Сатып алушылар мен тапсырыс берушілер борышының есебі

Презентация қосу

Сатып
алушылар мен
тапсырыс
берушілер
борышының
есебі
Алашақ қарыз - деп
белгілі бір
қарым-қатынасқа б
айланысты
занды және жеке
тұлғалардың шаруа
шылық
су-бъектісінің алды
ндағы
сатып алған тауарл
ары,
субъектінін оларға
көрсеткен
қызметтері үшін, со
ндай-ақ
жұмысшылар мен
қызметкерлердің су
бъектіден
аванс ретінде алған
немесе
несиеге, қарызға ал
ға н
тауарлары мен мат
ериалдары
үшік қайтаруға тиіс
ті
борыштарын айтад
ы. Осы
субъектіге берешек
борышы
бар кәсіпорындар м
ен
ұйьшдар, сондай-ақ
жеке
тұлғалар дебиторл
ар болып
табылады.
Есеп беретін уақыттан кейінгі бір жыл ішінде
алынатын (өтелінетін) алашақ қарыздар
ағымдағы активтер қатарында есептелінеді.
• ағымдағы
Олардың активтерді
қатарына сатып алуға төленген
жататындар:
аванстық (алдын ала төленген) төлем;
• тапсырылған (берілген) шотгар бойынша
алынуға тиісті борыштар;
• вексельдер бойынша алынуға тиісті борыштар;
• негізгі шаруашылық серіктестігі мен оның
еншілес серік тестігі арасындағы түрлі
операциялар негізінде туындаған алашақ
қарыздар;
• акционерлік қоғамның лауазымды
адамдарының (тұлғаларының) алашақ
қарызы;
• басқадай алашақ қарыздар.
зақстан Р
Бухгалт еспубли
ерлік ес касы
ау д и т ж еп және
өніндегі
комисси Ұл т г ы қ
ясының
№ 2 " Қ ар 1996 жы
жы л ы қ лғы
дайынд есепті
ау м е н ұ
арналға сынуға
н тұжыр
негіздер ымдама
ту л ық
аталаты р а лы" -деп
н қаулы
"Алашақ сына сә
қарыз и йкес
құқықта елік ету
рымен к
құқықта оса, зан
рына ба ды
актив бо йланыст
лып сан ы
Яғни "ал а лады.
аш ақ қ а
дегенім р ыз " -
із, бұл -
хұқын қ иелік ет
о с қ ан д а у
хұктарм ғ ы заңды
е н б ай л
активте анысты
болаша қамтылғ
қтағы эк ан
тиімділі ономика
к болып лық
т а б ы л ад
ы.
Алашақ қарыздар есебіне мына төмендегі
аталған есептілік тіркелімдер (регистрлер,
қаражаттар) пайдаланылады
(қолданылады):
• №7 Журнал-ордер - 1250-"Жұмысшылар мен басқа да
тұлғалардың борышы" -деп аталатын шоттың к редиті бойынша;
• №8 Журнал-ордер - 1420-"Алынуға тиісті қосылған құн салығы"-
деп аталатын шоттың, 1270- "Есептелген проценттер"-деп
аталатын шоттың, 1280-"Басқалары"-деп аталатын бөл ім-ше
шотының және 1610 - "Берілген аванстар" бас шотындағы
бөлімше шоттарының кредиті бойынша;
• №8 Журнал-ордерге қосымша ведомость - 35-"Берілген аванстар"
бас шотындағы бөлімше шоттарының деб еті бойынша;
• №10 Журнал-ордер - 1290-"Күдікті қарыз дар бойынша резерв"
бас шотының бөлімше шоттары жэне 1620-"Алдағы кезең
шығындары" бас шотының бөлімше шоттарыньщ кредиті
бойынша,
• №11 Журнал-ордер - 1210-"Сатып алуш ылар және тапсырыс
берушілердің борышы" бас шотындағ ы бөлімше шоттарының
• 1220-"Еншілес (тәуелді) серіктестіктердің алашақ қарызы" бас
шотындағы бөлімше шоттарының кредиті бойынша жүргізіледі.
Сатып алушылар мен тапсырыс берушілер және бас қадай
Дебиторлармен есеп айырысудың есебі бойынша жоғарыда аталып
өткен регистрлерден (тіркелімдерден) басқа алашақ қарыздарды ң
есебіне аналитикалық есептің карточкаларын, ажырату
парақшаларын (қағаздарын), бухгалтерлік анықтамаларды ж әне
тағы да басқа құжатгарды қолданған дұрыс болып табылады.
Жалпы есеп регистрлерін толтыру шаруашылық
операцияларының мазмұнын сипаттайтын бухгалтерлік
жазулардың жиынтығын анықтау үшін керек. Контировка деп
аталатын бұл процедура корреспонденцияланатын шоттарды ң
мәнін ашатын корреспонденциялар құруды білдіреді және де бұл
дұрыс көрсетіліп, бөлімдері бойынша топтастырулары тиіс.
Ведомостар біздің теориямызда да, практикамызда да
белгісіз болып отыр. Біздің жағдайда қаржылық
нәтижелерді есептеу барысында барлық жазулар айқын
түрде көрініс табуы мүмкін, керісінше
трансформациялық ведомость көп-теген көңіл бөліп
отырған тұлғаларды мұндай мүмкіндіктен айырады
немесе бухгалтер бұл жағдайда, егер алынған пайда
(зиян) оны қанағаттандырмаса, онда құрылған
ведомості жоққа шығарып, басқа ретгеу жұмыстарын
жүргізіп, өзгеше нәтижелер алуы мүмкін. Алашақ
қарыздардың шотта-рында есептелетін сомалардың
дұрыстығы мен олардың толықгығын бақылау үшін
түгендеу жүргізілуі қажет, ол құжаттар бойынша
шоттарды корреспонденцияланатын шот-тармен
салыстыру арқылы жүргізіледі. Мұндағы басты мақсат
- әрбір шоттағы сомалардың сәйкестігі мен
дұрыстыған, толықтығын анықтау болып табылады.
Соңғы жылдары бухгалтерлік ақпараттарды өңдеудің
барлық техникалық-экономикалық параметрлерінің
жақсарғавдығы байқалып отыр. Болып отырған ақша
"дематерилизациясы", яғни ақшалардың электрондық
формаларға ауысуы, әртүрлі есеп айырысулар бойынша
(оның ішінде алашақ қарыз бойынша есеп айырысу)
бухгалтерлік есепті енгізудің тәртіптерін түбейгелі
қайта түсінуге мәжбүр етіп отыр. Сондықтан алашақ
қарыздың әлемдік тәжірибесінде біршама жаксы
А л а ш а қ қ а р ы зда р
• ің қ ар ж ы -
е к т іл е р д
с у бъ ы з м етіндегі
л ы қ қ
ш а р у аш ы с е п т ің б а с ш о т та р
ік е
бу х г а л т е р л 3 - " А л а ш ақ
д а ғ ы
ж о с п ар ы н ін ін , к е ле сідей
бөлім
қарыздар" е с е п т е л ін еді:
ы нд а
бас шоттар л у ш ы л а р м ен
п а
1210- "Саты ш ілердің
ы с б е р у
та п с ы р
борышы"; ( к үмәнді)
ү д ік т і
1290- " К
а р е з е р вт ё р " ;
бо й ы н ш
қ а ры з д а р (т әуелді)
н ш іл е с
1220-"Е ің а л аш а қ
т ік т е р д
серіктес
қарызы"; й а л а ш а қ қарыз"
қ ад а
1421- "Бас а в а нстар".
р іл г в н
1 6 1 0 - " Бе
Сатып алушылар мен тапсырыс берушілердің
борышы бойынша есеп айырысу.
1210-"Сатып алушылар мен тапсырыс
берушілердің борышы" - деп аталатын бас
шоттың бөлімше шоттары, сатып алушылармен
тапсырыс берушілердің субъектіге деген әртүрлі
қарыздары жайлы ақпараттарды қорытындылау
үшін арналған. Аталған бөлім келесідей шоттар
жайлы ақпаратгарды ашып көрсетеді:
1210- "Алынуға тиісті шоттар";
1280- "Алынған вексельдер";
Бұлар активті шот болып табылады. Сондықган
да бұл шоттардың дебетінде борыштың сомасы
жазылса, ал кредитінде борыштың азайуы
көрсетіледі. 1210-"Алынуға тиісті шоттар" - деп
аталатын шотта тиеліп жіберілген өнімдер
(тауарлар), атқарылған жұмыстары мен
көрсетілген қызмет-тері үшін сатып алушылар
"Сатып алушылар мен тапсырыс берушілердің борышы" - деп аталатын бас шотының
бөлімше шоттарының қатысты бухгалтерлік есепте мынадай корреспонденциялар
жазылады:
- Сатып алушылар мен тапсырыс берушілерге, тиеліп жіберілген тауарлар, ат қарылған
жұмыстар мен көрсетілген қызметтер үшін есеп айырысу құжаттары ұсыныл ғанда 1210
шот дебеттелініп, 6010-шот кредиттелінеді.
- Тиеліп жіберілген тауарлар, атқарылған жұмыстар мен к өрсетілген қызметтерге
байланысты қосылған құн салығы есептелінгенде 1210-шот дебеттелінт, 3130-шот
кредитгелінеді,
- Сатылған материалдық емес активтер, негізгі құралдар, бағалы қағаздар бойьгаша
алашақ қарыздардың пайда болуына 1210, 1280 және 2180-шотгардың тиістілері дебетгел;
ніп, оған сәйкес 6210-шоттың тиістілер кредиттелінеді.
- Сатылған материалдық емес активтер, негізгі құралдар, бағалы қағаздар бойынша
қосылған құн салығы есептелгендс 1210, 1280 және 2180-шоттардьщ тиістілері
дебетгелініп, 3130 шот кредитгелінеді.
- Шетелдік валютада сатып алушылар мен тапсырыс берушілердің тиімді ба ға
айырмашылықтарының пайда болуына 1210, 1280 және 2180-шоттардың тиістілері
дебеттелініп 6250-шот кредитгелінеді.
- Айыппұлдар, өсімақылар есептелінгенде 1210, 1280 жэне 2180-шоттардың тиістілері
дебеттелініп, 6160-шот кредиттелінеді. Сатып алушылардан олар ға сатылған өнім,
атқарылган жұмыстар мен көрсетілген қызметтер үшін төлемдер келіп т үскенде 1050,
1040, 1010 шоттардың тиістілер дебеттелініп, 1210-шот кредиттелінеді.
- Сатылған тауарлар мен дайын өнімдер әрт үрлі себептермен кейін қайтарылған жағдайда
711-шот дебеттелініп,
1210. 1280 және 2180-шоттардың тиістілері кредиттелінеді.
- Кейіннен қайтарылған тауарларға жасалған сату және баға шегерімдерінің сомасына
6020 шоттың тиістілері дебеттелініп, 1210, 1280 және 2180-шоттардың тиістілері
крелиттелінеді.
- Қайтарылған тауарлар мен өнімдерге (жұмыстар мен қызметтерге) есептелінген
қосылған құн салығы сомасы 1210,
1280, 2180, 1220, 1230 және 2130-шотгардың тиістілерінің дебетіне, 3130-шоттың кредитіне
сторно етіліп жазылады.
- Шетелдік валютада сатып алушылар мен тапсырыс берушілердің борыштары бойынша
пайда болған жағымсыз (тиімсіз) бағамдық (курстық) айырмашылық сомасына 7430-шот
дебетгелініп, 1210, 1280 және 2180-шоттардың тиістілері кредиттелінеді.
материалдық қорлар бойынша фактура-
шоттары немесе басқадай есеп айырысу
құжаттары жинақталып, топ-тастырылып
көрсетіледі. Ведомостардағы жазулар,
шоттар, фактуралар немесе олардың орнына
қолданылатын басқадай құжаттар негізінде
активтердің топтары бойынша жазылады.
Ведомостың бірінші бағанында (графасында)
сатып алушы-лар (тапсырыс берушілер)
бойынша ай басындағы қалдықтар
көшіріледі. Екінші мен оныншы
аралығындағы бағавдарда (графаларда)
бұйымдардың аттары немесе топтары
бойынша сатылған активтердің сандық
мәліметтері көрсетіледі. Он бірінші
"Көрсетілген шоттар бойынша сомалар"
бағанында (графасында) ай ішінде сатылған
активтер шоттары бойынша мәліметтер
енгізіледі. Ұсынылған фактура-шоттарды
төлеуге байланысты операциялар 113 және
114-"Төлемдер жайлы белгілер" бағанында
(графасында) банктер жіберген шоттардың
үзінді көшірмесі, кассалық ордерлер мен
басқадай ақша Құжаттары негізінде
көрсетіледі. 1210-"Сатып алушылар мен
тапсырыс берушілер" бас шотының бөлімше
шоттарының кредиті бойьшша
операциялардың есебі үшін №11 журнал-

Ұқсас жұмыстар

Дебиторлық берешек есебі

Кәсіпорынның дебиторлық қарызының түрлері

Дебиторлық берешек аудиті

ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТ МАЗМҰНЫ, ОБЪЕКТІЛЕРІ МЕН СУБЪЕКТІЛЕРІ

Қазақстан экономикасындағы инвестициялық қызмет пен инвестициялық климаттың рөлі

Қысқа мерзімді активтердің есебі: Ақша қаражаттары және олардың эквиваленттерінің есебі

АҚША ҚАРАЖАТТАРЫ ЕСЕБІ БОЙЫНША ОПЕРАЦИЯЛАР

Ақша қаражаттары есебі

Сыртқы қарызды басқару әдістері

Қаржы нарығының міндеттері

Пәндер