Табиғат қоғаудың экологиялық негіздері

Жоспар:

I. Кіріспе

II. Негізгі бөлім
1. Табиғат қоғаудың экологиялық негіздері
2. Табиғатты тиімді пайдалану және оның негізгі ұстанымдары

III. Қорытынды

IV. Қолданылған әдебиеттер

Кіріспе

Табиғат — адам баласының тіршілік тынысы әрі таусылмас қазынасы. Адам табиғаттың туындысы ретінде біте қайнасып, өміріне кажеттсі азық қорын алады. Биологиялық түр ретінде алғашқы адамдар табиғат ресурстарын тұрпайы күйінде пайдаланып келді. Бертін келе, саналы түрде үй шаруашылығымен айналысып, өсімдіктерді баптап өсіріп, жануарлардың кейбір түрлерін қолға үйретті.
Адам баласының саны артқан сайын табиғат байлықтарын пайдалану еселеп өсті. Енді бос жатқан жердің, судың иесі табылып одан әрі жер мен оның байлығы үшін талас-тартыс өрбіді. Осының бәрі табиғатқа бұрын-сонды болмаған шығын әкелді. Алғашында табиғат қорлары сарқылмайтын сияқты көрінгенімен, бірте-бірте оның қоры таусыла бастағанын адам баласы сезінеді. Мысалы, дүние жүзіндегі орман қоры 40 млн км2 деп есептесек, оның соңы 150 жыл ішінде 35%-ы кесілген екен. Соңғы ғасырда өмір сүрген адамзат қауымдастығы табиғатты қоргау қажет екенін түсіне бастады. Ол үшін табиғат қорларын есепке алып, оны тиімді пайдалану керектігін ұғынды. Табиғат қорғау туралы маңызды кұжаттар қабылданып, оның ғылыми негіздері қаланды.


Негізгі бөлім

Табиғат қорғау дегеніміз табиғат ресурстарын пайдалану барысында оның тиімді жолдарын іздеу, қайта тулету, бүліну, ластану жолдарынан сақтау және қорғауды жүзеге асыру. Табиғат қорғауға ғылыми тұрғыда бағытталған халықаралык, мемлекеттік және коғамдық ауқымдағы іс-шаралар жатады.
Өрбір мемлекеттің, ұлттың табиғат қорғау барысында ежелден қалыптасқан салт-дәстүрлері бар. Олардың негізін қалаушы ата-бабаларымыздың ой-өрісінен туындаған аңыздар мен ақиқаттар — өмір тәжірибелері.
Сондықтан да тұз тағысы киікті киелі, жер мен суын касиетті деп, жас ұрпағына түсіндірген ата-бабамыз табиғаттың қадіріне жете білген. Шұрайлы жайылымын, орман-тоғайын, өзен-көлін пайдаланып әрі оны қорғауды мақсат еткен.
Табиғат қорғаудағы негізгі мақсат — оның байлығын тиімді пайдалана отырып, болашақ ұрпаққа қаз-қалпында жеткізу. Ол үшін біз табиғат қорларын жете білуіміз қажет.
Табиғат қорлары сарқылмайтын және сарқылатын болып екіге бөлінеді. Сарқылмайтын қорлар адам баласына тәуелсіз болып келеді. Соның бірі — су. Жер шарындағы судың үлесі барлық жердің 3/2 алып жатыр. Сондықтан, оның қоры үздіксіз айналымға түсіп, қалпына келіп отырады. Ал экожүйелердің тарылуы уақыт пен кеңістікке катысты салыстырмалы түрдегі обьектілер.

Қолданылған әдебиеттер:

1. "Экология" - Ә. Бейсенова, Ж. Шілдебаев. Алматы 2002
2. "Экология" - Оспанова Г.С., Бозшатаева Г.Т., Алматы 2000ж