Депозит және депозиттік салымдарды кепілдендіру туралы түсінік
Жоспар
Кіріспе
1. Депозит және депозиттік салымдарды кепілдендіру туралы түсінік
1.1 Депозит салымдар және оның мәні
1.2 Шетел мемлекеттеріндегі банктік депозиттерді сақтандыру
Кіріспе
1. Депозит және депозиттік салымдарды кепілдендіру туралы түсінік
1.1 Депозит салымдар және оның мәні
1.2 Шетел мемлекеттеріндегі банктік депозиттерді сақтандыру
Кіріспе
Мен бұл банктік депозитті сақтандыру: шетелдік және отандық тәжірибе деген курстық жұмысты алу себебім, ол өзекті тақырыптардың бірі. Өйткені Қазақстан қазіргі кезде экономика мен қаржы саласында кейбір қиындықтарды бастан өткізуде.Сондықтан да Қазақстан Республикасының президенті халықтың банкке деген сенімін арттыру үшін депозитті сақтандыру шаралары қолданған болатын.
Курстық жұмыстың бірінші бөлімінде қаржы ұғымы мен мәнін түсіндірілген. Онда депозиттің теориялық анықтаммасы, құрылу жолдары, оның функциялары туралы айтылған. Жалпы түрде депозитті сақтандыру ұйымдастыру мен қолдану әдістері, негізгі концепциялары берілген.
Екінші бөлімінде депозитті сақтандыру формалары, депозитті ұйымдастыру жолдары мен әдістері, оның негізгі мақсатарын қарастырамын. Басқару мәні ашылған, мемлекеттің депозитті басқарудағы атқаратын рөлі, шетел тәжірибесі қарастырылған,олардың депозит жүйесінің ерекшеліктері.
Үшінші бөлімде Қазақстан Республикасының қазіргі жағдайда проблемалары және жетілдіру жолдары ерекшеліктері мен принциптері, оның проблемалары мен қиындықтары мен әдістері қарастырамын. Қазақстанның депозиттерді сақтандыруды дамыту тенденциялары мен алдағы мақсаттары және заңдарды қарастырамын жазылады.
Бүгінгі күндері депозиттерді сақтандырудың рөлінің жоғары екенін түсінген үкімет Қазақстан Республикасының коммерциялық банктердегі жеке тұлғалардың салымдарын сақтандыру қорын құрды.
Бұл қордың тәжірибесі бүкіл дүние жүзі елдеріндегі нәтижелі қызмет көрсетіп жатқан осындай қорлардың тәжірибесінен таңдап іріктеліп алынып жатыр. Мұндай озық тәжірибелер қорлар АҚШ, Германия, Франция, Англия, Жапония және т.б елдерде бар.
Бұған қоса әлемдік және отандық тарихта жалпы сипатқа және ауыр салдарларға ие болған көптеген банктоттық жағдайларын ескере түсіреді.
Мен бұл банктік депозитті сақтандыру: шетелдік және отандық тәжірибе деген курстық жұмысты алу себебім, ол өзекті тақырыптардың бірі. Өйткені Қазақстан қазіргі кезде экономика мен қаржы саласында кейбір қиындықтарды бастан өткізуде.Сондықтан да Қазақстан Республикасының президенті халықтың банкке деген сенімін арттыру үшін депозитті сақтандыру шаралары қолданған болатын.
Курстық жұмыстың бірінші бөлімінде қаржы ұғымы мен мәнін түсіндірілген. Онда депозиттің теориялық анықтаммасы, құрылу жолдары, оның функциялары туралы айтылған. Жалпы түрде депозитті сақтандыру ұйымдастыру мен қолдану әдістері, негізгі концепциялары берілген.
Екінші бөлімінде депозитті сақтандыру формалары, депозитті ұйымдастыру жолдары мен әдістері, оның негізгі мақсатарын қарастырамын. Басқару мәні ашылған, мемлекеттің депозитті басқарудағы атқаратын рөлі, шетел тәжірибесі қарастырылған,олардың депозит жүйесінің ерекшеліктері.
Үшінші бөлімде Қазақстан Республикасының қазіргі жағдайда проблемалары және жетілдіру жолдары ерекшеліктері мен принциптері, оның проблемалары мен қиындықтары мен әдістері қарастырамын. Қазақстанның депозиттерді сақтандыруды дамыту тенденциялары мен алдағы мақсаттары және заңдарды қарастырамын жазылады.
Бүгінгі күндері депозиттерді сақтандырудың рөлінің жоғары екенін түсінген үкімет Қазақстан Республикасының коммерциялық банктердегі жеке тұлғалардың салымдарын сақтандыру қорын құрды.
Бұл қордың тәжірибесі бүкіл дүние жүзі елдеріндегі нәтижелі қызмет көрсетіп жатқан осындай қорлардың тәжірибесінен таңдап іріктеліп алынып жатыр. Мұндай озық тәжірибелер қорлар АҚШ, Германия, Франция, Англия, Жапония және т.б елдерде бар.
Бұған қоса әлемдік және отандық тарихта жалпы сипатқа және ауыр салдарларға ие болған көптеген банктоттық жағдайларын ескере түсіреді.
Жоспар
Кіріспе
1. Депозит және депозиттік салымдарды кепілдендіру туралы түсінік
1.1 Депозит салымдар және оның мәні
1.2 Шетел мемлекеттеріндегі банктік депозиттерді сақтандыру
Кіріспе
Мен бұл банктік депозитті сақтандыру: шетелдік және отандық тәжірибе
деген курстық жұмысты алу себебім, ол өзекті тақырыптардың бірі. Өйткені
Қазақстан қазіргі кезде экономика мен қаржы саласында кейбір қиындықтарды
бастан өткізуде.Сондықтан да Қазақстан Республикасының президенті халықтың
банкке деген сенімін арттыру үшін депозитті сақтандыру шаралары қолданған
болатын.
Курстық жұмыстың бірінші бөлімінде қаржы ұғымы мен мәнін түсіндірілген.
Онда депозиттің теориялық анықтаммасы, құрылу жолдары, оның функциялары
туралы айтылған. Жалпы түрде депозитті сақтандыру ұйымдастыру мен қолдану
әдістері, негізгі концепциялары берілген.
Екінші бөлімінде депозитті сақтандыру формалары, депозитті ұйымдастыру
жолдары мен әдістері, оның негізгі мақсатарын қарастырамын. Басқару мәні
ашылған, мемлекеттің депозитті басқарудағы атқаратын рөлі, шетел
тәжірибесі қарастырылған,олардың депозит жүйесінің ерекшеліктері.
Үшінші бөлімде Қазақстан Республикасының қазіргі жағдайда проблемалары және
жетілдіру жолдары ерекшеліктері мен принциптері, оның проблемалары мен
қиындықтары мен әдістері қарастырамын. Қазақстанның депозиттерді
сақтандыруды дамыту тенденциялары мен алдағы мақсаттары және заңдарды
қарастырамын жазылады.
Бүгінгі күндері депозиттерді сақтандырудың рөлінің жоғары екенін түсінген
үкімет Қазақстан Республикасының коммерциялық банктердегі жеке тұлғалардың
салымдарын сақтандыру қорын құрды.
Бұл қордың тәжірибесі бүкіл дүние жүзі елдеріндегі нәтижелі қызмет
көрсетіп жатқан осындай қорлардың тәжірибесінен таңдап іріктеліп алынып
жатыр. Мұндай озық тәжірибелер қорлар АҚШ, Германия, Франция, Англия,
Жапония және т.б елдерде бар.
Бұған қоса әлемдік және отандық тарихта жалпы сипатқа және ауыр салдарларға
ие болған көптеген банктоттық жағдайларын ескере түсіреді.
Әлемнің дамыған елдері әр уақыт кезеңінде банктің салымшыларын қорғау
мәселелерімен жолықты. Бұл мәселені шешу біздің елімізде де үлкен қиындық
туғызады. Отандық банк жүйесі енді ғана тұрақтана бастады, бірақ әліде
болса проблемалар бар, кәсібиліктің тапшылығымен және тағы басқа
кемшіліктермен сипатталады.
Қазақстан Республикасы банк жүйесінің екінші деңгейлі банктеріндегі жеке
тұлғалардың салымдарын (депозиттерін) сақтандыру (кепілдендіру) қажеттігі
көп жылдардан бері шешімін таппай келе жатқан мәселелердің бірі болатын.
Мұндай мәселенің туындауы Қазақстан Республикасы экономикасының нарықтық
қатынастарға өтуіне және халықтың банктердегі көптеген жылдар бойы жинаған
ақша қорларының, яғни жинақтарының 1990 жылдардың басында инфлияция
әсерінен банктердің жабылуы салдарынан жоғалып кетуімен байланысты болып
отыр.Бірақ жеке тұлғалардың салымдарын (депозиттерін) сақтандыру
(кепілдендіру) қорын құру оңай мәселе болмады. Халықтың коммерциялық
банктердегі салымдарын сақтандырудың біріншіден, халық қолындағы айналысқа
түспей отырған ақшалай қаражаттарын экономикаға тарту, екіншіден ақша
иелерінің табыстарын өсіру, үшіншіден, банк жүйесін ақша ресурстарымен
қамтамасыз ету, төртіншіден, экономиканың нақты секторларына жұмсалынатын
несие ресурстарын көбейту, бесіншіден, өндірістерге ішкі инвестицияны тарту
және тағы басқа да көптеген пайдалы тұстары бар. Бұл жүйенің қызметін
мемлекеттің реттеуінсіз нәтижелі ұйымдастыру мүмкін емес.
1. Депозит және депозиттік салымдарды кепілдендіру
туралы түсінік.
1.1 Депозиттік салымдар және оның мәні.
Қазақстан Республикасының коммерциялық банктері Конституцияға,
"Қазақстан Республикасының банктері мен банктік қызмет туралы" 1995 жылдың
31 тамызындағы Қазақстан республикасының заңға сәйкес депозиттік
операцияларды жүргізеді.
"Қазақстан Республикасының банктері мен банктік қызмет туралы" Қазақстан
Республикасының Заңына сәйкес депозит- бір тұлғаның екінші тұлғаға-
банкке (соның ішінде Ұлттық банкке) оларды номиналды түрде қайтару
шартымен, бірінші ретте талап еткенде сондай-ақ белгілі бір мерзім өткеннен
кейін қайтарылу шартына байланыссыз,толығымен немесе бөліктеп, алдын- ала
келісілген өсіммен немесе өсімсіз, тікелей депозиторға (салымшыға) немесе
оның тапсырмасы бойынша үшінші тұлғаға берілетін ақшалар .
Депозит экономикалық категория ретінде жинақ ақшаның құрамдас бөлігі
болып табылады. Депозит қайта бөлу қатынастар аясын қамтиды.
Барлық жұмсалымдардың түрлері жинақ ақша болып табылады.
Депозит- жинақ ақшалады сақтаудың бір түрі.
Депозиттің экономикалық категорияларын сипаттайтын мынадай белгілерін бөліп
айтуға болады:
1. Депозиттер банктермен ақшалай қайта бөліну процестерін
қарастырады, яғни салынған салымдардың алу мерзімі келген кезде
салынған ақша қаражаттарының колма- қол қайтарылуы
шарттастырылған.
2. Депозиттер жеке табыс бөлігі ретінде капиталмен тығыз байланысты.
Мұндай қайта бөлу қатынастарының пайда болуы депозиттік салымдарды
өтеу кезінде есептелген пайыздар түрінде табыс алу жағдайының
болуына негізделген.
3. Депозиттер қайтарылу мерзімдері бойынша көп түрлілігімен
сипатталады. Бұл мерзімдік салымдар және ұзақ мерзімге салынған
салымдар және мезгілсіз салымдар болуы мүмкін.
Депозиттік операциялармен пайда болған қайта бөлу қатынастарының
келтірілген ерекшеліктері, оған мынадай анықтамалар бере алады:
Депозиттер - бұл банк пассиві балансында көрінетін, депозиттік
портфельге ақша салымдарын қалыптастыру нәтижесі бойынша, олардың
қатысушылары арасындағы ірі қайта бөліну қатынастарының жиынтығы.
Қазақстан Республикасы банк жүйесінің екінші деңгейлі банктеріндегі
депозиттерді сақтандыру қажеттігі көп жылдардан бері шешімін таппай келе
жатқан мәселелерді бірі болатын. Инвестициялық қаражаттардың дефицитіне
байланысты өтпелі кезеңде халықтың ақша қаражатын тарту маңызды болып
табылады. Сондықтан потенциалдық сақтаушыларға ақшалай жинақтарын сақтаудың
тиімді шарттарын жасау қажет. Осыған байланысты халықтың қаражаттарын
экономикаға тарту, банктің несие механизмдері арқылы,мемлекет үшін осы
бағыт ең басты мәселелердің бірі.
Инвестр үшін банкке салынған ақша қаражаты тәуекелі төмен деп ойлайды,
бірактанда банк тұрғысынан қарағанда құралдардың тарту көлемі, эконмикада
қаржы- несие институттарында араларында ең тұрақты операциялардың бірі.
Бұған қоса әлемдік және отандық тарихта жалпы сипатқа және ауыр
салдарларға ие болған көптеген банкроттық жағдайларын ескере түсіреді.
Әлемнің дамыған елдері әр уақыт кезеңінде банктің салымшыларын қорғау
мәселелерімен жолықты. Бұл мәселені шешу біздің елімізде де үлкен қиындық
туғызады. Отандық банк жүйесі енді ғана тұрақтана бастады, бірақ әліде
болса проблемалар бар, кәсібиліктің тапшылығымен және тағы басқа
кемшіліктермен сипатталады.
Шетел тәжірибесінде депозит деген ұғым ақшалай қаражат немесе бағалы
қағаздарды білдіреді, банктік немесе несие- қаржы ұғымдарына сақтауға
береді. Депозит деген бірнеше мағынасы бар: банкке салған салымға
байланысты және қаржы институты ондай мағынаға да ие бола алады.
• Бағалы қағаздар, несие- қаржы институттарына сақтауға берілген
• Кеден пошлинасы,жинау налогы алдын ала төлеу;
• Администрациялық алдын ала төлеу ұйымдары және т.б
Депозит ұғымын кең ауқымды екенін көре аламыз, депозиттер банктерінің
негізгі ресурстары. Сондықтан да банктік жүйенің механизмі жаңа талаптарға
сай болуы тиіс, депозиттерді сақтандыру жүйесі сияқты.
Сақтандыру депозиты- мүліктік сақтандыру түрі, коммерциялық банктер банкрот
болған жағдайда қаражаттарды салымшыларға қайтару туралы кепілдік.
Депозиттерді сақтандыру жүйесі екі функциясы бар:
• Банктің қаржылық тұрақтылығы (несиелік мекеме), төлеу қабілеттілігі
болмаған жағдайда;
• Салымшыларды қорғау банктік мекемеде қаржылық тұрақсыздық болған
жағдайда;
Депозиттерді сақтандыру жүйесінің бүкіл әлемдік тәжірибеде тиімді
функциясы;
• Қамтамасыз етеді белгілі қорға тұрақтылықты өзінің мүшелеріне және
банк жүйесіне (банктің ликвидті кризистік механизмін біртіндеп
тоқтатады);
• Салымшыларға кепілдік береді (ең басты ұсақтарға), банк банктот
болғанымен де оларға банрот болуға жол бермейді;
• Банк жүйесіне сенімділікті артады;
• Банктік жүйенің субъектісі арасындағы ерекше тәуекел бөлімінің
механизмі;
• Жалпы экономикалық тұрғыдан банктің банкрот процедураларының
жүргізілуі керек;
• депозиттерді сақтандыру жүйесі халықпен бірден жұмысын бастауына, бір
жак шетінен, банкте бәсекелестік ортаны қалыптастыру;
Сондықтан да бұл жүйе, қай формасында болмасын нарықтық экономикада
барлық мемлекетте қолданылады.
Банктік салымдарды қорғау шетел тәшірибесінде түрлі амалдар қолданнылады,
депозиттерді сақтандыру мемлекеттерде әр елде әр түрлі қолданылыды, оның
үшеуі қолданыста.
1) сақтандыру жүиесінде клиентті салымшылар;
2) кепілдендіру жуиесі (алдын ала шараларын өткізу, банкті банкротқа
жеткізбеу);
3) аралас жүйе (аладаға екі элементтердің қосындысы).
Қазақстан Республикасының екінші деңгейлі банктерінде жеке тулғалардың
міндетті ұжымдық депозиттерін сақтандыру. Қазақстан Республикасының Банк
және бактік қызмет туралы заңында толықтырулар енгізіледі, екнші денгейлі
банк жеке тулғалардың міндетті ұжымдық депозиттерін сақтандыру, мехонизмін
іске асыру, екінші деңгейлі банктер мен салымшылар арасында қарым
қатынастарын нығайту.
Қазақстан Республикасының екінші деңгейлі банктерінде жеке
тұлғалардың міндетті ұжымды салымшыларды кепілдендіру жасайды жабық
акционерлік қоғам Қазақстанды қор, жеке тулғалартың депозиттерін
сақтандыру кометциялық емес ұйым. Бұл қордың мақсаты жеке тұлғалардың ашақ
қаражатын қайтару,екінші деңгейлі банктерге депозиттерді сақтау ережеге
сәйкес.
Депозидаринг банктің қатысуымен - жеке тулға, депозиті бар банк
қатысушысы, ережеге сәйкес міндетті қайтаруын кепілдендіру.
1.2 Шетел мемлекеттеріндегі банктік депозиттерді сақтандыру.
Көптеген мемлекеттерде салымшыларды қорғау, банкте кризисті болдырмау
мақсатында жинақталған тәжірибелері бар. Олардың тәжірибелерінен жасаған
қателіктерді жасамауымыз керек, ал жетістіктерін өзіміздің тәжірибемізде
қолдануымыз қажет. Бүкіл әлемде салымшыларды кепілдендіру тәжірибесі бар,
олар банкте салымшыларды сақтандыру түрінде жүзеге асырылады. Депозиттерді
сақтандыру бойынша әр бір елдің тәжірибесі әр түрлі. Салымдарды сақтандыру
жүйесі әлемдік банк тәжірибесінде 60 жылдан астам уақыт қызмет етіп келеді.
Салымдарды сақтандыру жүйесі қазіргі кезде дүние жүзінің 70- тен астам
елінде: АҚШ-та, Жапонияда, Германияда, Түркияда және тағы басқа да дамыған
және дамушы елдерде бар. Қай елді алсақ та салымдарды сақтандыру жүйесінің
нәтижесі оң.
1-кесте
Мемлекет Ұйым Кепіл көлемі
Канада Канада 60 мың канада доллары Ірі банктер банкротқа
корпорациясының (50 мың американдық ұшырамауы туралы шарт.
депозиттерін доллар ) бір салымшыға.
сақтандыру
Франция Франция банк 400 мың франк (70,4 мыңҚиындық көріп жатқан
қауымдастығы американдық доллар) ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе
1. Депозит және депозиттік салымдарды кепілдендіру туралы түсінік
1.1 Депозит салымдар және оның мәні
1.2 Шетел мемлекеттеріндегі банктік депозиттерді сақтандыру
Кіріспе
Мен бұл банктік депозитті сақтандыру: шетелдік және отандық тәжірибе
деген курстық жұмысты алу себебім, ол өзекті тақырыптардың бірі. Өйткені
Қазақстан қазіргі кезде экономика мен қаржы саласында кейбір қиындықтарды
бастан өткізуде.Сондықтан да Қазақстан Республикасының президенті халықтың
банкке деген сенімін арттыру үшін депозитті сақтандыру шаралары қолданған
болатын.
Курстық жұмыстың бірінші бөлімінде қаржы ұғымы мен мәнін түсіндірілген.
Онда депозиттің теориялық анықтаммасы, құрылу жолдары, оның функциялары
туралы айтылған. Жалпы түрде депозитті сақтандыру ұйымдастыру мен қолдану
әдістері, негізгі концепциялары берілген.
Екінші бөлімінде депозитті сақтандыру формалары, депозитті ұйымдастыру
жолдары мен әдістері, оның негізгі мақсатарын қарастырамын. Басқару мәні
ашылған, мемлекеттің депозитті басқарудағы атқаратын рөлі, шетел
тәжірибесі қарастырылған,олардың депозит жүйесінің ерекшеліктері.
Үшінші бөлімде Қазақстан Республикасының қазіргі жағдайда проблемалары және
жетілдіру жолдары ерекшеліктері мен принциптері, оның проблемалары мен
қиындықтары мен әдістері қарастырамын. Қазақстанның депозиттерді
сақтандыруды дамыту тенденциялары мен алдағы мақсаттары және заңдарды
қарастырамын жазылады.
Бүгінгі күндері депозиттерді сақтандырудың рөлінің жоғары екенін түсінген
үкімет Қазақстан Республикасының коммерциялық банктердегі жеке тұлғалардың
салымдарын сақтандыру қорын құрды.
Бұл қордың тәжірибесі бүкіл дүние жүзі елдеріндегі нәтижелі қызмет
көрсетіп жатқан осындай қорлардың тәжірибесінен таңдап іріктеліп алынып
жатыр. Мұндай озық тәжірибелер қорлар АҚШ, Германия, Франция, Англия,
Жапония және т.б елдерде бар.
Бұған қоса әлемдік және отандық тарихта жалпы сипатқа және ауыр салдарларға
ие болған көптеген банктоттық жағдайларын ескере түсіреді.
Әлемнің дамыған елдері әр уақыт кезеңінде банктің салымшыларын қорғау
мәселелерімен жолықты. Бұл мәселені шешу біздің елімізде де үлкен қиындық
туғызады. Отандық банк жүйесі енді ғана тұрақтана бастады, бірақ әліде
болса проблемалар бар, кәсібиліктің тапшылығымен және тағы басқа
кемшіліктермен сипатталады.
Қазақстан Республикасы банк жүйесінің екінші деңгейлі банктеріндегі жеке
тұлғалардың салымдарын (депозиттерін) сақтандыру (кепілдендіру) қажеттігі
көп жылдардан бері шешімін таппай келе жатқан мәселелердің бірі болатын.
Мұндай мәселенің туындауы Қазақстан Республикасы экономикасының нарықтық
қатынастарға өтуіне және халықтың банктердегі көптеген жылдар бойы жинаған
ақша қорларының, яғни жинақтарының 1990 жылдардың басында инфлияция
әсерінен банктердің жабылуы салдарынан жоғалып кетуімен байланысты болып
отыр.Бірақ жеке тұлғалардың салымдарын (депозиттерін) сақтандыру
(кепілдендіру) қорын құру оңай мәселе болмады. Халықтың коммерциялық
банктердегі салымдарын сақтандырудың біріншіден, халық қолындағы айналысқа
түспей отырған ақшалай қаражаттарын экономикаға тарту, екіншіден ақша
иелерінің табыстарын өсіру, үшіншіден, банк жүйесін ақша ресурстарымен
қамтамасыз ету, төртіншіден, экономиканың нақты секторларына жұмсалынатын
несие ресурстарын көбейту, бесіншіден, өндірістерге ішкі инвестицияны тарту
және тағы басқа да көптеген пайдалы тұстары бар. Бұл жүйенің қызметін
мемлекеттің реттеуінсіз нәтижелі ұйымдастыру мүмкін емес.
1. Депозит және депозиттік салымдарды кепілдендіру
туралы түсінік.
1.1 Депозиттік салымдар және оның мәні.
Қазақстан Республикасының коммерциялық банктері Конституцияға,
"Қазақстан Республикасының банктері мен банктік қызмет туралы" 1995 жылдың
31 тамызындағы Қазақстан республикасының заңға сәйкес депозиттік
операцияларды жүргізеді.
"Қазақстан Республикасының банктері мен банктік қызмет туралы" Қазақстан
Республикасының Заңына сәйкес депозит- бір тұлғаның екінші тұлғаға-
банкке (соның ішінде Ұлттық банкке) оларды номиналды түрде қайтару
шартымен, бірінші ретте талап еткенде сондай-ақ белгілі бір мерзім өткеннен
кейін қайтарылу шартына байланыссыз,толығымен немесе бөліктеп, алдын- ала
келісілген өсіммен немесе өсімсіз, тікелей депозиторға (салымшыға) немесе
оның тапсырмасы бойынша үшінші тұлғаға берілетін ақшалар .
Депозит экономикалық категория ретінде жинақ ақшаның құрамдас бөлігі
болып табылады. Депозит қайта бөлу қатынастар аясын қамтиды.
Барлық жұмсалымдардың түрлері жинақ ақша болып табылады.
Депозит- жинақ ақшалады сақтаудың бір түрі.
Депозиттің экономикалық категорияларын сипаттайтын мынадай белгілерін бөліп
айтуға болады:
1. Депозиттер банктермен ақшалай қайта бөліну процестерін
қарастырады, яғни салынған салымдардың алу мерзімі келген кезде
салынған ақша қаражаттарының колма- қол қайтарылуы
шарттастырылған.
2. Депозиттер жеке табыс бөлігі ретінде капиталмен тығыз байланысты.
Мұндай қайта бөлу қатынастарының пайда болуы депозиттік салымдарды
өтеу кезінде есептелген пайыздар түрінде табыс алу жағдайының
болуына негізделген.
3. Депозиттер қайтарылу мерзімдері бойынша көп түрлілігімен
сипатталады. Бұл мерзімдік салымдар және ұзақ мерзімге салынған
салымдар және мезгілсіз салымдар болуы мүмкін.
Депозиттік операциялармен пайда болған қайта бөлу қатынастарының
келтірілген ерекшеліктері, оған мынадай анықтамалар бере алады:
Депозиттер - бұл банк пассиві балансында көрінетін, депозиттік
портфельге ақша салымдарын қалыптастыру нәтижесі бойынша, олардың
қатысушылары арасындағы ірі қайта бөліну қатынастарының жиынтығы.
Қазақстан Республикасы банк жүйесінің екінші деңгейлі банктеріндегі
депозиттерді сақтандыру қажеттігі көп жылдардан бері шешімін таппай келе
жатқан мәселелерді бірі болатын. Инвестициялық қаражаттардың дефицитіне
байланысты өтпелі кезеңде халықтың ақша қаражатын тарту маңызды болып
табылады. Сондықтан потенциалдық сақтаушыларға ақшалай жинақтарын сақтаудың
тиімді шарттарын жасау қажет. Осыған байланысты халықтың қаражаттарын
экономикаға тарту, банктің несие механизмдері арқылы,мемлекет үшін осы
бағыт ең басты мәселелердің бірі.
Инвестр үшін банкке салынған ақша қаражаты тәуекелі төмен деп ойлайды,
бірактанда банк тұрғысынан қарағанда құралдардың тарту көлемі, эконмикада
қаржы- несие институттарында араларында ең тұрақты операциялардың бірі.
Бұған қоса әлемдік және отандық тарихта жалпы сипатқа және ауыр
салдарларға ие болған көптеген банкроттық жағдайларын ескере түсіреді.
Әлемнің дамыған елдері әр уақыт кезеңінде банктің салымшыларын қорғау
мәселелерімен жолықты. Бұл мәселені шешу біздің елімізде де үлкен қиындық
туғызады. Отандық банк жүйесі енді ғана тұрақтана бастады, бірақ әліде
болса проблемалар бар, кәсібиліктің тапшылығымен және тағы басқа
кемшіліктермен сипатталады.
Шетел тәжірибесінде депозит деген ұғым ақшалай қаражат немесе бағалы
қағаздарды білдіреді, банктік немесе несие- қаржы ұғымдарына сақтауға
береді. Депозит деген бірнеше мағынасы бар: банкке салған салымға
байланысты және қаржы институты ондай мағынаға да ие бола алады.
• Бағалы қағаздар, несие- қаржы институттарына сақтауға берілген
• Кеден пошлинасы,жинау налогы алдын ала төлеу;
• Администрациялық алдын ала төлеу ұйымдары және т.б
Депозит ұғымын кең ауқымды екенін көре аламыз, депозиттер банктерінің
негізгі ресурстары. Сондықтан да банктік жүйенің механизмі жаңа талаптарға
сай болуы тиіс, депозиттерді сақтандыру жүйесі сияқты.
Сақтандыру депозиты- мүліктік сақтандыру түрі, коммерциялық банктер банкрот
болған жағдайда қаражаттарды салымшыларға қайтару туралы кепілдік.
Депозиттерді сақтандыру жүйесі екі функциясы бар:
• Банктің қаржылық тұрақтылығы (несиелік мекеме), төлеу қабілеттілігі
болмаған жағдайда;
• Салымшыларды қорғау банктік мекемеде қаржылық тұрақсыздық болған
жағдайда;
Депозиттерді сақтандыру жүйесінің бүкіл әлемдік тәжірибеде тиімді
функциясы;
• Қамтамасыз етеді белгілі қорға тұрақтылықты өзінің мүшелеріне және
банк жүйесіне (банктің ликвидті кризистік механизмін біртіндеп
тоқтатады);
• Салымшыларға кепілдік береді (ең басты ұсақтарға), банк банктот
болғанымен де оларға банрот болуға жол бермейді;
• Банк жүйесіне сенімділікті артады;
• Банктік жүйенің субъектісі арасындағы ерекше тәуекел бөлімінің
механизмі;
• Жалпы экономикалық тұрғыдан банктің банкрот процедураларының
жүргізілуі керек;
• депозиттерді сақтандыру жүйесі халықпен бірден жұмысын бастауына, бір
жак шетінен, банкте бәсекелестік ортаны қалыптастыру;
Сондықтан да бұл жүйе, қай формасында болмасын нарықтық экономикада
барлық мемлекетте қолданылады.
Банктік салымдарды қорғау шетел тәшірибесінде түрлі амалдар қолданнылады,
депозиттерді сақтандыру мемлекеттерде әр елде әр түрлі қолданылыды, оның
үшеуі қолданыста.
1) сақтандыру жүиесінде клиентті салымшылар;
2) кепілдендіру жуиесі (алдын ала шараларын өткізу, банкті банкротқа
жеткізбеу);
3) аралас жүйе (аладаға екі элементтердің қосындысы).
Қазақстан Республикасының екінші деңгейлі банктерінде жеке тулғалардың
міндетті ұжымдық депозиттерін сақтандыру. Қазақстан Республикасының Банк
және бактік қызмет туралы заңында толықтырулар енгізіледі, екнші денгейлі
банк жеке тулғалардың міндетті ұжымдық депозиттерін сақтандыру, мехонизмін
іске асыру, екінші деңгейлі банктер мен салымшылар арасында қарым
қатынастарын нығайту.
Қазақстан Республикасының екінші деңгейлі банктерінде жеке
тұлғалардың міндетті ұжымды салымшыларды кепілдендіру жасайды жабық
акционерлік қоғам Қазақстанды қор, жеке тулғалартың депозиттерін
сақтандыру кометциялық емес ұйым. Бұл қордың мақсаты жеке тұлғалардың ашақ
қаражатын қайтару,екінші деңгейлі банктерге депозиттерді сақтау ережеге
сәйкес.
Депозидаринг банктің қатысуымен - жеке тулға, депозиті бар банк
қатысушысы, ережеге сәйкес міндетті қайтаруын кепілдендіру.
1.2 Шетел мемлекеттеріндегі банктік депозиттерді сақтандыру.
Көптеген мемлекеттерде салымшыларды қорғау, банкте кризисті болдырмау
мақсатында жинақталған тәжірибелері бар. Олардың тәжірибелерінен жасаған
қателіктерді жасамауымыз керек, ал жетістіктерін өзіміздің тәжірибемізде
қолдануымыз қажет. Бүкіл әлемде салымшыларды кепілдендіру тәжірибесі бар,
олар банкте салымшыларды сақтандыру түрінде жүзеге асырылады. Депозиттерді
сақтандыру бойынша әр бір елдің тәжірибесі әр түрлі. Салымдарды сақтандыру
жүйесі әлемдік банк тәжірибесінде 60 жылдан астам уақыт қызмет етіп келеді.
Салымдарды сақтандыру жүйесі қазіргі кезде дүние жүзінің 70- тен астам
елінде: АҚШ-та, Жапонияда, Германияда, Түркияда және тағы басқа да дамыған
және дамушы елдерде бар. Қай елді алсақ та салымдарды сақтандыру жүйесінің
нәтижесі оң.
1-кесте
Мемлекет Ұйым Кепіл көлемі
Канада Канада 60 мың канада доллары Ірі банктер банкротқа
корпорациясының (50 мың американдық ұшырамауы туралы шарт.
депозиттерін доллар ) бір салымшыға.
сақтандыру
Франция Франция банк 400 мың франк (70,4 мыңҚиындық көріп жатқан
қауымдастығы американдық доллар) ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz