Қазақстан Республикасының пайдалы қазбалары

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Семей қалалық Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

Тақырыбы: Қазақстан Республикасының пайдалы қазбалары

Тексерген: Темиргалиева А.С.
Орындаған: Қалелов Т.
Топ: ГУ-307

Семей - 2015
Қазақстарн қазір хром, ванадий,
рений, висмут, фтор қоры жағынан
дүние жүзінде бірінші орын алады.
Ал темір, хромит, қорғасын,
мырыш, вольфрам, молибден,
фосфорит, мыс, калий және
кадмий қорынан елімізде алдыңғы
орындардың бірінде. Пайдалы
қазбалар кен орындары үш топқа
бөлінеді: жанатын, рудалы және
рудасыз.
             Қазақстан Республикасы

Вольфрам қорынан 1 орын
(дүние жүзінде)

Хромит пен фосфор кенінен 2 орын

Марганец кені бойынша 3 орын
(АҚШ пен Украина )
Қорғасын мен молибден қорынан 4 орын

Темір қорынан (Бразилия,Аустралия,Канада, 8 орын
АҚШ,Үндістан,Ресей және Украина)
Алтын қоры бойынша 6 орын
ТМД е б/ша ресей мен Өзбекстаннан кейінгі 3
орын

ТМД көлеміндегі мыс пен қорғасын қорынан 50 % дан астамы
ТМД көлеміндегі мырыш қоры бойынша 70 % дан астамы
Пайдалы қазбалар Теңгерімді қорлар Әлемдегі орны Әлемдегі орны
түрі (тонна) (қорлар бойынша) (кенде қамтылым
бойынша)
Темір кені   18 600 000 000 6 7

Марганец кені 635 200 000 4 10
Хром кені 382 700 000 2 1
Бокситтер   365 400 000 12 н/д

Қорғасын 17 200 000 5 41
Мырыш 39 800 000 5 40
Мыс 39 300 000 12 63
Титан 24 100 000 10 15
Вольфрам 2 100 000 1 25
Алтын   2 232,6 15 2
Күміс   53 204 4 31
Қалайы 69 300 10 23
Уран 1 600 000 2 д/ж
Тас көмір   150 000 000 000 8 д/ж
Жанатын Кен орындары
пайдалы
қазбалар
мұнай Атырау, Маңғыстау, Қызылорда, Ақтөбе,
газ Батыс Қазақстан
көмір Қарағанды алабы, Екібастұз, Майкүбі
(Павлодар облысы), Торғай (Обаған)

Кенсіз пайдалы Кен орындары
қазбалар

Асбест Қостанай (Жітіқара), Қарағанды
(Жезқазған),
Мұғалжар (бөгетсай), Шу-Іле таулары
(Хантау)
Тұз Каспий маңы ойпаты(қалыңдығы 2 км-ден
асады),

Фосфорит Оңтүстік Қазақстан, Қаратау (Шолақтау,
Ақсай, Жаңатас),Ақтөбе (Жем өзенінің
Кенді пайдалы кен орындары
қазбалар
Темір Қашар, Соколов-Сарыбай,
Қарағанды(Кентөбе,Қаратас),Солт.Қаза
қстан(Атан
сор),Қостанай(Әйет,Лисаков)
Марганец Орталық Қазақстан
(Жезді,Атасу),Ұлытау,Сарыарқа,Қаратау
,Маңғыстау
Мыс Жезқазған,Қоңырат, Бозшакөл
Алюминий Ақмола және Торғай ойысы(Амангелді
торабы)
Никель Ақтөбе (Кемпірсай),қостанай (Аққара,
Ақтау)
Хром Ақтөбе (Кемпірсай, Дөң), Қостанай,
Шығыс Қазақстан
Алтын Алтай тауы, қалба жотасы, Орталық
Қазақстан (Степняк,Ақсу,Майқайың)
Полиметалдар Кенді Алтай (Риддер,Зырян),Жоғар
Алатауы (Текелі),қаратау
(Ащысай,Мырғалым)
Қазақстанның пайдалы
қазбалары

Жанатын Кенсіз (Рудасыз)
Органикалық Кенді (рудалы) Химиялық тау
шөгінді тау магмалық жыныстары
жыныстары таужыныстары

Асбест,
Көмір, Темір, Марганец, Хром, Фосфорит,
мұнай, Никель, Алюминий, Мыс, Т ұз
газ Полиметалдар,
Алтын, Сирек
кездесетін металдар
(Вольфрам,
молибден, Ванадий,
Висмут, сүрме)
Жанатын пайдалы қазбалар.

Мұнай мен газ-Атырау, Маңғыстау,

Қызылорда, Ақтөбе және батыс қазақстан
облыстарында шоғырланған. 1899 ж.
Қарашүңгілде Әмбі кен орнында бірінші
рет мұнай атқылады. 1911 ж. Доссор, 1915 ж.
Мақат кен орны пайдалануға берілді. 1960 ж. Өзен мен Жетібай
қосылды. Кейіннен Қаражамбас пен қаламқас, Теңіз ( Атырау
облысы), Кеңқияқ және жаңажол ( Ақтөбе облысы) , Қарашығанақ
( Батыс Қазақстан облысы) пен Құмкөл( Қызылорда облысы) кен
орындары ашылды. Қазақстанда мұнай мен газ шо ғырланған 14 алап
және 207 кен орны бар. Бүгінде республикада жылына шамамен 55
млн. т. мұнай , 7,5 млрд. м3 газ өндіреді. Шетелге 17 млн. тоннадай
өңделмеген мұнай шығарылады. 10 көмір алабы, 300 кен орны бар,
жалпы 162 млрд. т. қоры бар. Қарағанды алабы-3600 ш қ 2 жерді алып
жатыр. Ол- негізгі көмір базасы.
Көмір. Қазақстанда
көмір қоры мол.
Мұнда тас көмір мен
қоңыр көмірдің 10
алабы, 300 кен орны
бар. Қазақстанның
жалпы көмір қоры 162
млрд т – ға жетті. Ғалымдардың
жобалауы бойынша еліміздегі көмір
қоры 248 жылға жетеді. Көмір кен
орындарының басым көбі Қарағанды,
Павлодар және Қостанай облыстарында
орналасқан.
Марганец. Қазақстанда

11 марганец кен орны
бар, ең ірі кен
орындарына Орталық

Қазақстандағы Атасу және Жезді
жатады. Мұндағы рудалардың 27%-ына
жуығы марганец. Марганец кендері
Ұлытау, Сарыарқа, Қаратау, Маңқыстау
өңірлерінен де табылды.
Республикадағы марганец рудасының
қоры 408 млн тоннаны құрайды. Дүние
жүзі бойынша 2-ші орында.
Никель. Никельдің
едәуір коры
Мұғалжар таулы
ауданында үгілген
тау жыныстары
құрамында шоғырланған. Никельдің 40-
тан аса ірі кені Ақтөбе облысындағы
Кемпірсай кен орнының үгілу
қыртысындағы Бұрақтал кеніштеріне де
шоғырланған. Қостанай облысындағы
Аққара, Ақтау кендерінің коры мол,
сапасы жоғары. Никель кен орындары
Қарағанды, Шығыс Қазақстан
облыстарында да бар.
Фосфорит.
Қазақстан
фосфориттің коры
жөнінен АҚШ-тан
кейін екінші орын
алады. Оңтүстік
Қазақстан аймағында, Қаратауда ірі
фосфорит кен орындары (Шолақтау,
Ақсай, Жаңатас) бар. Сапасының
жоғарылығы және қабатының
қалыңдығы жөнінен бұл кен
орындарының бүкіл жер шарында
теңдесі жоқ. Сондай-ақ фосфорит кен
орындары Актөбе облысында, Жем
өзенінің жоғары ағысында да
кездеседі.
Тұз. Қазақстан
аумағында тұз қоры
өте мол. Әсіресе
тұзға Каспий маңы
ойпаты бай. Ондағы
кей
жерлерде тұз
кабатының қалыңдығы (тұз күмбездері)
2 км-ден асады. Кейбір кабаттарда ас
тұзына қоса, калий, т.б. тұздар да
кездеседі. Сондай-ақ Каспий маңы
ойпаты мен Батыс Сібір жазығында
және республиканың басқа да
аудандарында көптеген тұзды
көлдерде тұнба тұздар жиналған.
Өнім түрі Негізгі импорттаушы ел
Көмір Ресей
Темір кені мен шөкемтастар Ресей
Сазбалшық (алюминий оксиді) Ресей
Алюминий Ресей, Қытай
Қытай, Ресей, Германия, Жапония,
Ферроқорытпалар
Оңтүстік Корея
Мырыш Қытай, Италия, Нидерланды
Қорғасын Швейцария, Испания
Мыс Қытай, Ұлыбритания
Алтын Швейцария, Италия, БАӘ
Ұлыбритания, Германия және
Күміс
Швейцария
Сирек және жерде сирек АҚШ, Жапония, Нидерланды,
кездесетін металдар Оңтүстік Корея, Ресей
Қазақстанньң физикалық
географиясы, Алматы: Атам.ра,
2008.

Ұқсас жұмыстар

Қазақстанның жалпы көмір қоры

Пайдалы қазбалары

Қазақстанның негізгі пайдалы қазбалары

Қазақстан Республикасының мұнай өндеу өнеркәсібі экономикасы

Аустралия материгінің пайдалы қазбалары

ҚР пайдалы қазбалары

Материктың шеткі нүктелері

Солтүстік Америка

Қазақстан Республикасының өзекті экологиялық мәселелері және тұрақты дамуы

Тас көмір Калий тұзы

Пәндер