Радио. Радиобайланыс. Радиотолқын

Жоспары:
1. Кіріспе. Радио
2. Негізгі бөлім.
А) Радиобайланыс
Ә) Радиотолқын
3. Қорытынды бөлім. Ең алғашқы «Қазақ» радиосы

Радио (латынша radio – сәуле шығарамын, radius- сәуле)
- алыс қашықтыққа радиотолқындар арқылы ақпарат жеткізу әдісі. «Радио» термині біртіндеп «сымсыз телеграф» терминін ығыстырып, XX ғасырдың 10 жылдарынан бастап қолданысқа енді. Алғашқыда телеграф сымдарын тарату үшін өшпелі тербеліс тудыратын ұшқынды радиотаратқыштар пайдаланылды. Электрондық приборлардың шығуы радионың түбегейлі дамуына жол ашып, радионы әр түрлі хабар тарату құралына айналдырды. Радиодан радиолокация, радионавигация, теледидар және т.б. салалар бөлініп шықты.
- Радиотолқын арқылы ақпарат таратуға байланысты онын негізінде жатқан физикалық құбылыстарды зерттеумен айналысатын ғылым мен техника саласы.
- Бұқаралық ақпарат тарату құралдарының бірі.
Радиобайланыс жүйесі- радиотолқындар арқылы жүзеге асырылатын электр байланыс түрі. Радиобайланыс жүйесі хабар таратуға арналған радиотаратқыш орталықтан және сол хабарды қабылдайтын радиоқабылдағыштан тұрады. Радиотаратқыш орталықта, тасымалдаушы жиіліктегі гармон, тербеліс өндіріліп, берілетін хабар арқылы сол тербелістердің белгілі параметрі модуляцияланады. Модуляцияланған тербеліс күшейтіліп, антенна арқылы кеңістікке радиотолқын түрінде таратылады. Радиотолқын қабылдағыш антеннада электр тербелістерін қоздырады. Қабылданған әлсіз электр тербелістері радиоқабылдағышта күшейтіледі, одан модуляциялаушы хабар сигналы бөлініп алынып, дыбысқа түрлендіреді. Берлинде 1906 жылы 29 мемлекет өкілдерінің қатысуымен өткен I-халықаралық конференцияда 1908 жылдың 1 шілдесінен бастап күшіне енген Радиобайланыс жүйесінің жұмыс тәртібі және халықаралық конвенция қабылданды. 1912 жылы жиілік диапозондары әр елдің әкімшіліктерінен бөлініп, радиошамшырақ, ауа-райын хабарлау және т.б. қызметтер құрылды. 1920 жыға дейін радиобайланыс жүйесінде толын ұзындығы 100м болатын радиотолқындар қолданылса, 1922 жылы декаметрлік, 1940 жылы дециметрлік және сантиметрлік толқындар пайдаланыла бастады. Қысқа толқындар байланыс арналарының санын