Ахмет Йасауи мен Диуани хикмет: тарихи-әдеби және поэтикалық талдауға арналған сабақ жоспары

Қарағанды қаласының Ә. Бөкейхан атындағы №76 жалпы білім беретін орта мектебі

Түсжанова Жанагүл Нұрмұханқызы

Қазақ тілі мен әдебиет пәнінің мұғалімі

Сабақтың тақырыбы:

Ахмет Йасауи «Диуани хикмет»

Сабақтың мақсаты:

Ахмет Йасауиді хикметтеріндегі негізгі ойды түсіну арқылы, тарихи тұлға, қазақ әдебиеті тарихындағы пәлсафалық сипаттағы ақын ретінде таныту.

Қазақ әдебиеті

Ахмет Йасауйдің өмірінен мәліметтер.

Арыстанбабқа сипаттама беру.

Қожа Ахмет Йасауи кесенесінің тарихы жайлы не айтар едіңдер?

Сұрақтар

Ахмет Йасауи

Ахмет Йасауи кесенесі

“Диуани хикмет”

(Даналық кітабы)

Сопылық ілімінің мазмұнын өлең түрінде жырлаған

хикметтер тобы (үгіт, насихат, өсиет үлгісінде

жазылған тәлім-тәрбие сипатындағы)

Ақынның өз кезіндегі дәуір,

қоғам бейнесін жасайтын

лирикалық шығармалары

Сабақ барысында оқушыларға берілетін іздендіру сұрақ:

«Диуани хикмет» кітабы туралы өз көзқарастарыңды, пікірлеріңді жинақтап қағазға түсіріп отырыңдар (ой түйіндеу) .

Негізгі ой

Поэтикалық талдау

Абай өлеңдерімен салыстыру

“Даналардың айтқаны келер болды”

(мәнерлеп оқу)

“Қысыр сөзді айтпа маған дән-нәрі жоқ”

(мәнерлеп оқу)

Поэтикалық талдау

Эпитет

Теңеу

Метонимия

Қайталау

Кітапты молда теріс оқыр,

. . .

Мал құмар көңлі-бек соқыр,

. . .

Жүректе айна жоқ болса,

. . .

Тыңдағыш қанша көп болса,

. . .

“Дүние -мүлікке құмартып, жаһан малын жиғандар” (мәнерлеп оқу)

Ұйқасын тап

Абай

Ахмет Йасауи

Оқушылардың пікірінше

хикметтер ирархиясы

Оқушылар пікірін ғалымдардың пікірімен салыстыру

Ғалымдардың пікірі

1. Ерлан Арын (ҚР білім, экономика ғылымының докторы) Түркістандық ғұламаның «Даналық кітабын» тек әдеби шығарма деу аздық етеді. Иманжүзділік оқулығы әділетті болар. Ол тұтқиыл тығырықтар тұсында тұйықтан шығарар жол көрсетіп, инабатшыл көңілге Иланым ұялатады».

2. А. Қыраубаева. «Суфизм көзқарасындағы ақындық дәстүрдің қазақ поэзиясындағы қалыптасуына түркілік әдебиет даму кезеңіндегі шығармаларда негізгі қаланған мәселелердің кейінгі ақындар арқылы жалғасатындығы табиғи заңдылық. Аллаға ғашықтық Йасауи және оның дәстүріндегі ақындар поэзиясында орныққан құбылыс. Жаратушыға арналған махаббат, ғашықтық ұғымдардың әлеуметтік сырлары жалпы азаматтық, гуманистік ойлармен де ұштасады »«Ғасырлар мұрасы» А., 1987, 360-б