі үш функция орындайды. Бұлардың әрқайсысы осы қаржы категориясының
ішкі белгілері мен өзіндік ерекшеліктерін білдіреді.
Фискалдық функция — барлық мемлекеттерге тән негізгі функция. Оның
көмегімен бюджеттік қор қалыптасады, мұның өзі салықтардың қоғамдық
міндеттерін арттыра түседі. Өйткені салықтар мемлекеттік бюджеттің
кірістерін толыстыра отырып, экономиканы, әлеуметтік-мәдени шараларды
жүзеге асыруды қамтамасыз етеді.
Салықтардың реттеуші функциясы мемлекеттің экономикалық қызметінің
ұлғаюымен байланысты пайда болады. Ол ұлттық шаруашылықтың дамуына
қабылданатын бағдарламаларға сәйкес ықпал етеді. Бұл орайда салықтардың
нысандарын таңдау, олардың мөлшерлемелерінің, алу әдістерінің өзгеруі,
жеңілдіктер мен шегерімдер пайдаланылады. Бұл реттеуіштер қоғамдық ұдайы
өндірістің құрылымы мен үйлесіміне, қорлану мен тұтыну көлеміне ықпал
етеді.

1.2 Салықтардың түрлері және салық алуды ұйымдастыру

Салық салуды ұйымдастыру салық қатынастары нысандарының элементтерін,
яғни салық түрлерінің нақты аттарын, сондай-ақ оларды қолданудың тәртібі
мен әдістерін, іс-қимылының тәсілдерін қамтитын салық механизмін құруға
және оның жұмыс істеуіне саяды. Салық механизмінде өзара байланысты
элементтерден тұратын арнаулы нұсқаулық қолданылады.
Қазақстан Республикасының қазіргі салық жүйесі салықтарды құру мен
алудың нақтылы әдістерін анықтайды, салықтың тиісті элементтері арқылы
салық салудың тәртібін белгілейді.
Негізгі салық элементтеріне мыналар жатады: салық субъектісі, салық
салынушы, объектісі, салық базасы, салық салудың өлшемі (единицасы), салық
мөлшерлемесі, үлес (квота), салықпұл, салық жеңілдіктері, салық төлеудің
мерзімі мен тәртібі, салық төлеушілер мен салық органдарының
міндеттіліктері мен құқықтары, салықтарды төлеуді бақылау, салық заңнамасын
бұзғаны үшін санкциялар және басқалары.
Салық субъектісі немесе салық төлеуші. Ол — салықты және бюджетке басқа
төлемдерді төлеуші тұлға, алайда нарық механизмі арқылы салық ауыртпалығы
басқа тұлғаға — салық салынушыға аударылуы мүмкін.
Салық салынушылар — нақты салық ауыртпалығы түсетін жеке тұлғалар,
түпкілікті салық төлеушілер, яғни мемлекет азаматтары.
Салық объектісі. Мүлік пен іс-әрекеттер салық объектілік және салық
салуға байланысты объектілер болып табылады, олардың болуына байланысты
салық төлеушінің салықтық міндеттемесі туындайды.
1 сызба. Салық механизмінің элементтері

Салық базасы. Салық базасы — салық салу объектісі мен салық салуға
байланысты объектінің құндық, заттық немесе өзге де сипаттамалары, олардың
негізінде бюджетке төленуге тиіс салықтар және басқа да міндетті
төлемдердің сомасы анықталады.
Салықтың негізгі базасы мыналар болып табылады:
- табысқа салынатын салық. Бұған корпорациялық табыс салығы мен жеке
табыс салығы жатады;
- тауарларға салынатын салықшар. Олар қосылған құнға салынатын
салықтарды, кеден баждарын қамтиды;
- капиталға салынатын салық. Оған жер салығы, мүлікке салынатын салық
және басқалары жатады;
Салық мөлшерлемесі. Салық мөлшерлемесі — салық базасының өлшем
бірлігіне салық есептеулерінің шамасын білдіреді. Ол салық базасының өлшем
бірлігіне пайызбен немесе абсолюттік сомамен белгіленеді.
Салық салу практикасында мөлшерлемелердің мынадай түрлерін ажыратады:
- тұрақты (берік) салық мөлшерлемесі. Олар табыс көзіне қарамастан
салық салу бірлігіне абсолюттік сомада белгіленеді (мысалы, мұнайдың 1
тоннасына, газдың 1 текше метріне);
- үйлесімді салық мөлшерлемесі. Олар салық объектісіне (оның мөлшерін
саралауды есепке алмай) бірдей пайыздық қатынаста іс-әрекет етеді;
- прогрессивті салық мөлшерлемесі. Бұл жағдайда прогрессивтік салық
мөлшерлемесі табыстың артуына қарай өсіп отырады. Нәтижесінде салық төлеуші
салықтың үлкен абсолюттік сомасын ғана емес, сонымен бірге оның үлесін де
төлейді.

ІІ. Қазақстан Республикасының салық жүйесі және оның қазіргі жағдайы
2.1 Қазақстан Республикасының салық жүйесінің дамуы және негізгі
кезеңдері

Мемлекетте алынатын салық түрлерінің, оны құру мен алудың нысандары мен
әдістерінің, салық қызметі органдарының жиынтығы әдетте мемлекеттік салық
жүйесін құрайды.
1991 жылға дейін елде көбінесе экономиканы басқарудың әміршіл-әкімшіл
жүйесіне, бағаларға қатаң мемлекеттік реттеуге сәйкес келетін салық жүйесі
қызмет етті. Бюджеттің басты кіріс көздерінің бірі болған айналым салығы
тіркелген бөлшек сауда және көтерме сатып алу бағаларын қолдануға және
мемлекеттік реттеп отыруға бағытталған болатын. Қазақстан егемендікке ие
болғаннан кейін 1991-1995 жылдары қабылданған бірқатар заңдарға сәйкес
республикада жаңа салық жүйесі қалыптасты.
1991 жылғы желтоқсанның 25-інен бастап біздің елімізде тұңғыш салық
жүйесі жұмыс істей бастады. Ол Қазақстан Республикасындағы салық жүйесі
туралы заңға негізделді.
Бұл заң салық жүйесін құрудың қағидаттарын, салықтар мен алымдардың
түрлерін, олардың бюджетке түсу тәртібін белгілеген алғашқы құжат еді. Осы
заңға сәйкес Қазақстанда 1992 жылғы қаңтардың 1-інен бастап 13 жалпы
мемлекеттік салық, 18 жергілікті салықтар мен алымдар енгізілді.
Қазақстан Республикасының Үкіметі 1995 жылдың басында салық
реформасының ұзақ мерзімді тұжырымдамасын қабылдап, онда еліміздің салық
жүйесі мен салық заңнамасын бірте-бірте халықаралық салық салу
қағидаттарына сәйкестендіру көзделді. Осыған байланысты Салық және
бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы 1995 жылғы сәуірдің
24-інде Қазақстан Республикасы Президентінің заң күші бар жарлығы шықты.
Қазақстан Республикасы Президентінің 1995 жылғы сәуірдің 24-індегі заң күші
бар жарлығы Қазақстан Республикасының 1999 жылғы шілденің 16-сындағы №440-1
заңына сәйкес заң мәртебесін алды. Осы уақыт аралықтарында Президент
жарлықтарымен және Қазақстан Республикасының заңдарымен бұл заңға
өзгертулер мен толықтырулар енгізілді.
Заңға Ел Президенті 2001 жылдың 12 маусымында қол қойды. Жалпы жаңа
салық кодексін дайындау қажеттілігі, біріншіден, салық жинаудың барлық
аспектілерін қорғайтын негізгі ережелерді жүйелеу қажеттігінен туындады.
Өйткені, экономиканың құрылымы мен динамикасы түбегейлі өзгерді. Экономика
субъектілері арасындағы қарым-қатынастар өзгерді. Бұл қолданыстағы салық
заңдылықтарын жетілдіру талабын қойды.
Қазақстан Республикасы салық жүйесінің қалыптасуы және дамуының негізгі
кезеңдерін төмендегі кестеден көруге болады.
Кең ауқымдағы жаңа салық заңы, жалпы мемлекеттің және барлық шаруашылық
субъектілерінің аспектілеріне әсер ететін бірден-бір құжат екендігімен
ерекшеленеді. Қолданыстағы салық заңына келсек, ол шағын заңнан және
көптеген нормативтік актілерден тұрады. Яғни, мұның барлығы салық заңының
құрамдас бөлігі болып табылады. Ал, жаңа Кодекстің қабылдануымен іс жүзінде
енді бір ғана заң болды. Салық жүйесінің бір орында, өзгеріссіз тұрып қалуы
мүмкін емес. Ел экономикасының дамуы, нарықтық қатынастарға көшу жолында
қалыптасатын іс-тәжірибелер, экономикасы дамыған елдердің тәжірибелерін
талдап-жиынтықтау барысында, салық жүйесіде өзгеріп, дамып, бара-бара
жақсара түсуі тиіс.

Кесте 1
Қазақстан Республикасы салық жүйесінің қалыптасуы және даму кезеңдері
Кезеңдер Салық жүйесінің Салықтық Орталық-тӘлеуметтік
қалыптасуы және дамуықатынастарды андыру -экономикалық
басқарудың дәрежесі нәтижесі
стратегиясы
және тактикасы
Бірінші Салық жүйесі Ағымдағы және Төмен Ретсіздік
кезең жаратылды, мерзімді элементтері мен
1991-1994экономикадағы және мәселелер қайшылықтар
ж.ж. салық шешімін ескеріліп, салық
қатынастарындағы бағдарлау салу жүйесі
ретсіздік элементтері жаратылды.
реттелді және
мемлекеттік бюджет
табыс белім і
бағыт-бағдары
қалыптастырылды.
Екінші Макроэкономикалық Қысқа-орта Орташа Макроэкопомикалық
кезең тұрақтылық және мерзімді ынталандыру
1995-1998кәсіпорындарды мәселелерді экономикалық
ж.ж. ынталандыру жолымен шешу. Орта дамудың негізі
бюджеттің табыс мерзімді болып қалады.
бөлімін максималдауғамәселені Салық салу
жету бағдарлау. базасының
қысқартылу
тиімділігі.
Үшінші Салықтық реттеу Орта мерзімді Жоғары Экономикалық даму
кезең ұйымдарының жаңа мәселелерді басталды.
1999-2001принциптеріне өту шешу және ұзақ Тұрақтылық және
ж.ж. арқылы экономикалық мерзімді салық салу базасы
дамуға жету, әлемдік бағдарлама кеңейе басталды.
салық тәжірибелерін мақсаты,
ескеру және Қазақстан
мемлекеттік бюджет 2030
табысын көбейту. стратегиясын
қалыптастыру.
Төртінші Әлеуметтік-экономикалОрта және ұзақ Жоғары Мемлекеттің және
кезең ық бағдарламаларды мерзімді салық
2002 ж. қаржыландыруды мәселелерді төлеушілердің
дан кеңейтіруінің шешу. Әсіресе, мүдделерін
басталадымақсатымен салық салустратегиялық теңестіре отырып
субъектілерін мәселелерді экономикалық
капиталдандырылған шешуді дамуды
құнын өсіруін бағдарлау тұрақтандыру
ынталандыру жолымен
бюджеттің табысын
максималдау

1995 жылғы болған соңғы салық реформасынан кейін ел экономикасында
көптеген өзгерістер болды. Бұл әзгерістер Республикадағы салық қатынастарын
реттейтін салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы
барлық ережелер мен нормаларды жүйелеу кажеттігін көрсетті. Мұның барлығы
елге жаңа салық кодексі қажеттігін дәлелдеді. Салық кодексі кеңінен, ашық,
жан-жақты талқыланған заңдық құжаттардың бірі. Жаңа салық заңының жобасын
талқылау барысында көптеген конференциялардың да өткізілгенін айта кетуіміз
керек. Мұндай іргелі бас қосулардың ұйымдастырылуына салық заңдылықтары
саласындағы ірі халықаралық ұйымдар өкілдері де атсалысты. Конференциялар
Астанада, Лондонда, Вашингтонда өткізілді. Халықаралық сарапшылар
талқылаудың барлық кезеңіне қатысты. Халықаралық өлшемдерге жақын жаңа
салық заңы шетелдік сарапшылардың оң ықыласына бөленді. Мұндай іс-
шаралардан көзделген мақсат салық жүйесінде өткен жылдардағы қате-
кемшіліктердің қайталанбауын қамтамасыз ету.
Қазір біздің мемлекетіміз экономикасы дамуының жаңа кезеңінде тұр.
Сондықтан да келешектегі даму тенденциясын, экономиканы ұйымдастырудың жаңа
әдістерін, инвестициялық нарықты ескеру қажет. Сондықтанда мемлекеттік
органдар өзара қарым-қатынасында барлық құқықтық аспектілерді күшейту Салық
кодексінде шешілуі қажет басым міндеттер болды.
Қазақстан Республикасының салық жүйесі салықтардың, алымдардың және
баждардың түрлерін, салық қатынастарын реттейтін құқықтық нормаларды және
салық службасының органдарын қамтиды.
Қазақстан Республикасындағы салықтардың, салық сипатындағы алымдардың
тізбесі мыналардан тұрады:
I. Салықтар:
1. Корпорациялық табыс салығы.
2. Жеке табыс салығы.
3. Қосылған құнға салынатын салық.
4. Акциздер.
4.1 Экспортталған шикі мұнайға, газ конденсатына рента салығы.
5. Жер қойнауын пайдаланушылардың салықтары мен арнаулы төлемдері.
6. Әлеуметтік салық.
7. Жер салығы.
8. Көлік құралдарына салынатын салық.
9. Мүлікке салынатын салық.
II. Алымдар:
1. Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркегені үшін алынатын алым.
2. Жеке кәсіпкерлерді мемлекеттік тірегені үшін алынатын алым.
3. Жылжымайтын мүлікке құқықтарды және олармен жасалған мәмілелерді
мемлекеттік тіркегені үшін алым.
3.1 Жылжымалы мүлік кепілін мемлекеттік тіркегені үшін алым.
4. Радиоэлектрондық құралдарды және жиілігі жоғары құрылғыларды
мемлекеттік тіркегені үшін алым.
5. Механикалық көлік құралдары мен тіркемелерді мемлекеттік тіркегені
үшін алым.
6. Теңіз, өзен кемелері мен шағын көлемді кемелерді мемлекеттік
тіркегені үшін алым.
6.1 Кеменің немесе жасалып жатқан кеменің ипотекасын мемлекеттік тіркеу
үшін алым.
7. Азаматтық әуе кемелерін мемлекеттік тіркегені үшін алынатын алым.
8. Дәрі-дәрмек құралдарын мемлекеттік тіркегені үшін алым.
9. Автокөлік құралдарының Қазақстан Республикасының аумағы арқылы жүру
алымы.
10.Аукциондардан алынатын алым.
11.Жекелеген қызмет түрлерімен айналысу құқығы үшін лицензиялық алым.
12.Телевизия және радио хабарларын тарату ұйымдарына радиожиілік
спектрін пайдалануға рұқсат беру үшін алым.
III. Төлемақылар:
1. Жер участкелерін пайдаланғаны үшін төлемақы.
2. Жер бетіндегі көздердің су ресурстарын пайдаланғаны үшін төлемақы.
3. Қоршаған ортаны ластағаны үшін төлемақы.
4. Жануарлар дүниесін пайдаланғаны үшін төлемақы.
5. Орманды пайдаланғаны үшін төлемақы.
6. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды пайдаланғаны үшін төлемақы.
7. Радиожиілік спектрін пайдаланғаны үшін төлемақы.
7.1 Қалааралық және (немесе) халықаралық телефон байланысын бергені
үшін төлемақы.
8. Кеме жүретін су жолдарын пайдаланғаны үшін төлемақы.
9. Сыртқы (көрнекі) жарнаманы орналастыру үшін төлемақы.
IV. Мемлекеттік баж: Мемлекеттік баж.
V. Кеден төлемдері:
1. Кеден бажы.
2. Кеден алымдары.
3. Алдын ала шешім қабылдағаны үшін төлемақы.
4. Алымдар.
Салықтар:
1. Корпорациялық табыс салығы
2. Жеке табыс салығы
3. Қосылған құн салығы
4. Акциздер
5. Жер қойнауын пайдаланушылардың арнаулы төлемдері
6. Әлеуметтік салық
7. Жер салығы
8. Көлік құралдар салығы
9. Мүлік салығы
1. Корпорациялық табыс салығын төлеушілерге:
- Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі мен мемлекттік мекемелерді
қоспағанда, ҚР резидент заңды тұлғалары, сондай-ақ ҚР қызметін тұрақты
мекеме арқылы жүзеге асыратын немесе ҚР көздерден табыс алатын резидент
емес заңды тұлғалар жатады.
2. Жеке табыс салығының обьектілері:
- төлем көзінен салық салынатын табыстар;
- төлем көзінен салық салынбайтын табыстар.
З. Қосымша құн салығы — тауарларды өндіру және олардың айналысы
процесінде қосылған, оларды өткізу бойынша салық салынатын айналым құнының
бір бөлігін бюджетке аударуды, сондай-ақ Қазақстан Республикасының
аумағындағы тауарлар импорты кезіндегі аударымды білдіреді.
4. Акциз төлеушілері:
- Қазақстан Республикасының аумағында қызметтің акцизделетін түрлерін
жүзеге асыратын және заңды тұлғалар;
- Резидент емес тұлғалар және олардың құрылымдық бөлімшелері.
5. Жер қойнау. Төлеушілері:
- Техногендік минералды құрылымдардан пайдалы қазбалар алуды қоса, ҚР
жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүзеге асыратын жеке және
заңды тұлғалар.
6. Әлеуметтік салық. Төлеушілері:
- ҚР резидент заңды тұлғалары, сондай-ақ ҚР қызметін тұрақты мекемелер
арқылы жүзеге асыратын резидент еместер, шетелдік заңды тұлғалардың
филиалдары мен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.