Қазақстан Республикасының экспорт және импорт жағдайы туралы

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

Қазақстан Республикасының экспорт және импорт жағдайы.

Дайындаған: Ильясова Ж. Д.

Тексерген: Темірғалиева А. С.

Тобы: ГУ - 307

Семей, 2015

«Бізге ауқымды міндет - бәсекеге қабілетті жағынан әлем елдері ішіндегі көшбастаушы елу елдің санатына ену міндетін шешу қажет. Бұл мақсатқа жете алуымыз көбіне қаржыгерлерімізге байланысты».

Н. Ә. Назарбаев

Экспорт (лат. exportare - шығару‚ әкету) - тауарды‚ капиталды‚ жұмыстарды‚ қызметтерді‚ зияткерлік қызмет нәтижелерін‚ соның ішінде оларға айрықша құқықтарды сыртқы нарықтарға өткізу үшін шетелге әкету.

Импорт (латынша: іmportare - әкелу) - ішкі рынокта өткізу үшін елге шет елден тауарлар, технологиялар әкелу. Импорт құрылымы белгілі бір елдің табиғат жағдайларының ерекшеліктерімен‚ оның экономикасының дамуымен және оның халықаралық еңбек бөлінісіндегі рөлімен айқындалады.

Қазақстан Республикасының Статистика Агенттігінің деректері бойынша 2012 жылы елдің сыртқы сауда айналымы көлемі 132, 7 млрд. АҚШ долл. құрады, бұл көрсеткіш былтырғы жылдан 6, 5% жоғарырық. Сыртқы сауда айналымының серпіні соңғы 20 жыл бойы өсу үрдісін көрсетіп тұр. Жаһандық экономикалық дағдарыс салдарынан сыртқы сауда айналымының көлемі 34% төмендеген 2009 жылды ғана қоспағанда. 2010 жылдан бастап сыртқы сауда айналымының көлемі қайтадан өсе бастады. Көбінесе бұл еліміздің басшылары қолданған дағдарысқа қарсы шаралардың нәтижесі еді.

Сыртқы сауда айналымы көлемінің және импорт үлесінің серпіні

Сыртқы сауда айналымының ішіндегі импорт үлесінің серпінінде соңғы 15 жыл ішінде қысқару үрдісі байқалады. 1998 жылы импорт үлесі 45% құраса, 2012 жылы оның деңгейі 35% дейін төмендеді. Осыған сәйкес сыртқы сауда айналымындағы экспорт үлесі өсті. Осы оң серпін сыртқы әлемдік жағдаяттың (шикізат қорларының әлемдік бағаларының өсуі) әсер ету нәтижесі. Экспорттың жалпы көлемінің 75% минералдық өнімдер құрайды.

Сонымен катар, ел Үкіметінің де экономиканың өңдеуші саласындағы экспортқа бағытталған өндірістерді дамытуды қолдау бойынша әрекеттерді жандандыруын атап өтуіміз жөн. Осылайша, «KAZNEX INVEST» Экспорт және инвестициялар ұлттық агенттігінің деректері бойынша Үдемелі индустриалдық инновациялық дамыту мемлекеттік бағдарламасы мен «Экспорт-2020» бағдарламасын жүзеге асыру нәтижесінде Қазақстанда соңғы жылдары өңделген өнімдердің экспорты едәуір өсті.

Соңғы 15 жыл ішіндегі импорт пен экспорт көлемінің серпінінде өсу үрдісі байқалады. 1998 жылмен салыстырғанда импорт көлемі 11, 5 есе, экспорт көлемі 17, 2 есе өсті. Сонымен қатар, 2009 дағдарыс жылымен салыстырғанда импорт деңгейі 1, 6 есе, экспорт деңгейі 2 есе өсті.

Импорт және экспорт көлемінің серпіні, млрд. теңге

Қазақстанның 2007 жылғы және 2012 жылғы импортының құрылымы

Қазақстанның ТМД елдерінен импортының құрылымы, 2007 және 2012 жылдар.

Басқа әлем елдерінен импорт құрамы, 2007 және 2012 жылдар.

ТМД елдерінен өнім импорты

2012 жылы Қазақстан нарығына тауарды басты жеткізушілер болғандар: Ресей (мұнай, бензин, құбыр өнімдері және т. б. ), оның үлесі Қазақстанның жалпы импортының 38% құрады; Қытай (электроника, вагондар, телефондық аппараттар және т. б. ) - оның үлесі 17% құрады.

2012 жылғы Қазақстан импортының құрылымында «машиналар, жабдықтар, көліктік құралдар, аспаптар мен аппараттар» тауарлық тобы басым, оның үлесі 39% құрады. Минералдық өнімдер 15%, химиялық және онымен байланысты салалардың өнімдерінің импорты 13% құрады.

Қазақстанның басты тауарлық топтар бойынша импортының құрылымы, 2013 жыл.

Сауда державалары

Реті

Мемлекет

Экспорт+импорт

Мәлімет уақыты

АҚШ

$3, 173, 000, 000, 000

2012 жыл

Қытай

$2, 813, 000, 000, 000

2012 жыл

Германия

$2, 457, 000, 000, 000

2012 жыл

Жапония

$1, 402, 000, 000, 000

2012 жыл

Франция

$1, 086, 400, 000, 000

2012 жыл

Ұлыбритания

$952, 100, 000, 000

2012 жыл

Италия

$918, 100, 000, 000

2012 жыл

Оңтүстiк Корея

$884, 200, 000, 000

2012 жыл

Нидерланды

$859, 700, 000, 000

2012 жыл

Гонконг

$820, 000, 000, 000

2012 жыл

Канада

$813, 200, 000, 000

2012 жыл

Сингапур

$666, 800, 000, 000

2012 жыл

Ресей

$614, 000, 000, 000

2012жыл

Мексика

$609, 000, 000, 000

2012 жыл

Испания

$592, 900, 000, 000

2012 жыл

Бельгия

$560, 900, 000, 000

2012 жыл

Тайван (Кытай Республикасы)

$524, 800, 000, 000

2012 жыл

Швейцария

$453, 000, 000, 000

2012 жыл

Австралия

$411, 100, 000, 000

2012 жыл

Бразилия

$387, 400, 000, 000

2012 жыл

Үндістан

$606, 700, 000, 000

2012 жыл

Қазақстан Республикасының жалпы импорттың тауар топтарының үлесі 2014 жыл

Қазақстан импорты мен экспорты 2014 жыл бойынша

2014 жылғы Импорттаушы елдердің үлесі

2014 жылдың 9 айында Қазақстан экспортының көлемі 2013 жылдың сәйкес мерзімімен салыстырғанда 5, 7%-ға өсіп, шамамен 70 млрд. АҚШ долларын құрады. Соның ішінде дайын тауарлар экспорты 18%-ға артып, 18, 3 млрд. АҚШ долларын құрады (бұл жалпы көлемнің 26, 3%-ы) . Жалпы алғанда дайын өнім экспорты бойынша бұл мәліметтер келесі экспорттардан алынды: аралық тұтыну тауарлары - 14, 8 млрд. АҚШ доллары, тұтынушылар тауарлары - 2, 8 млрд. АҚШ доллары және өндіріс құралдары - 754 млн. АҚШ доллары. Ағымдағы жылдың І жартыжылдығының қорытындысы бойынша, Қазақстанда экспорт көлемі 46, 8 млрд. АҚШ долларын құрады, бұл 2013 жылдың сәйкес кезеңіндегі көрсеткіштен 10 пайызға көп.