Кәсіпорындағы қаржыны жоспарлау
Кәсіпорнындағы қаржыны жоспарлау дегеніміз қаржылық ресурстарды жасау мен пайдалану процестерін бірқалыпты басқару. Бұл жұмыстарды кәсіпорнындағы – қаржылық қызметтер жүзеге асырады.
Қаржылық және шаруашылық еркіндігі болуы арқасында кәсіпорындары өз жоспарларын өздері жасап, шаруашылық жүргізудің ең тиімділігіне жетуге тырысады.
Елдің экономикасы нарықтық шаруашылық негізіне көше бастағанда қаржылық жоспарлаудың маңызы жойыла қоймайды. Нарықтық жағдай қаржылық жоспарга бұрынғы әкімшілік жүйе кезіндегі талаптарды қояды, өйткені нарықтық қатынастарда кездесетін ыңғайсыз жағдайлардың іс-әрекет жүргізу барысында, оның ішінде қаржылық жоспарлауда жіберілген қателіктер үшін жауапкершілікті тікелей кәсіпорнының өзі ғана алады.
Қаржылық жосларпау шарты көздерінің нағыз пайдаланылуына ғана бағьггталады (өзінің, сондай-ақ тартылган және қарыздық) және бұларды өндірістік капиталға айналдыру мүмкіндіктеріне негізделеді.
Қаржылық жоспарларды жасау және пайдалану барысында мына міндеттерді шешеді:
- қаржылық ресурстардың өзіндегі кездерін толтыру үшін ішкі резервтерді іздейді;
- қаржылық рыноктағы сыртқы көздерді қаржылық ресурстарға тартудың тиімді жолдарын іздеп, таңдайды;
- кәсіпорнындағы уақытша бос қаржылық ресурстарды тиімді түрде орналастыру;
- ұлғайтылған ұдайы өндіріс қажегтілігін және жұмыскерлерді материалдық ынгаландыруды қамтамасыз етуге қажетті ақша кірістерінің көлемін, құрылымын, пайдалану бағыттарын анықтайды.
Бір жыл бойындағы қаржылық процестер қаржылық жоспарда көрсетіледі де, ол кіріс және шығыс балансы түрінде және құрылымы жағынан мынадай төрт бөлімнен тұрады:
I бөлім. Кірістер және түсетін қаржылар. Бұған барлық кәсіпорындағы қаржылық ресурстар, банктен және мемлекеттен алынатыннан басқа (бюджеттік және бюджеттен тыс қорлардан), енгізіледі. Бүл бөлімнің көрсеткіштер құрамына: негізгі іс-әрекеттерден түскен пайда, инвестициялық іс-әрекеттерден түскен пайда, бағалы қағаздар бойынша алынған проценттер мен дивидендтер, ғылыми-зертеушілік келісім шарттарынан түскен кірістер, амортизациялық бөліп шығарылғандар, шығын кеткен мүліктерді сатудан түскендер.
ІІ бөлім. Шығындар және бөліп шығарылған қаржылар – мұнда өндірісті ұлғайтуға жұмсалған қаржылық ресурстар, іс-әрекеттер нәтижелерінің жақсы жақтарын экономикалық ынталандыру және басқадай
Қаржылық және шаруашылық еркіндігі болуы арқасында кәсіпорындары өз жоспарларын өздері жасап, шаруашылық жүргізудің ең тиімділігіне жетуге тырысады.
Елдің экономикасы нарықтық шаруашылық негізіне көше бастағанда қаржылық жоспарлаудың маңызы жойыла қоймайды. Нарықтық жағдай қаржылық жоспарга бұрынғы әкімшілік жүйе кезіндегі талаптарды қояды, өйткені нарықтық қатынастарда кездесетін ыңғайсыз жағдайлардың іс-әрекет жүргізу барысында, оның ішінде қаржылық жоспарлауда жіберілген қателіктер үшін жауапкершілікті тікелей кәсіпорнының өзі ғана алады.
Қаржылық жосларпау шарты көздерінің нағыз пайдаланылуына ғана бағьггталады (өзінің, сондай-ақ тартылган және қарыздық) және бұларды өндірістік капиталға айналдыру мүмкіндіктеріне негізделеді.
Қаржылық жоспарларды жасау және пайдалану барысында мына міндеттерді шешеді:
- қаржылық ресурстардың өзіндегі кездерін толтыру үшін ішкі резервтерді іздейді;
- қаржылық рыноктағы сыртқы көздерді қаржылық ресурстарға тартудың тиімді жолдарын іздеп, таңдайды;
- кәсіпорнындағы уақытша бос қаржылық ресурстарды тиімді түрде орналастыру;
- ұлғайтылған ұдайы өндіріс қажегтілігін және жұмыскерлерді материалдық ынгаландыруды қамтамасыз етуге қажетті ақша кірістерінің көлемін, құрылымын, пайдалану бағыттарын анықтайды.
Бір жыл бойындағы қаржылық процестер қаржылық жоспарда көрсетіледі де, ол кіріс және шығыс балансы түрінде және құрылымы жағынан мынадай төрт бөлімнен тұрады:
I бөлім. Кірістер және түсетін қаржылар. Бұған барлық кәсіпорындағы қаржылық ресурстар, банктен және мемлекеттен алынатыннан басқа (бюджеттік және бюджеттен тыс қорлардан), енгізіледі. Бүл бөлімнің көрсеткіштер құрамына: негізгі іс-әрекеттерден түскен пайда, инвестициялық іс-әрекеттерден түскен пайда, бағалы қағаздар бойынша алынған проценттер мен дивидендтер, ғылыми-зертеушілік келісім шарттарынан түскен кірістер, амортизациялық бөліп шығарылғандар, шығын кеткен мүліктерді сатудан түскендер.
ІІ бөлім. Шығындар және бөліп шығарылған қаржылар – мұнда өндірісті ұлғайтуға жұмсалған қаржылық ресурстар, іс-әрекеттер нәтижелерінің жақсы жақтарын экономикалық ынталандыру және басқадай
Кәсіпорындағы қаржыны жоспарлау.
Кәсіпорнындағы қаржыны жоспарлау дегеніміз қаржылық ресурстарды жасау мен пайдалану процестерін бірқалыпты басқару. Бұл жұмыстарды кәсіпорнындағы - қаржылық қызметтер жүзеге асырады.
Қаржылық және шаруашылық еркіндігі болуы арқасында кәсіпорындары өз жоспарларын өздері жасап, шаруашылық жүргізудің ең тиімділігіне жетуге тырысады.
Елдің экономикасы нарықтық шаруашылық негізіне көше бастағанда қаржылық жоспарлаудың маңызы жойыла қоймайды. Нарықтық жағдай қаржылық жоспарга бұрынғы әкімшілік жүйе кезіндегі талаптарды қояды, өйткені нарықтық қатынастарда кездесетін ыңғайсыз жағдайлардың іс-әрекет жүргізу барысында, оның ішінде қаржылық жоспарлауда жіберілген қателіктер үшін жауапкершілікті тікелей кәсіпорнының өзі ғана алады.
Қаржылық жосларпау шарты көздерінің нағыз пайдаланылуына ғана бағьггталады (өзінің, сондай-ақ тартылган және қарыздық) және бұларды өндірістік капиталға айналдыру мүмкіндіктеріне негізделеді.
Қаржылық жоспарларды жасау және пайдалану барысында мына міндеттерді шешеді:
- қаржылық ресурстардың өзіндегі кездерін толтыру үшін ішкі резервтерді іздейді;
- қаржылық рыноктағы сыртқы көздерді қаржылық ресурстарға тартудың тиімді жолдарын іздеп, таңдайды;
- кәсіпорнындағы уақытша бос қаржылық ресурстарды тиімді түрде орналастыру;
- ұлғайтылған ұдайы өндіріс қажегтілігін және жұмыскерлерді материалдық ынгаландыруды қамтамасыз етуге қажетті ақша кірістерінің көлемін, құрылымын, пайдалану бағыттарын анықтайды.
Бір жыл бойындағы қаржылық процестер қаржылық жоспарда көрсетіледі де, ол кіріс және шығыс балансы түрінде және құрылымы жағынан мынадай төрт бөлімнен тұрады:
I бөлім. Кірістер және түсетін қаржылар. Бұған барлық кәсіпорындағы қаржылық ресурстар, банктен және мемлекеттен алынатыннан басқа (бюджеттік және бюджеттен тыс қорлардан), енгізіледі. Бүл бөлімнің көрсеткіштер құрамына: негізгі іс-әрекеттерден түскен пайда, инвестициялық іс-әрекеттерден түскен пайда, бағалы қағаздар бойынша алынған проценттер мен дивидендтер, ғылыми-зертеушілік келісім шарттарынан түскен кірістер, амортизациялық бөліп шығарылғандар, шығын кеткен мүліктерді сатудан түскендер.
ІІ бөлім. Шығындар және бөліп шығарылған қаржылар - мұнда өндірісті ұлғайтуға жұмсалған қаржылық ресурстар, іс-әрекеттер нәтижелерінің жақсы жақтарын экономикалық ынталандыру және басқадай шығындар.
Өндіруге және өнімдерді өткізуге кеткен ақша шығындары, бұрын бөлінген қаржысының ресурстарынан артық қосымша ақша жұмсауды керек қылмайды. Сондықтан олар қаржылық жоспарға енгізілмейді. Бұл бөлімде көрсетілетіні: күрделі қаржыға салу, экономикалық ынталандыру қорына бөліп шығару бағалы қағаздарды сатып алуға кететін шығындар, әртүрлі жаңашырлық қорларға бөлу және т.б.
Ш бөлім. Банк мекемелерімен кредиттік өзара қатынастар. Мұнда кәсіпорны алған қарыздарын, оның кайтарылуын және кредитті пайдаланғаны үшін төлейтін проценттерді төлеу көрсетіледі Бұл бөлім екі бөліктен тұрады: кіріс жағында кәсіпорны алған қарыздар, ал шығысында оларды жабу және оларды пайдаланғаны үшін проценттерді төлеу.
ІV бөлім. Кәсіпорнының бюджеттік және бюджеттен тыс қорлармен ара қатынастары. Бұл да алдағы бөлім секілді екі бөліктен - кіріс және шығыстан тұрадьг. Бұл бөлімге, бір жағынан бюджеттік және бюджеттен тыс қорларға салык төлемдері, ал екінші жағынан - алынатын ақша қаржылары. Төртінші бөлімнің ерекшелігі мынада, бұл осының алдындағы бөліммен теңдікте болуында: бюджетке және бюджеттен тыс қорларға түсетін төлемдердің асуы, кіріспен (І-бөлім) және шығыс (ІІ-бөлім) арасындағы айырмашылыққа сальдо-кредиттік өзара қатынастарды қосқандағы (ІІІ-бөлім) тұп-тура сәйкес келуі керек. Басқаша айтқанда, тепе-теңдік сақталуы керек: І-бөлім + сальдо ІІІ-бөлім бойынша = II бөлім + сальдо ІV-бөлім бойынша.
Қаржылық жоспар бір жылға тоқсандық бөліктермен жасалынады да, кәсіпорнының барлық қаржылық шаруашылық іс-әрекеттеріндегі жұмыстарды тиімді ұйымдастыруға қажеті жағдай туғызуға қызмет көрсетеді. Қаржылық жоспардың орындалуын бақылау үшін төлемдік календарлар пайдаланылады. Мұны қаржылық жоспар мен бухгалтерлік есеп мәліметтері негізінде жасайды. Төлемдік календарь келесі он күнге немесе бір айға жасалады да, ақша қаржыларының барлық түсетін түрлерін кіргізеді өнімді өткізуден, қарыздан түскен түсімдер) және олардың шығын бағыттары жалакы, бюджетке төленетін төлемдер, банк қарызын жабу). Төлемдік календардың негізгі қолданылуы - келесі кезеңге дейін кіріс пен шығыстың баланстылығын сақтау.
Егер төлемдік календарды жасаған кезде төлемдік шығындар, ақша түсуінен көбірек болатыш болса, онда алдын ала бұл айырмашылықты болдырмау үшін шара қолданып, өнімді көптеп өткізуді, банктен қарыз алу керек болады немесе кейбір шығын түрлерін азайтуға бару керек.
Мемлекеттік емес кәсіпорындардың жарғылық капиталы.
Кәсіпорынның шаруашылық іс-әрекеттерінің негізгі көзі "жарғылық қор" болады. Бұл кәсіпорын иелерінің салған жиынтықты қаржылары. Жарғылық қордың жасалу тәртібі заң бойынша және құрылтайлық құжаттар арқылы реттеледі.
Мемлекеттік кәсіпорындардың жарғылық коры болатыны мемлекеттің бюджеттен бөліп берген, кәсіпорнының өз іс-әрекеттерін жүзеге асыруға кірісер алдындағы қаржы сомасы. Нарықтық қатынастар даму барысында мемлекеттік емес шаруашылық жүргізуші кәсіпорын түрлері шығады:
акционерлік қоғамдар (ашық және жабық түрдегі), серіктестік, кооперативтер. Бұл кәсіпорындар үшін, олардың қызмет көрсетіп, өмір сүруі үшін басқадай қаржы құрылуы щықты: жарғылық капитал (жарғылық қор). Бұл қорды акция иелері акцияның нақтылы құны арқылы, яғни акцияны ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кәсіпорнындағы қаржыны жоспарлау дегеніміз қаржылық ресурстарды жасау мен пайдалану процестерін бірқалыпты басқару. Бұл жұмыстарды кәсіпорнындағы - қаржылық қызметтер жүзеге асырады.
Қаржылық және шаруашылық еркіндігі болуы арқасында кәсіпорындары өз жоспарларын өздері жасап, шаруашылық жүргізудің ең тиімділігіне жетуге тырысады.
Елдің экономикасы нарықтық шаруашылық негізіне көше бастағанда қаржылық жоспарлаудың маңызы жойыла қоймайды. Нарықтық жағдай қаржылық жоспарга бұрынғы әкімшілік жүйе кезіндегі талаптарды қояды, өйткені нарықтық қатынастарда кездесетін ыңғайсыз жағдайлардың іс-әрекет жүргізу барысында, оның ішінде қаржылық жоспарлауда жіберілген қателіктер үшін жауапкершілікті тікелей кәсіпорнының өзі ғана алады.
Қаржылық жосларпау шарты көздерінің нағыз пайдаланылуына ғана бағьггталады (өзінің, сондай-ақ тартылган және қарыздық) және бұларды өндірістік капиталға айналдыру мүмкіндіктеріне негізделеді.
Қаржылық жоспарларды жасау және пайдалану барысында мына міндеттерді шешеді:
- қаржылық ресурстардың өзіндегі кездерін толтыру үшін ішкі резервтерді іздейді;
- қаржылық рыноктағы сыртқы көздерді қаржылық ресурстарға тартудың тиімді жолдарын іздеп, таңдайды;
- кәсіпорнындағы уақытша бос қаржылық ресурстарды тиімді түрде орналастыру;
- ұлғайтылған ұдайы өндіріс қажегтілігін және жұмыскерлерді материалдық ынгаландыруды қамтамасыз етуге қажетті ақша кірістерінің көлемін, құрылымын, пайдалану бағыттарын анықтайды.
Бір жыл бойындағы қаржылық процестер қаржылық жоспарда көрсетіледі де, ол кіріс және шығыс балансы түрінде және құрылымы жағынан мынадай төрт бөлімнен тұрады:
I бөлім. Кірістер және түсетін қаржылар. Бұған барлық кәсіпорындағы қаржылық ресурстар, банктен және мемлекеттен алынатыннан басқа (бюджеттік және бюджеттен тыс қорлардан), енгізіледі. Бүл бөлімнің көрсеткіштер құрамына: негізгі іс-әрекеттерден түскен пайда, инвестициялық іс-әрекеттерден түскен пайда, бағалы қағаздар бойынша алынған проценттер мен дивидендтер, ғылыми-зертеушілік келісім шарттарынан түскен кірістер, амортизациялық бөліп шығарылғандар, шығын кеткен мүліктерді сатудан түскендер.
ІІ бөлім. Шығындар және бөліп шығарылған қаржылар - мұнда өндірісті ұлғайтуға жұмсалған қаржылық ресурстар, іс-әрекеттер нәтижелерінің жақсы жақтарын экономикалық ынталандыру және басқадай шығындар.
Өндіруге және өнімдерді өткізуге кеткен ақша шығындары, бұрын бөлінген қаржысының ресурстарынан артық қосымша ақша жұмсауды керек қылмайды. Сондықтан олар қаржылық жоспарға енгізілмейді. Бұл бөлімде көрсетілетіні: күрделі қаржыға салу, экономикалық ынталандыру қорына бөліп шығару бағалы қағаздарды сатып алуға кететін шығындар, әртүрлі жаңашырлық қорларға бөлу және т.б.
Ш бөлім. Банк мекемелерімен кредиттік өзара қатынастар. Мұнда кәсіпорны алған қарыздарын, оның кайтарылуын және кредитті пайдаланғаны үшін төлейтін проценттерді төлеу көрсетіледі Бұл бөлім екі бөліктен тұрады: кіріс жағында кәсіпорны алған қарыздар, ал шығысында оларды жабу және оларды пайдаланғаны үшін проценттерді төлеу.
ІV бөлім. Кәсіпорнының бюджеттік және бюджеттен тыс қорлармен ара қатынастары. Бұл да алдағы бөлім секілді екі бөліктен - кіріс және шығыстан тұрадьг. Бұл бөлімге, бір жағынан бюджеттік және бюджеттен тыс қорларға салык төлемдері, ал екінші жағынан - алынатын ақша қаржылары. Төртінші бөлімнің ерекшелігі мынада, бұл осының алдындағы бөліммен теңдікте болуында: бюджетке және бюджеттен тыс қорларға түсетін төлемдердің асуы, кіріспен (І-бөлім) және шығыс (ІІ-бөлім) арасындағы айырмашылыққа сальдо-кредиттік өзара қатынастарды қосқандағы (ІІІ-бөлім) тұп-тура сәйкес келуі керек. Басқаша айтқанда, тепе-теңдік сақталуы керек: І-бөлім + сальдо ІІІ-бөлім бойынша = II бөлім + сальдо ІV-бөлім бойынша.
Қаржылық жоспар бір жылға тоқсандық бөліктермен жасалынады да, кәсіпорнының барлық қаржылық шаруашылық іс-әрекеттеріндегі жұмыстарды тиімді ұйымдастыруға қажеті жағдай туғызуға қызмет көрсетеді. Қаржылық жоспардың орындалуын бақылау үшін төлемдік календарлар пайдаланылады. Мұны қаржылық жоспар мен бухгалтерлік есеп мәліметтері негізінде жасайды. Төлемдік календарь келесі он күнге немесе бір айға жасалады да, ақша қаржыларының барлық түсетін түрлерін кіргізеді өнімді өткізуден, қарыздан түскен түсімдер) және олардың шығын бағыттары жалакы, бюджетке төленетін төлемдер, банк қарызын жабу). Төлемдік календардың негізгі қолданылуы - келесі кезеңге дейін кіріс пен шығыстың баланстылығын сақтау.
Егер төлемдік календарды жасаған кезде төлемдік шығындар, ақша түсуінен көбірек болатыш болса, онда алдын ала бұл айырмашылықты болдырмау үшін шара қолданып, өнімді көптеп өткізуді, банктен қарыз алу керек болады немесе кейбір шығын түрлерін азайтуға бару керек.
Мемлекеттік емес кәсіпорындардың жарғылық капиталы.
Кәсіпорынның шаруашылық іс-әрекеттерінің негізгі көзі "жарғылық қор" болады. Бұл кәсіпорын иелерінің салған жиынтықты қаржылары. Жарғылық қордың жасалу тәртібі заң бойынша және құрылтайлық құжаттар арқылы реттеледі.
Мемлекеттік кәсіпорындардың жарғылық коры болатыны мемлекеттің бюджеттен бөліп берген, кәсіпорнының өз іс-әрекеттерін жүзеге асыруға кірісер алдындағы қаржы сомасы. Нарықтық қатынастар даму барысында мемлекеттік емес шаруашылық жүргізуші кәсіпорын түрлері шығады:
акционерлік қоғамдар (ашық және жабық түрдегі), серіктестік, кооперативтер. Бұл кәсіпорындар үшін, олардың қызмет көрсетіп, өмір сүруі үшін басқадай қаржы құрылуы щықты: жарғылық капитал (жарғылық қор). Бұл қорды акция иелері акцияның нақтылы құны арқылы, яғни акцияны ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz