Өлшеу теориясы: түрлері, қателер және көп ретті өлшеулерді статистикалық бағалау

Өлшеу түрлері

Өлшеу қателіктері

Өлшеу - деп өлшенетін шаманың онымен бірлігімен байланысын анықтауды және бұл шаманың мәнін табуды қамтамасыз ететін физикалық шама бірлігін сақтаушы техникалық құралды қолдану бойынша операциялардың жиынтығын айтады.

Бір рет орындалатын өлшеу. Бұл өлшеудің кемшілігі дөрекі қателікті мүмкіндігі; көп ретті өлшенетін өлшеулер - нәтижесі бірнеше өлшеуден алынатын яғни бірнеше біррет өлшенетін өлшеулерден тұратын бір мөлшердегі физикалық шамаларды өлшеу; Көбінесе олардың саны n ≥ 3. Көпретті өлшенетін өлшеулер өлшеу нәтижесіне әсер ететін кездейсоқ факторлар әсерін азайту үшін қолданылады.

Өлшенетін физикалық шаманың өзгеру түрі бойынша: статикалық өлшеу - уақыт бойынша өзгермейтін нақты өлшеу тапсырмасына сәйкес алынатын физикалық шаманы өлшеу; динамикалық өлшеу - өлшемі бойынша өзгеретін физикалық шаманы өлшеу

Қолданылатын өлшеу құралдарының метрологиялық тағайындалуы бойынша: техникалық өлшеу - жұмыстық өлшеу құралдарының көмегімен өлшеу; метрологиялық өлшеу - физикалық шаманың бірліктерін жұмыстық өлшеу құралдарына өткізу мақсатымен эталондық өлшеу құралдар көмегімен өлшеу; Өлшеу нәтижелері шама мәнін текжуықтап қана бағалайды, өйткені тіпті ең дәл өлшенетін құрылғылар өлшеу шамасының нақты мәнін көрсете алмайды.

Өлшеу қателігі байқалу заңдылығы бойынша - жүйелік, кездейсоқ және дөрекі қателіктер болып анықталады.

Студент коэффициенттерінің кестесі. Р - сенім ықтималдылығы. n - өлшеу саны.

n\P

0, 5

0, 6

0, 7

0, 8

0, 09

0, 95

0, 0989

0, 999

0, 82 0, 77 0, 74 0, 73 0, 72 0, 71 0, 71 0, 70 0, 69 0, 69 0, 68 0, 68 0, 68 0, 67

1, 38 1, 06 0, 98 0, 94 0, 92 0, 90 0, 90 0, 90 0, 88 0, 87 0, 86 0, 85 0, 85 0, 85 0, 84

2, 0 1, 3 1, 3 1, 2 1, 2 1, 1 1, 1 1, 1 1, 1 1, 1 1, 1 1, 1 1, 0 1, 0 1, 00

3, 1 1, 9 1, 6 1, 5 1, 5 1, 4 1, 4 1, 4 1, 4 1, 3 1, 3 1, 2 1, 3 1, 3 1, 3

6, 3 2, 9 2, 4 2, 1 2, 0 1, 9 1, 9 1, 9 1, 8 1, 8 1, 7 1, 7 1, 7 1, 7 1, 6

12, 7 4, 3 3, 2 2, 8 2, 6 2, 4 2, 4 2, 3 2, 3 2, 1 2, 1 2, 0 2, 0 2, 0 2, 0

31, 8 7, 0 4, 5 3, 7 3, 4 3, 1 3, 00 2, 9 2, 8 2, 6 2, 5 2, 4 2, 4 2, 4 2, 3

636, 6 31, 6 12, 9 8, 6 6, 9 6, 0 5, 4 5, 0 4, 8 4, 1 3, 9 3, 6 3, 5 3, 4 3, 3

Кестеден көрініп тұрғандай 7-10 рет өлшеу және шексіз көп ретті өлшеу кезінде де орташа квадраттық қателіктерді қолдануға болады. Автоматты өлшеу кезінде өлшеу саны өте үлкен болуы мүмкін, алайда өлшеу санының артуы орташа квадраттық қателіктердің азаюына әкеледі және қателік интервалы аралығында сенім ықтималдылығын өзгертпейді.