Бет сүйектері

Жоспар
Кіріспе

1) Бет сүйектері
2) Бас қаңқасының бірігуі
3) Бүтін бас қанқасы
4) Бас сүйегінің адамның жасына және жынысына байланысты ерекшеліктері

Бет сүйектеріне алты жұп, үш тақ сүйектер кіреді. Жұп сүйектер: жоғарғы жақ, мұрын, көз-жас, бет, тандай және төменгі мұрын кеңсірігі.
Беттің тақ сүйектері: төменгі жақ, желбезек және тіл асты сүйегі.
Жоғарғы жақ (верхняя челюсть, maxilla). Жоғарғы жақтың денесі және төрт өсіндісі бар (20-сурет). Денесі төрт беттен тұрады. Олар: алдыңғы, артқы немесе самай асты, көз шарасына, мұрынға қараған беттері. Жоғарғы жақтың алдыңғы бетінде көз шарасының гесігі және оның тіс ойығы бар. Самай асты бетінде жоғарғы жақтың денесі білінеді. Мұрын бетінде гаймар қуысының жолы, маңдай, тандай, бет (шықшыт).

20-сурет. Жоғарғы жақ (Ішкі беті).
1. Маңдай өсіндісі.
2. Көз-жас сайы.
3. Альвеола өсіндісі.
4. Гаймар қуысы.
5. Тандай өсіндісі.
6. Тістер.
Альвеолда сегіз тіс кіріп тұратын шұңқырлар бар. Таңдай өсіндісінен қатты таңдай пайда болады, ал мандай өсіндісі маңдай сүйегімен, бет шығыңқысы бет сүйегі өсіндісімен қосылады.
Таңдай сүйегі (небная кость, оs palatinum) перпендикуляр, горизонталь орналасқан екі сүйек табақшасынан пайда болған. Тандайдың перпендикуляр сүйегі мұрынның бүйірдегі қабырғасының құрылысына қатынасады.
Таңдайдың горизонталь сүйегі қатты тандайдың артқы бөлігін құрайды
Жоғарғы жақтың таңдай шығыңқысы мен қатты тандайдың горизонталь табақша сүйегі бірігіп тұрады. Олар бірікпей қалса тума ақау - "жырық" пайда болады.
Бет сүйегі (скуловая кость, os zugomaticus) адамның бетіне пішін береді. Сүйектің: самай, көз шарасына қараған және шеткі үш беті бар. Бет

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Бет сүйектері

Бет сүйектеріне алты жұп, үш тақ сүйектер кіреді. Жұп сүйектер:
жоғарғы жақ, мұрын, көз-жас, бет, тандай және төменгі мұрын кеңсірігі.
Беттің тақ сүйектері: төменгі жақ, желбезек және тіл асты сүйегі.
Жоғарғы жақ (верхняя челюсть, maxilla). Жоғарғы жақтың денесі және
төрт өсіндісі бар (20-сурет). Денесі төрт беттен тұрады. Олар: алдыңғы,
артқы немесе самай асты, көз шарасына, мұрынға қараған беттері. Жоғарғы
жақтың алдыңғы бетінде көз шарасының гесігі және оның тіс ойығы бар. Самай
асты бетінде жоғарғы жақтың денесі білінеді. Мұрын бетінде гаймар қуысының
жолы, маңдай, тандай, бет (шықшыт).

20-сурет. Жоғарғы жақ (Ішкі беті).
1. Маңдай өсіндісі.
2. Көз-жас сайы.
3. Альвеола өсіндісі.
4. Гаймар қуысы.
5. Тандай өсіндісі.
6. Тістер.
Альвеолда сегіз тіс кіріп тұратын шұңқырлар бар. Таңдай өсіндісінен
қатты таңдай пайда болады, ал мандай өсіндісі маңдай сүйегімен, бет
шығыңқысы бет сүйегі өсіндісімен қосылады.
Таңдай сүйегі (небная кость, оs palatinum) перпендикуляр, горизонталь
орналасқан екі сүйек табақшасынан пайда болған. Тандайдың перпендикуляр
сүйегі мұрынның бүйірдегі қабырғасының құрылысына қатынасады.
Таңдайдың горизонталь сүйегі қатты тандайдың артқы бөлігін құрайды
Жоғарғы жақтың таңдай шығыңқысы мен қатты тандайдың горизонталь
табақша сүйегі бірігіп тұрады. Олар бірікпей қалса тума ақау - "жырық"
пайда болады.
Бет сүйегі (скуловая кость, os zugomaticus) адамның бетіне пішін
береді. Сүйектің: самай, көз шарасына қараған және шеткі үш беті бар. Бет
сүйегінің шығыңқысы самай сүйегінің бет шығыңқысымен қосылып, бет доғасып
құрайды.
Көзжас сүйегі (слезная кость, os lacrimale) көз шарасының ішкі бетінде
орналасқан кішкене сүйек. Онда жас сайы мен сүйектің қыры бар. Бұл сүйек -
көз жас, мұрын өзегі мен жас қабы шұңқырының құрылысына қатынасады.
Мұрын сүйегі (носовая косгь, os nasale). Төрт бұрышты табақша сүйек,
одан мұрынның қыры пайда болады.
Желбезек (сошник, vomer) мұрын қуысының құрылысында қатынасады.
Төменгі кеңсірік (нижняя носовая раковина, соncha nasalisinferior)
жінішке имек сүйек. Ол мұрынның бүйірдегі қабырғасында, жоғарғы және
ортаңғы кеңсіріктерден төменде салбырап тұрады.
Төменгі жақ (нижняя челіосгь, mandibula) бас қаңқасындағы жалғыз
қозғалатын сүйек. Оның денесі мен жұп өсіндісі бар. Денесінің алдынғы
бетіңде төменгі иек бар. Оның айналасыңда төменгі иек тесігі орналасқан
Төменгі жақтың ішкі бетінде иек қыры мен жақ-тіл асты тесігі өтеді.
Төменгі жақтың әрбір шығынқы екі тармаққа бөлінеді. Алдыңғысы -
тәждік, артқысы айдаршықты. Айдаршықтың басы, мойны бар. Басы самай
сүйегіне буын арқылы бекиді
Тіласты сүйегі (подъязычная кость, os hyoideum) доғаша, денесі мен
үлкен және кіші екі жұп мүйіздері бар.

Бас қаңқасының бірігуі

Бастың сүйектері жіктер арқылы біріккен. Жік болып бірігудің бірнеше
түрлері бар:
1) Қабыршықты жік (самай мен төбе сүйегінің қабыршық бөліктерінің
бірігуі);
2) Жазық жіктер арқылы бірігу, бет сүйектерінің бірігуі;
3) Тіс терізді жіктер. Тіс тәрізді жіктердің бірнеше түрі бар. Олар:
тәжді, бұл маңдай мен төбе сүйегінің арасыңда;
- сагитал (екі төбе сүйегінің арасындағы жік);
- ламбдоға ұқсас (шүйде және төбе сүйектерінің арасыңдағы жік). Ересек
адамдар мен қарттардың жіктері сүйектеніп кетеді.
Самай - төменгі жақ буыны (вишчно-нижнечелссгаой сустав, articulation
temporomandibularis) жұп, пішіні айдаршықты күрделі буын. Ол төменгі жақтың
айдаршықты тармағы мен самай буын шұңқырының арасыңда орналасқан. Буынның
ішінде буын дискісі бар. Буын қапшығы латераль жалғамамен бекітілген. Осы
буынның көмегімен төменгі жақ түрлі қимылға келеді.

Бүтін бас қанқасы

Ми сауыты екі бөлімнен тұрады. Жоғарғысы — қақпағы, төменгісі —
иегізі. Ми сауьггының қақпағы төбе, маңдай, шүйде және самай сүйектерінің
қабыршықты бөлігінен пайда болады.
Бұл сүйектердің барлығы жазық сүйектер. Олардың аралығында сүйектің
борпылдақ ұлпасы бар. Олар тығыз екі сүйек қабатынан тұрады. Ішкі қабаты
мынадай өте жұқа болады. Бас жарақат алғаңда оның сырты бүтін болғанымен
осы жұқа қабық жарылуы немесе сынуы мүмкін. Бас негізінің ішкі және сыртқы
беті бар (21-суреттер). Ішкі бетінде; алдыңғы, артқы және ортадағы бас
шұңқырлары бар. Алдыңғы ми шұңқырында үлкен мидың маңдай бөлігі, орталық ми
шұңқырында үлкен мидың самай бөлігі орналасқан. Алдыңғы ми шұңқырындағы
торша сүйектің тесіктері мұрын қуысымен жалғасады. Бұл тесіктер арқылы
мұрын қуысынан ми сауьггына иіс сезу жүйкелері өтеді. Орталық ми шұңқыры
көз шарасымен көру өзегі арқылы жалғасады. Көру өзегі арқылы көз шарасына
көру жүйкесі, көз иргериясы, венасы шығады. Бас мидың көзді қозғаушы
жүйкесі (111 жұп), шығыршықты жүйке (IV жұп), алып қашушы жүйке (VI жұп)
және үштік жүйкенің көз тармағы ми сауытынан жоғарғы көз саңлауы арқылы
шығады.

21-сурет. Ми ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.