Лавсаннан және капроннан талшықтың синтетикалық өндірісі. Процесстің химиясы

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік

университеті
Инженерлік – технологиялық факультеті

«Химия» кафедрасы

БӨЖ
Тақырыбы: Лавсаннан және капроннан талшықтың
синтетикалық өндірісі. Процесстің химиясы.

Орындаған : Жұмабекова М
Тобы: ХО – 303

Тексерген: Лебаева Ж.Т.

Семей қ., 2015 ж
1.Құрылысы мен оларды өндіру
әдістері..................5

2. Шығу тегі . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . 7

3. Синтетикалық талшық . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . 8

4. Капрон талшығы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . .9

5.Лавсан талшығы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . .10
Кіріспе
Шығу тегіне байланысты талшық табиғи, химиялық болып
екіге бөлінеді.
Табиғи талшық: органикалық және бейорганикалық болып
бөлінеді. Органикалық талшыкқа өсімдіктен (мақта, сыгыр, кендір
кенеп және т.б.) алынатын талшықтар жатады. Бейорганикалы қ
табиғи талшыққа асбест жатады. Табиғи талшықтың өзіндік құны
жоғары және механикалық, химиялық қасиеттері төмен.
Химиялық талшықтар. жасанды және синтетикалық болып
бөлінеді. Табиғи полимерлерді қайта өңдеп алынған талшықтарды
жасанды талшықтар деп, ал синтетикалық полимерлерден
алынғандарын синтетикалық талшықтар деп атайды.
Жасанды талшықтар алу үшін табиги полимер ретінде целлюлоза
немесе мақтаны жинап алғаннан кейін қалатын макта мамыгы
қолданылады.
ТАБИҒИ ХИМИЯЛЫҚ

Өсімдік текті Жануар текті
Қолдан жасалған Синтетикалық
Минералды

Мақта Жүн

Асбест Минералды

Лен Жібек
Химиялық талшықтардың
құрылысы мен оларды өндіру
әдістері
Тоқыма талшықтарына қойылатын негізгі техникалық талап
жоғары механикалық беріктік. Ол затта ісер ететін, молекула
аралық тартылыс күштеріне байланысты. Молекулалар
неғұрлым үлкен және бір біріне жақын орналасқан болса,
соғұрлым ол күштер көп болады. Химиялық талшықтар
өндірісінде пайдаланылатын полимерлер тәртіпсіз
орналасқан сызықты молекулалардан тұрады. Полимерге
беріктігі жоғары талшықты структура беру үшін, олардың
түзу бойына орналасуын тәртіптеу керек. Полимер
макромолекулаларының, олардың қайта орналасу процесінде,
көбірек қозғалғыштық пайда болу үшін, алдын ала молекула
аралық күштерін кеміту қажет. Бұл заттарды еріту немесе
балқыту жолымен іске асырылады. Осыған химиялық
талшықтар өндірудің екі әдісі негізделген: ерітіндіден иіру
және балқымадан иіру.
Синтетикалық талшықтардың смола балқымасынан
қалыптасуы(мысалы: капрон)схемасы суретте көрсетілген
қондырғыда жүргізеді.
Шығу тегіне қарай органикалық және
бейорганикалық тыңайтқыштар деп, ал агрегаттық
күйіне қарай тыңайтқыштар қатты (селитра, фосфор
тұздары) және сұйық (аммиак суы) болып бөлінеді.
Тыңайтқыштар — өсімдіктердің топырақтан
қоректенуін жақсарту үшін қолданылатын
органикалық және минералдық заттар.
Тыңайтқыштарды дұрыс пайдаланғанда ауыл
шаруашылық дақылдарының түсімі артады, өнім
сапасы жақсарады.
Елімізде өсірілетін алуан түрлі ауыл шаруашылығы
дақылдарынан мол, тұрақты, әрі сапалы өнім алуда
басқа да агротехникалық шаралармен қатар,
тыңайтуды дұрыс ұйымдастырудың маңызы орасан
зор.
Ауыл шаруашылығы практикасында егіншілікті
химияландыру, оны жедел дамытудың куатты
факторы екенін сенімді дәлелдеп берді. Мысалы,
азотты тыңайтқыш астық дәніндегі белок мөлшерін
Синтетикалық талшық
Карбоцепті Гетероцепті

Полиакрилонитрил Полипропиленді
ьді (нитрон, орлон, (геркулон, Полиэфирді Полиуретанд
акрилан, ульстрен, (лавсан, ы (спандекс,
кашмилон, куртель, найден, терилен, лайкра,
дралон, вольпрюла) мераклон) дакрон,
тетерон, элана,
вайрин, эспа,
тергаль, тесил) неолан,)

Поливинилхлор
Полиэтиленд
идті (хлорин,
і (спектра,
саран, виньон,
дайнема,
ровиль,
текмилон) Полиамидті
тевирон)
(капрон, найлон-
Поливинилспиртті 6, перлон,
(винол, мтилан, дедерон, амилан,
винилон, куралон, анид, найлон-6,6,)
виналон)
Капрон талшықтары
(перлон, силон)
Капрон талшықтары жоғары молекулалық зат
капрон смоласынан щығарылады. Смола
макромолекулаларының сызықтық стуктурасы бар
екенін формула көрсетіп тұр. Олар шамамен 200
аминокапрон звеноларынан тұрады. Капрон
смоласы алынатын бастапқы өнім капролактам деп
аталады. Оны әр түрлі оңай қосылыстардан:
фенолдан, аниленнен, циклогексаннан алуға
болады.

Таза капролактам кристалдық ақ зат, қалыпты
қысымда қайнау температурасы 258C, балқу
температурасы 69-71C. Барлық дерлік еріткіштерде
ериді. Капрон амид байланысы деп аталатын
Полиамид
акрил

капрон

лайкра

лавсан анид
Лавсан талшығы
Лавсан өндіруге арналған полимерді этиленгликольдің
Лавсан өндіруге арналған полимерді этиленгликольдің
екі атомды спирті мен аромат қатарындағы екінегізді
қышқыл терефтал қышқылдарын поликонденсациялау
жолымен синтездейді.
Мұндай сызықтық макромолекуланың құрылымдық
буынына, сірә спирттің де, қышқылдың да қалдықтары
енетін болса керек: Ным түріндегі полимер алынады.
Ондағы макромолекулалар ретсіз орналасады,
талшықта олар оның осін бойлай бағытталуға тиіс,
сонда қажетті беріктікке ие болады. Бұл үшін
синтезделген нымды балқытып, тесіктері өте көп
фильер арқылы өткізеді. Полимердің осындай ағыны
салқын ауа келіп тұратын шахтаға түседі. Ағынды
салқындатқан кезде жіпке айналады. Балқыма фильер
тесіктері арқылы өткен кезде ацетатты талшық
жағдайындағыдан макромалекулаларыныңорналасуы
өзгеріп кетеді. Әр түрлі жылдамдықтарда айналатын
барабандардаталшық біртіндеп созылып, бағыты
күшейе түседі.
Сапа көрсеткіші:
Беріктік :
1. Нейлон 2. Полиэстер 3. Зығыр 4. 5. Мақта 6.
Акрил 7.Вискоза 8. Ацетат 9. Жүн 10. Эластан

Ылғалсіңіргіштік:
1. Жүн 2. Мақта 3. Зығыр 4. Жібек 5. Ацетат 6.
Акрил 7. Нейлон. 8. Полиэстер 9. Вискоза 10.
Эластан

Жуылуы:
1. Эластан 2. Полиэстер 3. Нейлон 4. Акрил 5.
Жібек 6. Ацетат 7. Зығыр 8. Мақта 9. Вискоза 10.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

1. Ы.Қ Тойбаев, Қ.А. Жұбанов, Ү.Ә. Садықов,
Химиялық технология негіздері, «Қазақ
университеті», 2008 ж, 182 – 191 б.

2. Лебаева Ж.Т. Пәннің оқу-әдістемелік кешені
«жалпы химиялық технология» 5В072000 –
«Бейорганикалық заттардың химиялық
технологиясы» мамандығы үшін оқу-әдістемелік
материалдар

3. Интернет ресурстары : 1. kaz.docdat.com,
kk.wikipedia.org
Назарларыңызғ
а рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Лавсаннан және капроннан талшықтың синтетикалық өндірісі. Ор

ХИМИЯЛЫҚ ШИКІЗАТ ӨНДІРІСІ

Химиялық өндірістің жалпы ғылыми принциптері

Химия өнеркәсібі салаларына жалпы топтастыру

Токсикологиялық химияның даму тарихы

Жібек құртының пілләссынан өндіріліп, тоқыма мата өнеркәсібінде пайдаланылатын табиғи талшық

ЖОҒАРЫ МОЛЕКУЛАЛЫҚ ҚОСЫЛЫСТАР ХИМИЯСЫ

Капроннан лала гүл жасау

Қазақстанның индустриялы - инновациялық даму бағыттары

Табиғи газдың жалпы әлемдік қоры шамамен

Пәндер