ЕжелгіШығыстағы психологиялық ойлар

Презентация қосу

ЕжелгіШығыстағы
психологиялық ойлар

Орындаған:Таласпаева М.Б

Тексерген:Едигенова.А.Ж
Психология ерте заманнан келе жатқан гылым саласыны ң бірі. Оны ң д үниеге
тұңғыш келген жері - Греция. Психологиялық ойдың ең алғаш бейнесі
мифологиялық тұрғыда дамыды. Мифология адамның қауымдық сананы ң
алғашқы қалыптасуының корінісі.Ол ешбір құбылыстың шығу себебін
ашпайды. Мифологиялық көзқарасына білімсіздік, а ңқаулық,
алданушылық, соқыр, наным-сенім кездеседі. Мифология адамзатты ң
рухани мәдениетінің ең көне формасы. Онда білімнің діни сенімні ң
бастамасы өнер мен адамның қасиеттерін бейнеленді. Миф (а ңыз, ертегілер
) сананың әлі жетілмеген біртұтас формасы болып табылады.
Ежелгі Шығыс елдерінде ең бірінші
кезекте “психология “ терминінің
шыққан отаны Грецияны алатын
болсақ яғни , ол кезде Грецияда
психология жалпы психикаға
байланысты көптеген түсініктер
қалыптасты.Мысалғы: Бұл елде
психология туралы түсінікті тікелей
Эроте пен Психея атты аңызбен
байланыстырады. Осы аңызда Эрот-
қанаты бар тірі жан ретінде ,ал
Психея – жас әел кейпінде ол
Эротпен бірге ол көзге көрінбейтін
кезде ғана өмір сүре алады екен.Бұл
аңыздың сюжеті өте қысқа.Осы
аңыздың негізгі мәні ,Психея көзге
көрінбейтін құдайға ғашық болады
да ,ал көзге көрінбейтін құдай болса
Психеяны түнде ғана оралып
отырған.
Бұл Эрот Птерос болатын, ол оған қараңғыда
былай деген болатын:сен мені ешқашан көруге,
білуге менің кім екенімде білуге де тырысқан
жоқсын деген.Бірақ Психея барлығын білгісі
келді.Психея Эроттан айырылып қалам деп
ойлағанымен ол Эрот яғни,түнде келетін құдай
туралы бәрін білгісі келді.Сосын Эрот ұйқыға
кеткенде ол майшамды жағып оның қасына
әкеледі.Оның әдемілігін және арқасындағы
қанаттарын көріп , майшамды Эроттың үстіне
құлатын алды.Осыдан кейін, ол көкке көтеріліп
кетіп, мүлдем оралған жоқ.
Ежелгі әдебиеттер бойынша,
адам қайтыс болғаннан
кейін ,ол басқа адамға
барып қонады деген
түсініктер де
бар.Австриялықтар
адамда екі жан бар деген
пікірлер айтқан
болатын.Біріншісі- уақыт
жаны яғни ,ол белгілі бір
уақыт аралығында пайда
болатын жан.Ал екіншісі-
адамдар қайтыс болғанда
оның жаны келесі бір
адамға беріледі деген.Ал
славян халықтарының
сенімі бойынша, жан
тәннен бөлек өмір сүре
алады, деген.
Ал ежелгі мысыр халықтары
адамның жаны туралы
көптеген өздерінің
пікірлерін айтқан
болған.Олардың ойынша,
адам бес субстанциядан
тұрады. (КА, БА, АХ, ХАТ,
ХУ) бұл туралы А
кітабында көп мәлімет
алуға болады.Осылардың і
ішінде екеуі
ерекшелентіндері КА және
БА .КА- бұл адамның
қосы,оның өмірлік күш-
қуаты ,ал БА- адамның басы
сияқты құстың бейнесі
.Мысырлық адамдар
психология мен
парапсихология
ғылымдарын терең
зерттеген
Сонымен қатар ,Вавилонда адамдар
гипноз, магия мен қатар,психотехника
және де тағы басқа да психологиялық
әдістерді пайдаланған және де
христиан дінінде көбелек адам
жанының бейнесі болып
есептеледі.Осы көбелектердің көп
болуы өмірді жақсарта түседі деген
түсініктер де бар.Көптеген
жұмақтың сурттерінде, көбелектердің
жаны бар адамдар сиякты болып
көрінеді.
Ерте замандардан бастап адам баласының назары, ақыл-ойы өзінің
маңындағы дүниенің сырын танып білуімен бірге, өз денесінің ішкі
дүниесінің, ақыл-ойы мен іс-әрекетінің тіршілік бейнесінің құпия
сырларын ашып білуге ұмтылған. Біздің дәуірімізге дейінгі бірнеше
мыңдаған жылдар бұрын Шығыс елдері Мысыр мен Үндістанда, Қытай мен
өзге елдерде, адам баласының мәдениеті өсіп, дамып, осы заманғы ғылыми
білімнің бастапқы іргетасы қалана бастаған. Қоғамның дамуына қарай
өндіріс күштері өсті, әлеуметтік өмірде таптар пайда болды. Алғаш қы құл
иеленушілік мемлект құрылды. Қоғамда адамдардың әр-қилы наным
сенімдерге негізделген көз-қарастары пайда болды. Мұндай көз қарастар тек
діни нанымдарға негізделіп қана қойған жоқ, адамның жан дүниесі жайлы
табиғи – ғылыми көз қарастардың тууына себепші болды.
Ертедегі Шығыс елдерінде, сонан соң Ежелгі Грецияда адамның тәні мен
жанының сырын білуге ден қойылды. Адам тіршілігінің негізі – қан
айналуына ерекше мән берілді. Тіршіліктің негізі – қан айналымындағы
сұйықтық және ондағы құрам деген түсінік қалыптасты.
Ертедегі Қытай медицинасында б.з.д. ХІІІ ғасырда
денені басқарушы жүрек қызметі деп санап, ол ауа
тектес нәрседен жаралған деді. Ондай нәрселер
организмде тегі бөлек заттармен қосылып, адамны ң
физиологиялық тіршілігімен бірге психикалық
қызметінде реттеп отырады, мұндай тіршілік
адамның сөйлеу қабілетін оятып, ойын дамытады
деген тұжырым жасалды. Адамның ойын жүрегі
билесе, ал оның сезімдік қызметін бауыры атқарады
деп түсінілді.
Ежелгі Үндістан дәрігерлері, “адамның
психологиялық әрекетінің негізгі органы –
жүрек оның атқаратын қызметі біртіндеп миға
ауысады”- деген тұжырым жасады.
Темперамент жайындағы ілім іргесінің
қалануы , әрбір адам өзінің даралық
ерекшеліктерімен сипатталады деген ұғым
ғылым тарихындағы алғашқы материалистік
қарапайым түсініктерді тудырды. Үнді елінде
психологиялық көзқарастар көбінесе
буддизммен тікелей байланысы болды.Ертедегі
Қытай мен Үндістан дәрігерлері
темперамент үш бөлшектен тұрады, олар:
бастапқыда ауа тектес нәрселерден--өттен
және қан мен шырыннан құралған, осы үш
түрлі нәрсенің дене құрамындағы мөлшеріне
орай адамдар бірнеше типке ажыратылады деп
санаған. Осы негіздерге сүйене отырып, Қытай
дәрігерлері адамдарды мынандай типтерге
жіктеген: бойында өттің не қан құрамының
басым болуы. Мұндай адамдар күшті, батыр
келеді. Олардың мінезі жолбарыс тәрізді өжет
те шапшаң;
Б.з.д.VІ ғасырда Үндістанда адамның жан
дүниесі жайындағы діни нанымдарға
негізделген Джайнизм мен буддизм бағыттары
кеңінен тарады. Бұдан кейінгі кездерде
Үндістанға философиялық мектептер жан
туралы түсініктерді метофизикалық- әдептік
мақсаттарды дәріптеуге пайдаланды. Бұл
бағыт келесі дәуірімізде түрлі жолға түсіп,
жан дүниесінің сырын адамның даралық
ерекшеліктеріне орай түрліше түсіндіреді. Ал
иога бығытын ұстанушылар шындықты танып
білу үшін адам бойындағы психикалық
қасиеттердің жасырын сырларын жеңе білу
керек деп уағыздады. Ертедегі Үндістан
ғұламаларының пікірінше, адамның, өз ішкі
дүниесінің сырын меңгеріп, оның даралық
ерекшеліктерін әдептік( этикалық) жағынан
іздестіріп білуге ұмтылғаны осыдан айқын
байқалады.
Онын іргесін өзі қалаған мектебі Конфуцияндық деп аталады.
Конфуцийдің пікірінше “адамның білімі мен психологиялық сапалары – туа
берілетін қасиет. Адам жаратылысынан қайрымды болып туады, біра қ оны
жолдан тайдырып бұзатын- сыртқы орта. Сондықтан ол, адамны ң өз
бойындағы сырттан әсер еткен зиянды қасиеттерден арылу үшін, адам өзі
ішкі жан дүниесіне үңіліп ақыл-ойын дамыта түскені дұрыс” – дейді.
Конфуцийдің бұл пікірін шәкірттері әрі қарай дамытып, ел арасына кеңінен
жайды. Адамның тәнімен психикалық тіршілігінде қан айналу процесінің
ерекше маңызды қызмет атқаратындығы туралы пайымдаулар келесі
дәуірлерде Вавилон, Мысыр, Қытай мен Үндістанда, Ежелгі Шығыс елдерінде
жалғасын тапты.
Пайдаланған әдебиеттер:

Рубинштейн,С.Л.Основы общей псиъхолгии Питер
2005
Тәжібаев.Т.Жалпы психология Алматы,1993
Жакупов С.Жалпы психология
/ Алматы 2011

Қосымша әдебиеттер:
http://studme.org
http://bestreferat.kz/

Ұқсас жұмыстар

Аурудың психожарақаттаушы фактормен байланысына негізделген невроздардың диагностикалық критериялары

Психология негіздері

Сананың құрылымы

Қолданбалы психология

Психодиагностиканың қалыптасу тарихы

Стресстің түрлері

Психология жан туралы ғылым

Психологияның табиғи және гуманитарлық мәні

Басқарудың психологиялық заңы

Қиын-қыстау кезге қарамастан бұл кезең де қазақ халқында ғылым мен мәдениеттің дамуына үлес қосқан даналар талай кездесті

Пәндер