Қайратсыз ашу-тұл,

Тұрлаусыз ғашық-тұл.

Шәкіртсіз ғалым-тұл

Абай

Бұл Абай Құнанбаевтың терең философиялық ойларын қамтитын мақал-мәтелдер жиынтығы. Оның мәні: 1. **"Қайратсыз ашу-тұл"** - Ашуды басқару үшін күш пен сабыр керек. Қайратсыз ашу адамның өзін-өзі бақылау қабілетінің жоқтығын көрсетеді. 2. **"Тұрлаусыз ғашық-тұл"** - Махаббат тұрақтылық пен беріктікке негізделуі тиіс. Тұрақсыз махаббат сенімсіз және ұзаққа бармайды. 3. **"Шәкіртсіз ғалым-тұл"** - Ғалымның білімі шәкіртсіз, яғни оны басқаларға жеткізбесе, пайдасыз. Білім мен тәжірибені бөлісу маңызды. Бұл мақал-мәтелдер адамның өзін-өзі жетілдіруі мен қоғамға пайдалы болу қажеттілігін көрсетеді.