Биосфера: анықтамасы, құрамдас бөліктері және дамуы

Биосфера

Биосфера - ерекше биос - өмір және тіршілік, «Sphaira» (сфера) шар, қоршаған орта деген сөздерінен алынған, яғни жер шарындағы адамзаттың жан-жануарлардың, өсімдіктердің және басқа тірі организмдердің тіршілік ететін ортасы деген мағына береді.

Биосфераның бөлімдері:

Тропосфера

Гидросфера

Литосфера

Ноосфера

Бұл терминді 1875 жылы бірінші рет Австрияның атақты геологы Э. Зюсс ғылымға енгізді. Бірақ биосфера және оның жер бетінде жүріп жатқан процестері туралы ілімнің негізін салған академик В. И. Вернацкий болды. Осы ілім бойынша, биосфера +50 %-дан - 50 % -ға дейін температурасы болатын термодинамикалық қабат болып саналады.

Биосфера негізінен үш қабаттан құрылады. Олар: атмосфера (газ күйіндегі), гидросфера (су),

литосфера (қатты) қабаттар.

Атмосфера

Атмосфера жер шарын түгелден орап тұрады. Ол гректің «atmos» - бу, «sphairi» (сфера) сөзінен шыққан. Оның қалыңдығы 100 км-ге дейін жетеді. Атмосфераның негізгі құрамында оттегі (20, 95 %), яғни 1, 5 * 1015 тонна аргон (1, 28 %), азот (75, 50 %), яғни 3, 8 * 1012 тонна және басқадай газдар кездеседі. Атмосфера негізінен - тропосфера, стротосфера және иопосфера қабаттары болып үшке бөлінеді.

Гидросфера - табиғи су қоймаларынан (мұхиттардан, теңіздерден, көлдерден, өзендерден) құралады. Бұл құрлықтың 70 % алып жатыр. Гидросфераның көлемі 400 млн шаршы км.

Литосфера - жердің қатты қабаты. Ол екі қабаттан құралған. Үстіңгі қабаты граниттен, оның қалыңдығы 10 км-ден 40 км-ге дейін жетеді. Ал астыңғысы базольттан тұрады. Қалыңдығы 30-80 км. Жоғарыда айтылғандай минералды қабаттардан басқа, жерді ерекше тағы бір қабат - биосфера қоршап тұрады.

Биосфера бірден пайда болған жоқ. Ол өте көне заманнан бері қарай күні бүгінге дейін біртіндеп дамып келеді.

Адамзат баласы да табиғаттың өзі жаратқан көп ғажайып көріністерінің бірі.

Тіршіліктің биосферада пайда болғанына ғалымдардың есебі бойынша 5-6 миллиардтай жыл өтті. Ұзақ созылған бұл жылдар ішінде бір клеткалы қарапайым организмдерден құрылысы да, түр өзгешілігі де сан алуан өсімдіктер мен жануарлардың таңғажайып түрлері пайда болды.

Ұқсас жұмыстар

Биосфера: анықтамасы, құрылымы және эволюциялық дамуы

Салық элементтері: анықтамасы, құрамдас бөліктері және есептеу тәртібі

Медиасауаттылық пен медиабілім: анықтамасы, мақсаттары және құрамдас бөліктері

Геоэкология: тұжырымдамасы, нысаны және құрамдас бөліктері

Компьютердің негізгі аппараттық құрамдас бөліктері

Биогеоценоздың құрамдас бөліктері мен өзара байланыстары

Ландшафттану: түсінігі, құрамдас бөліктері мен морфологиясы

Жаһандану: тұжырымдамасы, құрамдас бөліктері және қоғамға әсері

Жаһандану: тарихы, құрамдас бөліктері және әлеуметтік мәселелері

Жаһандану: құрамдас бөліктері және жаһандық мәселелерді шешу жолдары

Пәндер