Алгоритмдеу негіздері



Ж о с п а р :

Ι. Кіріспе

А) Алгоритм түсінігі
ә) Алгоритмнің қасиеттері
б) Алгоритмдерді жазу тәсілдері

ΙΙ. Негізгі бөлім
а) Блок. схема
ә) Орындаушы түсінігі
б) Алгоритм түрлері
в) Көмекші алгоритм түсінігі
г) ЭЕМ.де есеп шығару кезеңдері Қадам бойынша есептеу әдісі

Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Алгоритм- информатика пәнінің негізгі ұғымдарының бірі. Компьютерді қоғам өмірінің қай саласында болмасын пайдалана білу үшін алгоритм ұғымын меңгеру керек.
«Алгоритм» сөзі мағынасы жағынан нұсқау, жарлық, рецепт, ереже, тәртіп, заң, жоба сөздеріне синоним болып келеді. Алгоритм сөзі Орта Азияның ортағасырлық ұлы ғалымы- Мұхамед ибн Мұса әл-Хорезмидің атымен байланысты шыққан. Ол өзінің «Арифметикалық трактат» деген еңбегінде арифметикалықамалдарды орындау тәртібін ұсынған. Сөйтіп, арифметикалық амалдарды орындау ережесі, геометриялық фигураларды салу ережесі, сөздердің жазылуының грамматикалық ережесі т.с. с. Алгоритм деп аталып кеткен.
Анықтама: Алгоритм деп алдын-ала анықталған мақсатқа жету үшін, есептің шешімін табу үшін орындаушыға (адамға, компьютергежәне т.б.) берілген түсінікті нұсқаулардың тізбегін айтады.

Алгоритм қасиеттері
Алгоритмді кезкелген басқа жазулардан мына мағыналық қасиеттері арқылы ажыратамыз. Олар алгоритмнің түсініктілігі, дискреттігі , анықтығы, нәтижелігі,жалпыға бірдейлігі. Түсініктілігі — орындаушының жарлықтарының жүйесіне енетін іс-әрекеттерді орындау, тексеру туралы жазбалар мазмұны. Дискреттілігі—алгоритм жарлықтарының тізбектелген ретпен орындалуы.Оның бір жарлығының орындалуының соңы мен келесі жарлықтың басына сілтеме дәл, нақты анықталады. Әрбір жарлықты орындағанда алгоритмнің орындалуыаяқталды ма, не келесі қандай жарлық орындалады, сол туралы дәл мәліметболуы шарт, яғни алгоритмде нұсқаулардың орындалу реті а н ық т а л ғ а н болуы керек. Себебі, ЭЕМ үшін әрбір нұсқауды орындағаннан кейін келесі қай жарлықты орындау анық көрсетілуі қажет. Жалпылығы—бірдей типтегі есептерді ше

Алгоритмдеу негіздері

Ж о с п а р :
Ι. Кіріспе
А) Алгоритм түсінігі
ә) Алгоритмнің қасиеттері
б) Алгоритмдерді жазу тәсілдері
ΙΙ. Негізгі бөлім
а) Блок- схема
ә) Орындаушы түсінігі
б) Алгоритм түрлері
в) Көмекші алгоритм түсінігі
г) ЭЕМ-де есеп шығару кезеңдері Қадам бойынша есептеу әдісі
Пайдаланған әдебиеттер тізімі

Кіріспе
Алгоритм- информатика пәнінің негізгі ұғымдарының бірі.
Компьютерді қоғам өмірінің қай саласында болмасын пайдалана білу үшін
алгоритм ұғымын меңгеру керек.
Алгоритм сөзі мағынасы жағынан нұсқау, жарлық, рецепт, ереже,
тәртіп, заң, жоба сөздеріне синоним болып келеді. Алгоритм сөзі Орта
Азияның ортағасырлық ұлы ғалымы- Мұхамед ибн Мұса әл-Хорезмидің атымен
байланысты шыққан. Ол өзінің Арифметикалық трактат деген еңбегінде
арифметикалықамалдарды орындау тәртібін ұсынған. Сөйтіп, арифметикалық
амалдарды орындау ережесі, геометриялық фигураларды салу ережесі, сөздердің
жазылуының грамматикалық ережесі т.с. с. Алгоритм деп аталып кеткен.
Анықтама: Алгоритм деп алдын-ала анықталған мақсатқа жету үшін,
есептің шешімін табу үшін орындаушыға (адамға, компьютергежәне т.б.)
берілген түсінікті нұсқаулардың тізбегін айтады.

Алгоритм қасиеттері
Алгоритмді кезкелген басқа жазулардан мына мағыналық қасиеттері
арқылы ажыратамыз. Олар алгоритмнің түсініктілігі, дискреттігі , анықтығы,
нәтижелігі,жалпыға бірдейлігі. Түсініктілігі — орындаушының жарлықтарының
жүйесіне енетін іс-әрекеттерді орындау, тексеру туралы жазбалар мазмұны.
Дискреттілігі—алгоритм жарлықтарының тізбектелген ретпен орындалуы.Оның бір
жарлығының орындалуының соңы мен келесі жарлықтың басына сілтеме дәл, нақты
анықталады. Әрбір жарлықты орындағанда алгоритмнің орындалуыаяқталды ма, не
келесі қандай жарлық орындалады, сол туралы дәл мәліметболуы шарт, яғни
алгоритмде нұсқаулардың орындалу реті а н ық т а л ғ а н болуы керек.
Себебі, ЭЕМ үшін әрбір нұсқауды орындағаннан кейін келесі қай жарлықты
орындау анық көрсетілуі қажет. Жалпылығы—бірдей типтегі есептерді шешу үшін
қолдануға болатындығын айтады.

Алгоритмді жазу тәсілдері

Алгоритмдегі жарлықтардың, нұсқаулардың берілу түріне қарай
алгоритмді жазу әдістерін ажыратуға болады. Орындаушының өзіне тән біліміне
байланысты арнайы таңбалар, сөздер, іс-қимылдар, схемалар арқылы алгоритмді
жазудың тәсілдерін ұйымдастыруға болады.
Мысалы: цирктегі құстар мен жануарларға алгоритмдер арнайы дауыстар,
іс-қимылдар, арқылы, автокөлікті жүргізу алгоритмі, телевизор, магнитофонды
жұмыс істету алгоритмі арнайы пернелерді басу, бұрау арқылы жүзеге
асырылады; т.с.с. әртүрлі таңбалармен, белгілермен берілген алгоритмдер көп
кездеседі.

Блок- схемалар
Блок-схема-арнайы геометриялық фигуралар, нұсқамалар арқылы
орындалатын әрекеттер мен олардың орындалуы ретін көрсететін графиктік
схемалармен берілетін алгоритм. Алгоритмнің әр пункті геометриялық фигура-
блоктың ішінде бейнеленеді.Орындалатын іс-әрекеттердің түріне қарай оларға
әртүрлі геометриялық фигуралар,нұсқамалар арқылы орындалатын әрекеттер мен
олардың орындалуы ретін көрсететін графиктік схемалар берілетін алгоритм.
Алгоритмнің әр пункті геометриялық фигура – блоктың ішінде бейнеленеді.
Орындалатын іс - әрекеттердің түріне қарай оларға әртүрлі геометриялық
фигуралар сәйкес келеді. Геометриялық фигуралар арасындағы байланыс жолдары
нұсқама арқылы көрсетіледі.
Алгоритмді блок – схема түрінде жазғанда арнайы қабылданған
мемлекеттік үлгі бойынша мына блоктарды пайдаланады: алгоритмнің басы мен
соңын элиппс ( алгоритмнің аргументтері мен нәтижелерін), алгоритмде
мәліметтерді енгізу мен шығаруды параллелограмм, ақпаратты өңдеуді
(есептеуді) тіктөртбұрыш, шартты тексеру ромб фигураларының ішіне жазылады.
Блоктардың атқаратын қызметіне байланысты олардың ішіне және жанына
түсініктеме сөздер жазылады. Олар оқуға ыңғайлы болуы керек.
Блок – схема алгоритмді сипаттаудың графикалық тәсілі. Блок – схема
деп, бағытталған байланыс нұсқамалармен геометриялық фигуралар формасында
алгоритмді графикалық түрде жазуды айтады. Ал әрбір фигура алгоритмнің бір
әрекетін бейнелейді олардың арасындағы нұсқамалар фигурадан фигураға
алмасуды білдіреді. Блок-схемада алгоритмді басқару көрнекілігін анық
көруге болады.
Блок-схема пайдаланатын геометриялық фигуралар блоктық таңбалар, ал,
байланыс – нұсқамалар ағын сызығы деп аталады. Ағын сызығы фигурадан
фигураға өту жолын көрсету, яғни ақпараттарды және мәліметтерді өңдеудің
ретін көрсету үшін пайдаланылады.
Әрбір блок-схеманың басы және соңы болады. Барлық блоктар ағыны
сызықтармен байланысады. Әрбір блокта, басы, соңы - қызметші блоктардан
басқасында, ақпарат ағынының бір кіру және бір немесе екі шығу сызықтары
болады.
Енді жоғарыда келтірілген есептердің алгоритмдерін блок-схема
түрінде жазайық.

Алгоритмді блок-схема түрінде жазуда қолданылатын
геометриялық фигуралар:

N Таңбаның Таңба Атқаратын
аталуы қызметі
1. Басы-соңы Алгоритмнің басы мен соңы,
(кіру-шығу) көмекші программаға кіру
мен шығу
2. Есептеу блогы Есептеулер немесе
(процесс) есептеулер тізбегі
(ақпаратты өңдеу)
3. Логикалық блок Шартқа байланысты
алгоритмнің орындалу
бағытын таңдау
4. Енгізу-шығару Берілген деректерді ендіру
блоктары және нәтижені жауапқа
шығару
5. Нұсқама Байланыс бағытын көрсету

Орындаушы түсінігі

Есепті шешу алгоритмі деп жазбаша жарлықтардың тізімі аталады, яғни
оны орындау барысында есептің шешімін, не берілген мәндерде есептің шешімі
жоқ екендігі туралы жауап алуға болады. Жалпы жағдайда есептер әр түрде
бола алады. Мысалы, мектепке бару және үйге қайту, жолдағы бағдаршамнан
өту, шәй қайнату, тамақ пісіру және т.с.с. есептер өмірде көптеген түрде
кездеседі. Мұндай есептерді шешу алгоритмдерін тұрмыстық алгоритмдер деп
атауға болады.Адамзат қызметінде көптеген өмірлік тәжірибеден туындайтын
әрекеттер, қоғам заңдары әртүрлі алгогоритмдер жиынтығынан тұрады.
Алгоритм түсінігі есепті шешу әдісі түсінігімен тығыз
байланысты.Әдіс деп қатаң негізделген есепті ше-шу тәсілі мен оны қолдануға
болатын берілген мәліметтер бойынша есептер тобын анықтау мақсатында
құрылған тәсілді зерттеуді айтады.
Ал, алгоритм есепті шешу және практикада қолдану әдісін сипаттау
болып табылады. Ол әдісті зерттеу нәтижесі бойынша құрылады. Алгоритм
есепті шешу үшін орындалаиын әрекеттердің қатаң жазбаларының реттелген
тізбегі болып табылады. Бұл әрекеттер шешу әдісінен туындайды.
Алгоритмнің қасиеті сапаларының бірі – орындаушы- дан шешу әдісін ,
яғни жазылған әрекеттерді не үшін орындау қажеттігін түсінуді талап
етпейді. Орындаушыдан жазылған әрекеттерді орындай алуды және қағидаларды
түсінуді талап етеді.
Орындаушы алгоритмді қағида – жарлықтардың ізімен механикалық
түрде орындайды. ЭЕМ-ді, алгоритмді орындау құралы ретінде пайдалану
мүмкіндігі осыған негізделген.
Алгоритм әрқашанда орындаушы үшін жазылады. Ол адам, ЭЕМ және т.б.
құрылғы болуы мүмкін. Алгоритмді сипаттау, орындаушыға жазылған әрекеттер
түсінікті болуы үшін соның тілінде жүзеге асырылады.
Алгоритмнің мынадай түрлері белгілі – есептеу алгоритмдері, диалогтық
алгоритмдер, графикалық алгоритмдер, мәліметтерді өңдеу алгоритмдері,
роботтарды басқару алгоритмдері, және т.б.
Алгоритмдерді жазудың бірнеше ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Топтың мәліметтер қорын жобалау және құру
Алгоритм және алгоритмдеу түсініктері
Алгоритмдеу және багдарламалау негіздері пәні бойынша электронды оқулық
ОҚУШЫЛАРДЫҢ АЛГОРИТМДІК ОЙЛАУ ҚАБІЛЕТІН ОҚЫТУ МЕН ОНЫ ЖЕТІЛДІРУ
Алгоритм және алгоритмдеу ұғымдары
Алгоритмдеу және бағдарламалау негіздері
Бастауыш сыныпта информатика пәнінің оқыту ерекшелігі
Жалпы білім беретін орта мектепте информатика курсының мазмұны
Дербес компьютерлердің архитектурасымен танысу
Информатиканы мектепте оқытудың жалпы мәселелері
Пәндер