Ас қорыту жүйесі туралы

Ас қорыту жүйесі

Ақтөбе олысы, Шалқар қалалық

№1 орта мектеп

Биология пәнінің мұғалімі

Абатова Мирамкүл Абубакірқызы

Сабақтың тақырыбы

Ас қорыту жүйесі

Бағыттау, зейінін аудару

Талдау

Дәлелдеу

Жинақтау

Қасиеттері

Салыстыру

Қорытынды

Маңызыды түйін

Жоспар

Байлық байлық емес, денсаулық- байлық

Денсаулық- зор байлық.

Денсаулық кепілі- тазалық.

Жаның сау болса, сорлымын деме,

Тәнің сау болса, жарлымын деме.

Тазалық - денсуалық негізі,

Денсаулық - байлық негізі.

Тәні саудың - жаны сау

Ауру батпандап кіреді, мысқылдап шығады.

Ауру қалса да әдет қалмайды.

Ауырып ем іздегенше

Ауырмаудың жолын ізде.

Ас - адамның арқауы.

Денсуалық ауадан аумайды,

Барында кім оны ойлайды.

Байлық байлық емес, денсаулық- байлық

Денсаулық- зор байлық.

Денсаулық кепілі- тазалық.

Жаның сау болса, сорлымын деме,

Тәнің сау болса, жарлымын деме.

Тазалық - денсуалық негізі,

Денсаулық - байлық негізі.

Тәні саудың - жаны сау

Ауру батпандап кіреді, мысқылдап шығады.

Ауру қалса да әдет қалмайды.

Ауырып ем іздегенше

Ауырмаудың жолын ізде.

Ас - адамның арқауы.

Денсуалық ауадан аумайды,

Барында кім оны ойлайды.

Денсаулықты қорғайықшы, қорғайық

Әдептен біз озбайықшы, озбайық!

Табиғатты қорғап жүріп бәріміз,

2030-ға Сыйлық етіп жолдайық

Қоректік заттар дегеніміз не? Оны қайдан аламыз?

Неліктен нанды ұзақ шайнағанда тәтті дәм сезіледі?

Талдау

Суретте берілген мүшелерді анықтап жазыңдар.

Дәлелдеу

Жауаптар

Кестені толтыр

Ас қорыту жүйесі

Ауыз

Жұтқыншақ

Өңеш

асқазан

Аш ішек

Тоқ ішек

Ұйқы бездер

бауыр

Қызметі

Байланыс

Нәтижесі

Проблема

Ас қорыту жүйесі өз қызметін атқару үшін қандай жағдайлар қажет?

Жинақтау

Ас қорыту жүйесі

Ауыз

Жұтқыншақ

Өңеш

асқазан

Аш ішек

Тоқ ішек

Ұйқы без

бауыр

Қызметі

Асты ұсақтау

Ас қорыту жүйесіне өткізу

Жұту, жылжыту

жылжыту

Ас қорытылады

ас сіңіріледі

Аш ішектің жалғасы, ашытатын микро организмдер болады

Сөл бөледі, ішкі

Секреция қызмет атқарады

Өт бөледі, улы заттарды зиянсыздандырады

Байланыс

Қорек заттарын ағзаға сіңірлетін заттарға ыдырату және организмге сіңіру

Нәтижесі

Организм өседі, жасуша жаңартылады, ұлпаларды қалпына келтіреді және энергия пайда болады.

Проблема

Ас қорыту жүйесі өз қызметін атқару үшін қандай жағдайлар қажет?

Төмендегі ұғымдардың анықтамасын жазыңдар.

1. Асқорыту мүшелерінің қабырғасын 1. Тағамының механикалық өңделуі -

құрайтын қабаттар -

2. Тағамның химиялық өңделуі - 2. Ұлтабар (он екі елі ішек) -

3. Бүрлер - 3. Соқыр ішек -

4. Аппендикс өскіні - 4. Тік ішек -

5. Тұрақты тістер - 5. Ит тістер -

6. Ақыл тістер - 6. Сүт тістер -

Қасиеттері

Төмендегі ұғымдардың анықтамасын жазыңдар.

1. Ішкі (эпителий), ортаңғы 1. астың ұсақталуы, ботқа тәрізді күйге бұлшықет), сыртқы (дәнекер) көшуі.

2. Құрамында асқорыту 2. аш ішкетің басталған жері

ферменті болатын асқорыту сөлі

Көмірсудың өзгеруі

3. Аш ішектің сілемейлі 3. Тоқ ішектің алдыңғы бөлігі

қабығы, қатпарлар

4. Соқыр ішектің құрт тәрізді өскіні 4. Қорытудан қалған қалдықтар жиналады,

сыртықа шығарлады

5. 15 жастан кейінгі тістер 5. Үшкір тістер

6. 20-22 жаста пайда болатын 6. 6-7 жастан 15 жасқа дейінгі

азу тістер

Жауаптар

Рефлекс Сөл

Шартты шартсыз Сілекей асқазан

Салыстыру

Рефлекс Сөл

Шартты шартсыз Сілекей асқазан

Тағамды

көргенде

сілекей

бөлінеді.

Мысалы

Иісі тағам

туралы

әңгіме

Тағам ауызға

түсекнде дәм сезу

жүйкесін

тітірекендіреді,

қозу

п. б. сопақша

миға

сілекей бөлу

орталағына

береді.

98-99%су, 1, 5%

Тығыз зат, муцин

Нәруызы болады.

Зиянсыздандыратын

Нәруыз-лиозим.

Екі фермент:

Птиалин, мальтоза

Болады, минералды

тұздар

болады

Ферменттер:

Пепсинмен

химозин

Нәруыз

малекуласын

А. Қ. На дейін

Ыдыратады

4-11 сағат

Созылады

Мөлшері тағам

Құрамына

Байланысты.

1. Тамақтану гигиенасы.

2. Асқазан - ішек аурулары, алдын алу.

3. Денім сау болсын десеңіз.

Қорытынды

Денім сау болсын десеңіз

Көп Жасағыңыз келсе

Қазір ғалымдар жануарларға тәжірибе жасаудың нәтижесінде адамның ғұмыр жасын ұзарта алатындай ондыған тамақтық заттарды анықтап отыр. Бұлардың арасында кәдімгі қызыл бұрышта бар. Ол линидтік алмасуды қалыпқа келтіріп дұрыстайды, актериялық қысымды төмендетеді, ішек жолдарының микрофлорасын сауықтырады, жастың ұлғаюына байланысты болатын өзгерістерді тежейді.

Ұзақ жасағысы келетіндерге бірер кеңес.

Ең алдымен ішетін тамағыңыздың түрі - түрін көбейту керек. Холестерині көп майы қышқылдары мол деп кейбір тамақтарды мүлдем жемей қоюға болмайды, олардың мөлшерін ғана азайтыңыз. Әдетте, іс жүзінде ке келген тамақта организмге қарама- қарсы әсер ететін тамақтық заттар болады.

Өсімдік өнімдері мен мал өнімдерінен, әсіресе сүт өнімдерінен мөлшерлестіріп жасалған құрама тамақ түрлері пайдалы. Кешкі тамақты кейін айран ішуге дағдыланып, күніне төрт рет тамақтану керек. Өйткені егде тартқан организм тамақпен келген нәр - қуаттың шағын мөлшерін ғана қажетке жаратып, қалғаны қорға жинала беретін болады.