Ластаушы заттар мен токсиканттар: токсикология және ауа, су, топырақ ластануы

Ластаушы заттар мен токсиканттар

ЖОСПАР

КІРІСПЕ

Токсикология.

Тыңайтқыштар, пестицидтер мен детергенттер.

Ауаны ластаушы заттар

Су қорларын ластаушы заттар

Топырақты ластаушы және аздырушы көздер

Қоршаған ортаның ластануы туралы статистика

ҚОРЫТЫНДЫ

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

Токсикология (грекше toxіkon - у және logos - ілім) - медицинаның удың қасиеттерін, организмге тигізетін әсерін, улану салдарынан туатын өзгерістерді, уланған адамды емдеу әдістерін зерттейтін саласы.

Өндірісті улар және олардың классификациясы:

Химиялық систематикасы: - органикалық; - бейорганикалық; - элементті-органикалық.

Зақымдануына байланысты: - нейтротропты; - гепатотропты; - невротоксикалық;

- кардиотоксикалық; - қан уы.

Спецификалық әсеріне байланысты: - аллергендер; - тератогенднр; - мутагендер; - супермутагендер; - концерогендер (күшті, әлсіз, орташа) .

Қауіптілігіне байланысты (класстар) : 1- төтенше қауіпті (Be, Cd, Pb, Hg, Tl) . 2- жоғары қауіпті (Sb, As, Ba, Se), 3- жай қауіпті (Cr, Ag, Al), 4- азғана қауіпті (Cu, Fe, Mn, Zn, Ni, Ge, Sr, Rb, Cs) .

Улы химикаттар (пестицидтер) :

инсектицидтар:

акарицидтар:

гербицидтар

фунгицидтар

акарецидтер - кенелермен күресу үшін;

альгицидтер - балдырлар мен басқа да су өсімдіктерін

құрту үшін;

антисептиктер - бейметалл материалдарды микроорганизмдерден қорғау үшін;

бактерицидтер - өсімдіктердің бактериалды ауруларымен және бактериялармен күресу үшін;

зооцидтер - кемірушілермен күрес үшін;

инсектицидтер - зиянды жәндіктермен күресу үшін;

лимацидтер - әртүрлі моллюскалармен күресу үшін;

нематоцидтер - жұмыр құрттармен күресу үшін;

фунгицидтер - топырақтағы саңырауқұлақтармен күресу

үшін.

Ауаның ластануы:

Жыл сайын атмосфералық ауаға шамамен алғанда мына мөлшерде ластаушы қалдықтар қосылады :

теңіз сулары тұздары 550 млн тн

топырақ беті щаңы 250 млн тн

жаңартау атқындылары 80 млн тн

өрт күлі мен түтіні, шаңы 70 млн тн

жаққан отын күл -түтіні, шаңы 30 млн тн

өнерқәсіп қалдықтары, түтіні, шаңы 15 млн тн

ауыл шаруашылық шаңы мен түтіні 5 млн тн.

Өнеркәсіп пен көлік мекемелерінің ауаға шығаратын ластаушы заттарының 31, 9 проценті иісті газ (СО), 27 проценті күкіртті газ (SO2), 1, 1 проценті азот тотығы (NO2), 28, 3 проценті қалқып жүретін қатты түйіршіктер

Ауаны ластанушылардың ішінде автомашиналардың алатын орны ерекше. Жыл сайын олар 280млн тн шамасында көміртек тотығын, 56 млн тн көмірсутек, 28 млн тн азот тотығын ауаға қосады. Бұл газдар құрамында 200-ден асттам өте күрделі затар қосындылары бар. Олардың ішінде зиянсыздары - азот, оттеку, сутек, , судың булары, зияндылары- көміртек, азот тотығы, этилен, бензол, этан, метан, толуол, бенз (а) пирен, күйе, күкіртті түтін

Егістік жерлерге минералды тыңайтқыштар шашқанда, әсіресе азотты және калийлі түрлері, есепсіз, шамадан көп төгіліп, ауаға, топыраққа жиналып, жауын- шашынмен, көлдерге, өзендерге кетіп, айналаны ластап жатады

Алдерин, диоксин, ДДТ, хлоридан сияқты пестицидтер, құрамында сынап пен мышьяк бар дәрі- дәрмек қалдықтары аса қауіпті, олар қоректік тізбектерде жиналып, ет, сүт, көкеніс, картоп, бидай, күріш т. б. өнімдер арқылы адамдарды уландырады

Су көздерінің ластануы:

Су көздері жылудан да ластанады. Электр станциялардың жылы сулары өзендерге, көлдерге, су қоймаларына жіберіліп, ондағы қалыптасқан жағдайды өзгертеді. Судағы оттек азайып биологиялық процестердің жүру ырғағы бұзылып, суда уытты көбіктер пайда болады

Атом бомбыларын сынауға, атом электр станциясындағы апаттар мен бұзылу салдарынан, өндірісте, ғылымда, радиоактивті изотопты көпр қолдануға байланысты, радиоактивті қалдықтарды қалай болса, солай көму салдарынан су көздерін радиоактивті қалдықтармен ластану қауіпі төнді