Генетика

Презентация қосу

Сабақтың мақсаты:
Оқушылардың ой - өрісін дамыта отырып,
табандылықпен шешім қабылдауға, оны
дәлелдеуге, биология пәніне деген қызығушылығын
арттыра отырып,генетика тарауын
қорытындылау
Білімгерлердің логикалық ойлау қабілеттерін
жетілдіріп, өз беттерінше жұмыс істей алуға
дағдыландыру.
Дәлдікке, ұқыптылыққа, ұжым намысын жоғары
қоюға, еңбекке баулуға жауапкершілікке және
мақсатына жете білуге тәрбиелеу
Жоспары:
1.Таныстыру
2.Ой маржан
3.Білім биржасы
4.Жұмбақтас
5.Жарыспа,жарысқан соң қалыспа.
6.Генетика және халықтық педагогика
7.Тест
Ой - маржан
І топқа:
1.Генетика ғылымы нені зерттейді?
2.Шағылыстырудың қандай түрлері бар?
3.Г.Мендель не себепті бұршақ тұқымдас
өсімдікті алды?
4.Гибридологиялық әдістің ерекшелігі неде?
5.Моногибридті шағылыстыру дегеніміз не?
6.Т.қ дегеніміз не?
7.Т.Морган генетикаға қандай еңбек сіңірді?
8.Генотип, фенотип дегеніміз не, оны кім
енгізді?
9.Кроссинговер дегеніміз не?
10.Жасушаның бөліну фазалары?
ІІ топқа:
1.Мендельдің І заңы деген не, мәні неде?
2.Ажырау заңының мәні неде?
3. Т.Морган не себепті дрозофила шыбынын
зерттеу объектісі етіп алды?
4.Талдай шағылыстыру деген не?
5. Гомозигота, гетерозигота дегеніміз не?
6.Дигибридті шағылыстыру деген не?
7.Коньюгация деген не?
8. Мейоздың бөлімдері?
9.Өзгергіштік дегеніміз не, түрлері?
10.Пеннет торы неге керек?
Білім биржасы:
1. Қашан?
2.Бұл кім?
3.Бұл не?
1. Қашан?
І.
Генетика терминін ең алғаш ағылшын биологы
У.Бэтсон қашан енгізді?

1906ж
2. Жабық тұқымды гүлді өсімдіктердің қосарланып
ұрықтану ерекшелігін орыс цитологы С.Навашин
қашан ашты? –
1898ж
3. Жасушалардың амитоз арқылы бөлінуін Ремак
қай жылы анықтады?
– 1841ж
4.Қай жылы нидерландық ғалым Мультер
нәруыздың тіршіліктегі маңызына аса назар
аударып, оны «протейн » деп атауды ұсынды?
– 1939ж
5.Адам қанының тобы қай жылы анықталды?
– 1901ж
ІІ.
1.Ұрық ұқсастығы заңын К.Бер қашан ашты?
– 1828ж
2.ДНҚ- ның құрлымы қашан анықталды?
-1953ж
3.Инфармосома қашан ашылды?
– 1961ж
4.Қашан М. Месельсон мен Ф. Сталь ДНҚ-ның
екі еселену жолдарын анықтады?
– 1960ж
5.Қай жылы ЭПТ – ны К.Портер электронды
микроскоптың көмегімен тауық балапанының
ұлпасынан тапты?
-1945ж
2.Бұл кім?
2.Бұл кім?
2.Бұл кім?
3.Бұл не?
І.Бұл өсімдік Абхазия, Грузия,
Өзбекстан,Түркіменстанда , Оңтүстік Қазақстан
облысында өсіріледі.Бұл жеміс осы жерлерге әртүрлі
тұқымдарын гибридтеу арқылы жерсіндірілген. Оны
қарашаның ортасынан бастап, желтоқсанның
ортасына дейін жинайды. Оның құрамында әртүрлі
органикалық қышқылдар , қант, С:В:В2РР
витаминдері, қабығында 140мг жуық С витамині бар.

Қосымша мәліметтер:
Субтропиктік және тропиктік мәңгі жасыл
өсімдік.Шыққан орталығы Жерорта теңізі. Тұмау ,
суық тию қаназдық , асқазан ауруларына теріне
ағартатын қасиетіне байланысты порфюмерияда
қолданылады, көптеген тұрмыстық заттың
құрамына кіреді.
ІІ.Бұл өсімдікті Тигр, Евфрат өзендерінің
жанында тұратын халықтар біздің
заманымыздан бұрын 2-1,5 жыл бұрын өсіре
бастаған. Арабтар одан дәрі жасап, медицинада
қолданған. Оны тек дәрілік өсімдік ретінде
қолданған, тамаққа тек жапырағын
пайдаланған, жемісіне ешкім көңіл аудармаған

Қосымша мәліметтер:
1811жылы Наполен өнімнің сапасын
жоғарлатқандарға , сыйлық берген,тамыр
жемісінің құрамында жасунық, қант, минералды
заттар, С витамині бар. Алабұта тұқымдасына
жатады.Асқазан, жыныс мүшелері, жүрек – қан
тамырларының жұмыстарын жақсартады.
Жұмбақтас
Г.Мендель заңдылықтарына
берілетін есептер
1- есеп
Қара және ақ түсті қояндарды өзара
будандастырған. Қоянның қара түсі ақ түсіне
қарағанда басымдылық қасиет көрсетеді.
А) Гомозиготалы қара қоянды ақ қоянмен
шағылыстырғанда алынатын бірінші ұрпақ
қандай болмақ?
Ә) Бірінші ұрпақтарды өзара шығылыстыру
арқылы қандай ұрпақтар аламыз? Бұл жердегі
қолданылған Г.Мендель заңдарын көрсет?
2 есеп
1.Адамда алты саусақтың болуын
доминантты геннің, бессаусақты болуын
рессесивті геннің анықтайтыны белгілі. Алты
саусақты ер адам бес саусақты әйелге
үйленеді, балаларының барлығы алты
саусақты. Егер осы балаларының біреуі
бессаусақты қызға үйленіп балалары болса,
онда қанша баласы алты саусақты
(полидактилиямен) туылады?
2. Көк көзді ер адамның әке – шешесі қой
көзді. Ол әкесінің көзі көк, шешесі қой көзді
қызға үйленеді. Осы отбасында қой көзді
ұрпақ дүниеге келеді. Егер қой көзді белгі,
көк көзді белгіге қарағанда басым болса,,
аталған кісілердің генотипі қандай болады?
Мақал – мәтел
1 .Тектіден текті туар .........
Теріңді өзгерте алсаң да ......
Аяғын көріп, асын іш ............
Жеті атасын білген ер...........
Жеті атасын білмеген .........
5.Жұртыңды ауыстыра алсаң да ......
Салтыңды ауыстыра алсаң да .......
6.Алып анадан туады .........
7.Аурудың емін іздегенше, ........
8.Жақсы перзент сүйеніш .........
9.Оқусыз білім жоқ......
10.Мектеп кеме.....
Мақал - мәтелдер...
1 .Тектіден текті туар ......... (сараланып.)
Теріңді өзгерте алсаң да ...... (тегіңді өзгерте алмайсың.)
Аяғын көріп, асын іш ............ ( Анасын к өріп, қызын ал)
Жеті атасын білген ер........... ( Жеті жұрттың қамын жер)
Жеті атасын білмеген ......... (құлағы мен жағын жер)
5.Жұртыңды ауыстыра алсаң да ...... (ұлтыңды ауыстыра
алмайсың)
Салтыңды ауыстыра алсаң да ....... (халқыңды ауыстыра
алмайсың)
6.Алып анадан туады ......... (ар ғыма қ биеден туады)
7.Аурудың емін іздегенше, ........ (ауырмауды ң жолын ізде)
8.Жақсы перзент сүйеніш ......... (жаман перзент
күйініш)
9.Оқусыз білім жоқ...... (білімсіз к үні ң жо қ)
10.Мектеп кеме..... (Білім те ңіз)
ЖОРҒА
Тест
1.Тұқым қуалаушылықтың заңдылықтарын зерттеген кезде Г. Мендель
қандай тәсіл қолданды?
А) гибридологиялық Б)Биохимиялық
В) цитологиялық Г) химиялық
2. Аллельді гендер қайда орналасқан?
А) бір хромосомада Б) бірдей локустарда
В) гомологты емес хромосомада
Г) гомологты хромосомалардың бірдей локустарында
3. Фенотип бойынша дигибридті будандастырудың формуласы қандай?
А) 3:3:3:1 Б) 1:2:1 В) 3:1 Г) 9:1
4.Кроссинговер құбылысы қашан байқалады?
А) митозда Б) мейозда В) амитозда Г) репликацияда
5.Әйелде хромосомалық көрініс қандай?
А) ХУ Б) ХХ В) ХО Г) ХХУ
6. Гендердің тіркеліп тұқым қуалауын кім зерттеді?
А) Г. Мендель Б) М. Мичурин
В) Н. Вавилов Г) Т. Морган
7. Қай организмге полиплоидия тән?
А) адамға Б) мүктерге
В) өсімдіктерге Г) вирустарға
8. “ Гаметалардың тазалығы” заңдылығын кім ұсынды?
А) Т. Мендель Б) Северцев
В) Т. Морган Г) Н. Вавилов
9.Ер адамда қалыпты жағдайда қандай жыныс хромосомалар болады?
А) ХУ Б) ХХ В) ХХУ Г) ХО
10. Толық емес доминантты фенотип б/ша формула қандай?
А) 3:1 Б) 5:1 В) 1:2:1 Г) 9:3:3:1
11. Ген нені кодтайды?
А) үшіншілік құрылысын Б) үшіншілік пен төртіншілік В) біріншілік пен
екіншілік Г) нәруыздардың біріншілік құрылысын
12.Жыныспен тіркелмейтін қай белгі?
А) гемофилия Б) дальтонизм
В) альбенизм Г) 6 бармақтылық
13. Тірі табиғаттың алғаш ғылыми классификациялындыруын кім ашты?
А) Ж. Б. Ламарк Б) К. Линней
В) К. Бэр Г) Вавилов
14.Эволюцияның басты қозғаушы күші?
А) коньюгация Б) өзгергіштік
В) табиғи сұрыпталу Г) тұқым қуалаушылық
15.Аллельді гендер әрекеттесуіне жатады
А)эпистаз Б) толық доминанттылық
В) полимерия Г) плеотропия
Жауаптар: 1. А 9. А
2. Г 10. В
3. В 11. Г
4. Б 12. В
5. Б 13. Б
6. Г 14. А
7. В 15. Б
8. А
Сәйкестендіру тесті
1 Ұрықтанған жұмыртқа жасушасы
1.Генетика

2.Тұқым қуалаушылық 2Тұқым қуалаушылық және өзгергіштік қасиеттң
зертейтін ғылым

3Хромасома жиынтығы бар өсімдіктер мен
3.Зигота жануарлардың жыныс жасушасы

4Гетерозигота(Аа) күйінде көріне алмайтын
4.Гамета тұқым қуалайтын белгі.

5Организмдердің өз белгілері мен
Рецессивті белгі қасиеттерінің ұрпағында қайталанып көріну

Ұқсас жұмыстар

Генетиканың даму кезеңдері

Өсімдіктер селекциясы

Моногибритді будандастыру. Мендельдің бірінші және екінші заңдары

Мендельдің бірінші және екінші заңдары

Генетиканың даму тарихы

Тұқым қуалаушылықты зерттегенде

Жануарлар селекциясында қолданылатын будандастыру әдістері

Тұқым қуалаушылықтың хромосомалық теориясы

Генетиканың маңызы. Денсаулық сақтаудың генетикалық проблемалары

Медициналық генетиканың зерттеу әдістері

Пәндер