Абылай (Әбілмансұр) хан

Презентация қосу

Введите имя рабочей группы в образце слайдов
Вставьте эмблему
рабочей группы
в образце слайдов

Домой
Новости
Проекты
Документы Абылай (Әбілмансұр) хан
Сотрудники
Ссылки
Введите имя рабочей группы в образце слайдов
Вставьте эмблему
рабочей группы
в образце слайдов

Домой
Новости
Проекты
Документы
Сотрудники
Ссылки
Введите имя рабочей группы в образце слайдов
Вставьте эмблему
рабочей группы
в образце слайдов
Абылай (Әбілмансұр) хан
Домой • Абылай (Әбілмансұр) хан — (1533—1537) билік
құрғаны. Абылай хан (1711-1781) Қазақ Ордасының
ханы, қазақ мемлекетінің тарихындағы аса көрнекті
Новости мемлекет қайраткері, арғы тегі Жошы хан, бергі бабалары
қазақ ордасының негізін салған Әз-Жәнібек, одан соң
Проекты еңсегей бойлы ер Есім хан, Салқам Жәңгір хан. Абылай –
Жәңгір ханның бесінші ұрпағы. Жәңгір ханның
Документы Уәлибақы, Тәуке деген екі ұлы болады. Жәңгір қайтыс
болып, таққа Тәуке отырғанда Уәлибақы хандыққа
Сотрудники өкпелеп, Үргенішті билеген нағашы атасы Қайып ханны ң
қолына барады. Уәлибақының баласы Абылай жекпе-
Ссылки жекке шыққанда жауы шақ келмейтін батыр болып,
қанішер Абылай атаныпты. Осы Абылайдан көркем Уәли
туады. Оның баласы Әбілмансұр (кейін қазаққа хан
болып Абылай атанған) «ақтабан шұбырынды»
жылдарында жетім қалып, үйсін Төле бидің қолына
келеді. Аш-жалаңаштықтан жүдеген өңіне, өсіп кеткен
шашына қарап Төле би оған «Сабалақ» деп ат қойып,
түйесін бақтырады. Әбілмәмбет төренің жылқысын да
бағады. Бұл, Ш.Уәлихановтың айтуына сүйенсек,
Абылайдың 13 жасар кезі болса керек.
Дата последнего изменения: 12 Октябрь, 2017
Введите имя рабочей группы в образце слайдов
Вставьте эмблему
рабочей группы Хан тұсындағы сыртқы
в образце слайдов
саясат
Домой • 1738-1741 ж. Абылай бастаған қазақ қолы жоңғар басқыншылырына
бірнеше мәрте соққы берді. 1742 ж. Абылай тұтқиылдан шабуыл
жасаған жоңғарлардың қолына тұтқынға түседі. Сол кездегі ойрат
басқыншыларына қарсы күрестің ең белсенді
Новости ұйымдастырушыларының біріне айналған Абылайдың жау қолына
түсуі қазақ қоғамында абыржушылық туғызып, Абылайды босатып
Проекты алу үлкен саяси мәселеге айналады. Тарихи жырларда қаза қ
билеушілерінің атынан Төле би мен Әбілқайыр хан Орынбор
әкімшілігінен Абылайды тұтқыннан босатып алуда ара түсуге өтініш
Документы жасайды. Бұл деректің шындық екенін осы кезеңде Орынбор
губернаторы И.Ш.Неплюев пен Әбілқайырдың өзара жазысқан
хаттары да дәлелдей түседі. Қазақтың үш жүзінен Төле би бастап 90
Сотрудники адам елші барып, келіссөз жүргізіп, 1743 ж. 5 қыркүйекте Абылайды
тұтқыннан шығарып алады. Бұл жөнінде Неплюевтің сыртқы істер
коллегиясына жазған хатында қазақтар мен қалмақтар бітімге келіп,
Ссылки бірігіп кете ме деген қауіп те білдірген. Өміріні ң со ңғы 15 жылында
Орта Азия хандықтарына қарсы тынымсыз күрес жүргізді. 1765 — 67 ж.
А. қолының Қоқан билеушісі Ерденбекпен соғысының нәтижесінде
Түркістан, Сайрам, Шымкент қ-лары қайтадан қаза қтар иелігіне өтті.
Ташкент алым төлеп тұратын болды. Екі жүз жылға созылған қаза қ
халқының жоңғар шапқыншылығына қарсы азаттық күресінің
соңғы жаңғырығы алаш жұртының санасында «Шаңды жорық»
деген атпен белгілі. Бұл 1771 ж. Еділ қалмақтарының (170 — 180 мы ң
адам; 40 мыңдай әскері бар) жоңғарға қазақ жері арқылы үдере к өшуі
еді. Кіші жүздің ханы Нұралы асығыс әскер жиып, Жем бойында
қалмақтарға алғашқы соққы береді. Балқашқа жақындаған кезде А.
бастаған қазақтың қалың қолы қалмақтарды қоршауға алды.
Введите имя рабочей группы в образце слайдов
Вставьте эмблему
рабочей группы
в образце слайдов

• Абылай билігінің күшейге түсуінің жаңа кезе ңі 1744ж.
Домой Әбілмәмбеттің Түркістанға көшіп кетуі уақытына саяды. Абылай
көреген саяси қайраткер бола отырып, қалма қтармен аса ауыр
соғыстардан қалжыраған елінің есін жиғызу үшін дипломат
жолдарды да тиімді пайдалаңды. 1740 ж. тамызда ол Орта ж үз ханы
Новости Әбілмәмбетпен, тағы да басқа 120 старшынмен Орынбор ға келіп,
орыс өкіметінің «қамқорына» кіруге келісім білдіреді. Сонымен бір
Проекты мезгілде қазақ халқының тұтастығын сақтау мақсатында Шы ң
империясымен де қарым қатынасын суытпады. Петербург пен Пекинге
елшіліктер аттандырды. Ол Ресей мен Қытай империяларыны ң өзара
Документы қайшылықтарын қазақ хандығы мүддесіне пайдаланып отырды.
Абылай 1745 ж. Қалдан Серен дүние салғаннан кейін, Жо ңғарияны ң
Сотрудники билеуші топтарының тақ таласынан әлсіреп, б ұрын ғы әскери
қуатынан айырыла бастауын және жоңғар- қытай со ғысын Шы ғыс
Түркістанмен іргелес өңірдегі ойраттарды ң уа қытша билігінде қал ған
Ссылки казақ жерлерін қайтаруға, елдің дербестігін толы қ қалпына келтіруге
пайдалану үшін барынша күш салды. Абылай қаза қ еліні ң
тәуелсіздігіне нұқсан келтіретін жағдаяттармен аянбай к үресіп,
дербес сыртқы саясат ұстанып өтті. 1745ж. Орта ж үздегі Әбілм әмбет,
Абылай және Барақ сұлтан қатар аталса, 3-4 жылдан кейін мұнда ғы
жағдай мүлдем өзгерді. 1749ж. тамыз айында Неплюевпен кездесуінде
Жәнібек тархан: «бұрын Орта жүзде Әбілмәмбет хан болған, біра қ ол
біраздан бері Ташкентте тұрып жатыр, ел бас қарудан қал ған. Біра қ
сұлтан зұлымдық ісі үшін қашып жүр. Онда жалғыз Абылай с ұлтан
ғана билік жүргізіп отыр»,- деп көрсетті.
Введите имя рабочей группы в образце слайдов
Вставьте эмблему
Абылай хан: «Ешқандай Барабы
рабочей группы татарларын естіген емеспін,
в образце слайдов
білмеймін. Жер біздікі!»
Домой • Абылай дарынды хан, аса ірі қайраткер, қолбасшы болды.
Әбілмәмбет ханның тірі кезінде қазақ халқы оны өзінің
қорғаушысы, көсемі санады. Ол патша өкіметінің
Новости губернаторларының ыңғайына жүрмеді. Елінің еркіндігін,
бостандығын қорғай білді.
Проекты • Әрине, бір мақаланың көлемінде Абылай ханның қазақ
халқына сіңірген еңбегін толық қамту мүмкін емес.
Документы Дегенмен де нақты құжаттарға сүйене отырып, біраз өмір
жолына шолу жасап көрелік.
Сотрудники • Абылай сұлтан өзінің ақылды, сабырлы мінезі мен
адамгершілігінің арқасында тек бір орда емес, үш
Ссылки орданың сыйлы ханы атанды. Әрине, біраз тарихшылар,
жазушылар Абылай сұлтанды Әбілмәмбеттің тірі кезінде
хан болды дейді. Олай емес. Әбілмәмбет 1765 жылы
қайтыс болды. Ол Түркістанның (Қалдан Серенні ң қол
астында 1743 жылдан), әрі Орта Орданың ханы болып
есептелді. Ол өлгеннен кейін оның ұлын сайлады.
Шындығында басқару тізгінін Абылайға берді. Қытай
жазбаларында оны 1742 жылдан хан болды деуі осыдан.
Олар ешқандай құжатқа сүйеніп хан болды деп жүрген
жоқ. Халық арасындағы әңгімеге сүйенді.
Введите имя рабочей группы в образце слайдов
Вставьте эмблему
рабочей группы
в образце слайдов
Тарихи жыр
Домой • Абылай хан - тарихи жыр. Жыр Қытайдың
Шыңжаң аймағында тұратын казақтардың
Новости арасында кең таралған. Авторы белгісіз.
Проекты Жыр Абылайдың балалык шағынан
басталып, ер жету, қол бастау, ел билеу
Документы жолын коркем баяндап, соңын Абылайдың
өлімімен аяқтайды. Жырда сөз болатын
Сотрудники оқиғалар мен адамдар нактылы өмірде
Ссылки болған. Жыр Шыңжаң тұрғыны Шерияздан
Сүлтанбайұлынан жазып алынып, тұңғыш
рет Қытайдын "Ұлттар" баспасынан жарық
көрген 4 томында (1985), одан кейін
"Абылай хан" атты кітапта (А., 1993), "Казак
халык әдебиеті" көптомдығының 1- ші
томында (1995) жарияланды.

Ұқсас жұмыстар

Абылай ханның бала кезі

Абылай қолбасшы

Абылай хан есімізде

ЖАС СҰЛТАН АБЫЛАЙ

Абылай - Жәңгір ханның бесінші ұрпағы

Абылай хан қазақ тарихындағы бірегей тұлға Кенесары ханның атасы

Қазақ халқының жоңғар шапқыншылығына қарсы күресінің тарихи маңызы

Ресейге қосылуы

1837-1847 жылдардағы Кенесары Қасымұлы бастаған көтеріліс туралы ақпарат

1837-1847 жылдардағы Кенесары Қасымұлы бастаған көтеріліс

Пәндер